Yemen’de salgın hastalıklar, Husilerin yolsuzlukları ve ihmalleri sebebiyle artıyor

Aktivistler ve insan hakları örgütleri, Husilerin kontrol ettikleri bölgelerde birçok hastalığın ve salgının yeniden yayıldığı açıklamasında bulundular. Husilerin ihmallerinin ve yolsuzluklarının yüzlerce Yemenlinin ölümüne yol açtığını bildirdiler.

Uluslararası ve yerel kuruluşlar, Husilerin kontrolü altındaki Yemen vilayetlerinde son birkaç ay içinde dang humması, kolera, difteri, çiçek hastalığı, çocuk felci, Kovid-19, akut ishal gibi hastalıklar ve salgınlar nedeniyle yeni enfeksiyon vakaları ve ölümler meydana geldiğine yönelik raporlar aldıklarını duyurdular.

Dünya Sağlık Örgütü, 2020 yılının ilk 10 ayında Yemen’de yaşanan kolera salgınıyla bağlantılı olarak kuzey vilayetlerinde 291’i şüpheli olmak üzere 204 binden fazla vaka ve 53 ölüm kaydedildiğini bildirdi.

Örgüt, yakın zaman önce yayınladığı bir raporda vaka yönetimi, anket ve laboratuvar testleri yoluyla devam eden salgınla mücadele etmek ve sağlık yetkililerini desteklemek amacıyla koleraya karşı mücadelede öncülük etmeye devam ettiğini belirtti.

Raporda difteri salgınıyla ilgili olarak, 1 Ocak-25 Ekim 2020 tarihleri arasında aynı vilayetlerden toplam bin 147 muhtemel difteri vakası ve salgına bağlı 80 ölüm yer aldı. Raporda ayrıca aynı dönemde kuzey vilayetlerinden toplam 41 bin 465 dang humması olduğundan şüphelenilen vakanın rapor edildiği ve bu hastalıkla bağlantılı 77 ölümün kayıtlara geçtiği bildirildi.

Dünya Sağlık Örgütü yayınladığı raporda koleranın yemek veya mikroplu içme suyu yoluyla başlayan ve virüsten enfekte olanlar yoluyla insandan insana geçen bulaşıcı bir bağırsak hastalığı olması nedeniyle salgınla mücadelede Yemen’i desteklemeye devam edeceğini duyurdu.

Aynı bağlamda UNICEF Genel Müdürü Henrietta Fore, Yemenli çocuklar arasında yetersiz beslenme oranının ülkenin bazı bölgelerinde rekor seviyelere ulaştığı ve sadece bu yıl yetersiz beslenme oranında yüzde 10’luk bir artış kaydedildiği uyarısında bulundu. “Beş yaşın altındaki yaklaşık 325 bin çocuk şiddetli açlık ve yetersiz beslenmeden muzdarip. Hayatta kalmak için mücadele ediyorlar” dedi. Açıklamaya göre 5 milyondan fazla Yemenli çocuğun koleraya ve akut sulu ishale maruz kalma riski oldukça fazla.

Fore, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres’in “Yemen, dünyanın son zamanlarda tanık olduğu en kötü kıtlığa doğru adım adım ilerliyor” sözlerine atıfla söz konusu durumun, çocukların hayatlarına yönelik tehlikenin her zamankinden daha yüksek olduğu anlamına geldiğini vurguladı. BM yetkilisi “bununla ilgili uyarı işaretlerinin uzun zamandır açık bir biçimde göründüğünü, insani yardıma muhtaç 12 milyondan fazla çocuk olduğunu” kaydetti.

BM yetkilisi, kronik yoksulluğa, onlarca yıldır gerileyen kalkınmaya ve 5 yıldan daha uzun süredir devam eden savaşa dikkat çekerek, bu durumun çocukları ve ailelerini potansiyel olarak ölümcül şiddete ve hastalıklara açık hale getirdiğini belirttiği açıklamasını şöyle sürdürdü:

“Kovid-19 salgını, ülkedeki derin krizi her an gerçekleşebilecek insani bir felakete dönüştürdü. Yemen şiddete, acıya ve ıstırabın pençesine terk edilmiş bir ülke. Ekonomi can çekişiyor ve sağlık sistemi yıllar önce çöküşün eşiğine geldi. Sayısız okul, hastane, su kuyusu ve hayati öneme sahip diğer altyapı tesisleri savaşlar sırasında hasar gördü ya da yok edildi. Uluslararası insancıl hukuk açısından skandal ve şok edici bir ihmal var.”

Fore, örgütün son yıllarda Yemen’deki varlığını genişletmek, milyonlarca çocuğa insani yardım ulaştırılmasını hızlandırmak, acıların hafifletilmesine yardımcı olmak ve daha fazla can kurtarmak için faaliyetlerine devam ettiğinin altını çizdi. Açıklamasında ayrıca, çatışmaların taraflarını çocuklara zarar vermekten uzak durmaya, uluslararası insan hakları kapsamında kendilerinden talep edildiği şekilde yardımların ihtiyaç sahibi topluluklara herhangi bir engel konulmaksızın ulaştırılmasına izin vermeye çağırdı.

Darbeciler keyfi kampanyalar yürütmeye, kendi kontrolleri altındaki alanlarda faaliyet gösteren sağlık çalışanlarına yeni vergiler koymaya ve bu konuda kendi kanunlarını çıkarmaya devam ediyorlar. Husiler yaklaşık iki hafta önce Sana’nın 170 km güneyindeki İb’de sağlık çalışanlarına zorunlu vergiler getirdiler.

Sağlık çalışanlarının ifadelerine göre Husi liderlerin yolsuzlukları, Yemen’deki çocuk felci ve uyuz da dahil olmak üzere yıllardır ülkede görülmeyen bazı hastalıkların yeniden ortaya çıkmasına neden oldu.

Uluslararası Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü, İb vilayetindeki bazı vatandaşlar ve mülteci kamplarında yaşayan insanlar arasında uyuz hastalığının yayıldığını bildirdi. Örgüt, sağlık ekiplerinin İb’de uyuz hastalığına yakalanmış yaklaşık bin 100 kişiyi tedavi ettiğini belirtti. Örgütün Twitter hesabında yayınlanan açıklamada “Kötü hijyen ve kalabalık yaşam koşulları nedeniyle, mülteci kamplarında yaşayan insanlar arasında uyuz hastalığı yayılmaya başladı” ifadelerine yer verildi. Ayrıca, dört farklı ekibin, ilaç, yeni kıyafet, yatak ve battaniye dağıtmak, ailelere gerekli sağlık bilgilerini anlatmak ve hijyen malzemeleri sağlamak için ev ev dolaştıkları kaydedildi.

İb’deki sağlık kaynakları, milislerin son zamanlarda vilayetteki devlet ve özel sağlık sektörü mensuplarından, “mesleği icra edebilmeleri” için kart basma bahanesiyle yüksek meblağlar aldıklarını aktardılar. Kaynaklar Sana’daki Husi Komisyonu’nun diploma sahiplerine 25 bin riyal, lisans mezunlarına 50 ila 60 bin riyal (yaklaşık 600 dolar) ödeme yapmayı dayattığı bilgisini verdiler.

İsminin açıklanmasını istemeyen İbli bir doktor, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada 25 yıldır sağlık sektöründe çalıştığını ve devlet tarafından verilmiş resmi ruhsatı olan özel bir kliniğe sahip olduğunu, ruhsat yenilemek için yıllık ücret ödediğini ancak grubun bunu tanımadığını ve Husi liderlerinin daha fazla vergi koyma isteği sebebiyle yeni yasalar çıkardığını ifade etti.

İsminin açıklanmasını istemeyen doktor, mezun olmalarının üzerinden 30 yıldan daha fazla zaman geçmiş olan bazı doktorların daha yüksek niteliklere sahip diplomalar ibraz etmelerine rağmen Husi milislerin kaybolan lise diplomalarını isteyerek “yıldırma” politikası takip ettiğini belirtti. Doktor, “tüm bunların amacının klinik sahiplerini baskı altında alarak ve klinikleri kapatmakla tehdit ederek şantaj yoluyla haraç almak olduğunu” vurguladı.