Riyad ve Bağdat, askeri iş birliğine yönelik ilk adımı attılar

Riyad ve Bağdat, askeri iş birliğine yönelik ilk adımı attılar
TT

Riyad ve Bağdat, askeri iş birliğine yönelik ilk adımı attılar

Riyad ve Bağdat, askeri iş birliğine yönelik ilk adımı attılar

Suudi Arabistan’ın Irak’taki askeri ataşesi Albay Nasır es-Saadun, ülkesinin Irak askeri teşkilatını desteklemeye hazır olduğunu duyurdu. Irak Savunma Bakanlığı tarafından 30 Kasım’da yapılan açıklamada şu ifadeler yer aldı:
“Genelkurmay Başkanı Korgeneral Abdulemir Reşid Yarallah, Irak’taki Suudi Arabistan askeri ateşesini kabul etti. Yarallah, iki dost ülke arasında askeri alanda iş birliği ve koordinasyon olasılıklarını ele almak için bu toplantının önemine değindi.”
Suudi Arabistan askeri ateşesinin de söz konusu görüşmeye ilişkin  memnuniyetini dile getirdiği belirtilen açıklamada, askeri ateşenin Irak ordusunun yeteneklerine, Irak ve bölgenin güvenliğini korumak için yaptığı büyük fedakarlık ve kahramanlıklara övgüde bulunduğu kaydedildi. Açıklamada ayrıca “Suudi askeri ataşesi, ülkesinin Irak askeri teşkilatına her türlü desteği sağlamaya devam edeceğine dair kararlılığını bildirdi” ifadesi kullanıldı.
Irak ve Suudi Arabistan arasında, iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin yeniden başlaması öncesinde de güvenlik iş birliği bulunuyordu. 2012 yılında sınır güvenliği ve istihbarat iş birliği alanında karşılıklı ziyaretler başladı. Irak’ın eski İçişleri Bakanı Kasım el-Araci ve eski bir ulusal güvenlik danışmanı Falih el-Fayyad gibi üst düzey yetkililer Suudi Arabistan’a ziyarette bulundular. İş birliğinin ayrıntıları ve kapsamı ise henüz belirli değil. Ancak yakınlaşma, yakın zamanda Arar Sınır Kapısı’nın açılmasıyla birlikte iki ülke arasındaki ilişkilerde yaşanan yeni dönüşüm ve Suudi şirketlerin yatırım açısından Irak pazarına girme isteği çerçevesinde devam ediyor.
İki ülke arasındaki koordinasyon kapsamında çok sayıda anlaşma ve mutabakat zaptı imzaladı. Nahrain Üniversitesi Ulusal Güvenlik Profesörü ve Akkad Stratejik İşler ve Gelecek Araştırmaları Merkezi Başkanı Dr. Hüseyin Allavi, Irak ve Suudi Arabistan arasındaki askeri iş birliği olasılığına ve boyutuna dair Şarku’l Avsat’a açıklamalarda bulundu. Allavi şunları söyledi:
“Irak- Suudi Arabistan ilişkileri siyasi, ekonomik, güvenlik ve askeri alanlarda iyi şekilde gelişiyor. Irak- Suudi Arabistan askeri heyetleri arasında çeşitli alanlarda ileri düzeyde iş birliğine işaret eden karşılıklı ziyaretler söz konusu. İş birliği, iki taraflı şekilde, ziyaretler ve Irak-Suudi Koordinasyon Konseyi’nin güvenlik boyutu açısından güçlendirilmesi yoluyla, ya da Arap içişleri bakanları toplantıları, terörle mücadele çabaları, Adalet Bakanlığı’nın cezaları uygulama, suçluların değişimi çabaları ve istihbarat verileri alışverişi yoluyla gerçekleşir.”
DEAŞ’la mücadele alanında da Uluslararası Koalisyon aracılığıyla iş birliğinin mevcut olduğunu dile getiren Dr. Allavi sözlerini şöyle sürdürdü:
“Böylece Suudi askeri ateşesinin Irak Genelkurmay Başkanı ile görüşmesi, askeri diplomatik çalışmaların ve görüş alışverişinin ışığında geliyor.”
Dr. Hüseyin Allavi, Irak- Suudi Arabistan iş birliğinin çıtasının yükseltilmesine ilişkin de şu değerlendirmelerde bulundu:
“Irak’ın ulusal çıkarlarını önemseyen işlevsel bir yaklaşımdan çok siyasi bir yaklaşımı temsil olduğu için bu, halkın tamamının temsili sayılmıyor. Çünkü Irak ulusal çıkar pusulası, bizi tüm komşu ülkelere paralel açıdan yaklaşmaya davet ediyor. Karşımızdaki tepkime, Irak’ın büyük çıkarlarını temsile devam ediyor. Devletin, enerji, petrokimya ve tarım alanlarında Suudi Arabistan ile Irak’ın ekonomik yatırımlarını teşvik etme hususunda yaklaşımı oldukça nettir. Bu alanda büyük projeler gerçekleşecek. Irak halkı, ekonomilerini geliştirmek, altyapıyı iyileştirmek ve ülke ekonomisini güçlendirmek için Suudi şirketleriyle çalışmaya hazır.”
Diğer yandan Necef Valisi Luay el-Yasiri, ülkeyi Necef  üzerinden Suudi Arabistan’a bağlayan yol projesinin başladığını duyurdu. Yasiri, “Necef şehri üzerinden 239 km uzunluğunda, Irak’ı Suudi Arabistan’a bağlayan kara Hac yolu projesinin yanı sıra karşılıklı ticaret için de alanlar açıldı” açıklamasında bulundu. “Bu yol, Necef’teki tarım, sanayi, ticaret ve konut projelerinin gelişimine katkı sağlayacaktır” diyen Yasiri, yerel hükümetin çalışmanın aşamalarını takip edeceğini ve şehre olan büyük faydaları nedeniyle işin tamamlanmasını sağlayacağını vurguladı.
“Irak ve Suudi Arabistan, her iki tarafta da ticaret değişim alanları açma konusunda uzlaşı sağladı” diyen Necef Valisi, söz konusu alanların ‘vilayetteki ticari ve ekonomik durumun canlandırılmasına, yolun kesiştiği alanlarda tarım, sanayi ve yerleşim alanlarının canlanmasına’ katkı sağlayacağını kaydetti.



Ürdün İhvan'ı feshederek faaliyetlerini yasakladı

Ürdünlüler 2016 yılında kapatılan İhvan'ın Amman ofisinin ana girişi önünde (AFP)
Ürdünlüler 2016 yılında kapatılan İhvan'ın Amman ofisinin ana girişi önünde (AFP)
TT

Ürdün İhvan'ı feshederek faaliyetlerini yasakladı

Ürdünlüler 2016 yılında kapatılan İhvan'ın Amman ofisinin ana girişi önünde (AFP)
Ürdünlüler 2016 yılında kapatılan İhvan'ın Amman ofisinin ana girişi önünde (AFP)

Ürdün İçişleri Bakanı Mazen el-Faraya bugün (Çarşamba) yaptığı açıklamada Müslüman Kardeşler'in tüm faaliyetlerinin yasaklandığını ve yasadışı bir örgüt ilan edildiğini duyurdu.

Bakan Faraya bugün Amman'da düzenlediği basın toplantısında yetkililerin İhvan'ın tüm faaliyetlerini yasaklamaya ve onunla bağlantılı her türlü faaliyeti kanun hükümlerini ihlal eden bir eylem olarak değerlendirmeye karar verdiğini belirterek İhvan'ın taşınır ve taşınmaz mallarına el koymakla görevli fesih komitesinin çalışmalarını hızlandıracağını ifade etti.

Ürdün İçişleri Bakanı İhvan'a üye olmanın ve fikirlerini desteklemenin artık yasak olduğunu vurgulayarak, başka partilerle işbirliği içinde olsalar dahi Krallık genelinde İhvan tarafından kullanılan tüm ofis ve merkezlerin kapatılmasına karar verildiğini teyit etti.

Bakan Faraya örgütle temasa geçilmemesi konusunda uyarıda bulunarak siyasi güçlerin, medya kuruluşlarının, sosyal medya kullanıcılarının ve derneklerin İhvan'la ilgili herhangi bir yayın yapmasının yasaklanmasına karar verildiğini açıkladı.

frgthy
Ürdün İhvanı ve siyasi kolu İslami Eylem Cephesi'nin (IAF) Amman'daki genel merkezlerinin 2011 tarihli bir fotoğrafı (AFP)

Şarku'l Avsat'a konuşan üst düzey Ürdünlü kaynaklar, 2020 yılında mahkemenin Müslüman Kardeşler'in ülkedeki izinsiz faaliyetlerini sonlandıran kararını “ etkin hale getirmek ” için bugün bir hükümet bildirisi yayınlanacağını söyledi.

Kaynaklara göre, Ürdün'de Müslüman Kardeşler'in feshedilmesi kararının ardından alınacak resmi tedbirler arasında grubun ana merkezlerdeki ve vilayetlerdeki merkezlerinin kapatılması, grubun adını ve logosunu taşıyan tabelaların kaldırılması ve mülklerine el konulması yer alıyor.

Ürdün'ün kararı, Hamas'ın medyada “kaos hücreleri” olarak bilinen ve Ürdün makamlarının geçen hafta 16 kişiyi “ulusal güvenliği sarsmayı, kaos yaratmayı ve Krallık içinde mali sabotaj yapmayı amaçlayan planlara” katılmakla suçladığı davadaki sanıkların serbest bırakılması çağrısından bir gün sonra geldi.

Genel İstihbarat'tan yapılan açıklamada şüpheliler hakkında şu suçlamalara yer verildi: "Yasa dışı yollardan yurt dışından ithal edilen roket üretim arçları patlayıcı madde ve ateşli silah bulundurma, kullanıma hazır bir füzeyi gizleme ve insansız hava aracı üretme projesi,cKrallık içinde eleman toplama ve eğitme ve bunları yurt dışında eğitime tabi tutma.”

Kaynaklar, hükümetin beklenen açıklamasının, Müslüman Kardeşler'in feshedilmesine ilişkin 2020 tarihli mahkeme kararının uygulanmasına yönelik olduğunu ve bu kararın Ürdün yasalarına uygun olarak yasal statüsünü düzeltmemesi nedeniyle Müslüman Kardeşler'in feshedilmiş sayılacağını ve yasal ve tüzel kişiliğini kaybedeceğini öngördüğünü belirtti.

Ürdünlü kaynaklar, “kaos hücreleri ”nin ifşa edilmesinin ardından Şarku'l Avsat'a yaptıkları açıklamalarda, Ürdün makamlarının yasadışı gruba gösterdiği (esnekliğin), izinli olan ve halihazırda parlamentoda temsil edilen siyasi kolu Emek Cephesi Partisi aracılığıyla safları düzenlemek ve faaliyetleri azaltmak için bir fırsat olduğunu; ancak grubun yanlış davrandığını ve bazı lider ve üyelerinin eylemlerine son verme ihtiyacıyla resmi esnekliği karşılamadığını vurguladı.

Sınırlamadan rekabete

Müslüman Kardeşler, 1946 yılında Ürdün'de bağış toplama yoluyla yardım sağlamada aktif olan dini bir örgüt olarak kurulmuştur. Faaliyetleri, grubun çağrılarından ve liderlerinin kamu çalışmalarındaki davranışlarından etkilenen gençleri cezbetmiştir.

1950'ler, 1960'lar, 1970'ler ve 1980'ler boyunca Müslüman Kardeşler hükümetlerin müttefiki olarak kaldı. Liderlerinin  tarihsel olarak muhafazakar bir toplumda çekici bir dini söylemi tekellerine aldıktan cemaat mensupları  Ürdün toplumunda resmi görevlere yükseldi.

1970'lerde, özellikle de önde gelen İslamcı lider Dr. İshak el-Farhan'ı iki ayrı dönemde Eğitim Bakanı ve Vakıflar Bakanı olarak atayan merhum Başbakan Vasfi el-Tal'ın son hükümeti sırasında, İhvan ile hükümetler arasındaki ilişki ortaklık ve ittifak temelinde gelişti.

İhvan ve partinin ikililiği

1989'daki “Nisan Hediyesi” olaylarından, hükümetin görevden alınmasından ve onlarca yıl süren sıkıyönetimden sonra demokratik hayata dönme kararından sonra Müslüman Kardeşler on birinci parlamento (1989-1993) seçimlerine katıldı ve bu parlamentoda geniş bir halk güvenine sahip güçlü bir blok oluşturdu. Bu parlamentoyla birlikte sıkıyönetim dönemi sona erdi ve başta partiler yasası olmak üzere siyasi yasaların kabulü için çalışmalar başladı.

Bu parlamentoda Müslüman Kardeşler ilk kez oy kullandı ve Amerika Birleşik Devletleri liderliğindeki uluslararası koalisyon güçlerinin saldırıları karşısında Ürdün'ün Irak'ı desteklemesi sloganı altında Başbakan Mudar Badran'ın hükümetinde yer aldı.

İşçi Cephesi Partisi

1992 yılında İslami Hareket Cephesi (IAF) partisi kuruldu ve Müslüman Kardeşler'in siyasi kolu haline geldi. O zamandan beri partinin din tebliği ve siyasi çalışmalar arasındaki ayrılıktan ziyade Müslüman Kardeşler ile olan bağından söz ediliyordu.

dsfgrt
İslami Hareket Cephesi partisinin Ürdün'deki genel merkezlerinden biri (Resmi parti web sitesi)

Ancak Müslüman Kardeşler ile hükümetler arasındaki ilişkilerin tersine dönmesi, Badran'ın ardından Tahir el-Masri başkanlığında kurulan hükümetin, ilk oturumu 1992 yılında İspanya'nın başkenti Madrid'de düzenlenen Uluslararası Barış Konferansı'na katılma kararını açıklaması ve el-Masri'nin kendi isteğiyle istifa etmeden önce hükümetine güvensizlik oyu verilmesini isteyen bir parlamento muhtırasını imzalamasıyla başladı.

İttifaktan çatışmaya

Barış anlaşması yasasının kabul edilmesinden sonra Gamaa İslamiya ve partisi resmi ittifaklarından uzaklaştı ve hareket İsrail ile barış ve resmi normalleşmeyi reddetme çizgisini genişletmeye başladı.

Bu dönemde Gamaa ve parti 1997 yılında yapılan on üçüncü parlamento seçimlerini boykot etti. Bu kararı hareketin saflarında bölünmeler ve liderlerin parlamento seçimlerini boykot kararını protesto etmek için hareketten ayrılmaları takip etti. Muhalif liderlerden bazıları Abdülrahim el-Akur liderliğinde İslami Merkez Partisi'ni kurdu.

Grup ile hükümet arasındaki ilişkiye güven eksikliği hakim oldu ve merhum Kral Hüseyin'in hastalığı ve Kral Abdullah II'nin anayasal yetkilerini devralması sırasında grup ve parti durgunluğa girdi.