İzzeddin Ebu İşa
Fetih Hareketi Merkez Komitesi’nden bir yetkiliye göre Mısır istihbarat servisinin gözetiminde yapılan Fetih ve Hamas hareketleri arasındaki Kahire diyalogları, seçimlerin (yasama, başkanlık ve ulusal meclis) eş zamanlı ve kademeli olarak düzenlenmesine ilişkin anlaşmazlık yaşanmasının ardından Filistin uzlaşmasının başarısız olduğunun duyurulması ile sona erdi.
Bu başarısızlık, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın Hamas Hareketi’nin boyun eğmesini ve öne sürdüğü koşullarından ve Filistin topraklarındaki siyasi bölünme dosyasının sona erdirilmesi ile ilgili oyalamalarından vazgeçmesini sağlamak için Gazze Şeridi’ne yeni yaptırımlar getirme seçeneğini öne sürmesini d beraberinde getirdi.
Bu, Abbas ile Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi’nin yayınladığı ortak bir bildirinin ardından geldi. Bildiride, Mısır’ın bütün siyasi anlaşmazlıkları çözmek için bir giriş olacak şekilde Filistin uzlaşması seçeneğini uygulamada katı bir tutum sergilediği ifade edildi.
Uzlaşmadan geri çekilme
Fetih ve Filistin Yönetimi, Hamas’ın siyasi amaçlar için temelsiz iddialarla Filistin uzlaşmasından çekildiğini düşünürken Hamas da onların İsrail ile koordinasyonu (güvenlik ve sivil) durdurma ve tüm bağları kesme kararlarına riayet etmediğini öne sürüyor. Bunun, temelleri siyasi ortaklığa dayanan ulusal bir birliğe doğru yönelme konusunda Fetih’in ciddiyetsiz olduğunu kanıtlamaya yettiğini ifade ediyorlar.
İki hareket geçtiğimiz temmuz ayında aralarındaki siyasi anlaşmazlıkları aşacaklarını ve ulusal bir uzlaşma sağlamak için en iyi yolun sandık başına giderek bölünmeyi sona erdirmeyi esas alan ortak ulusal bir programa yönelmek olacağını duyurmuşlardı. Bu, Filistin Yönetimi’nin İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Batı Şeria yerleşimlerini ilhak etme planını yürürlüğe koyma konusunda ısrar etmesi sonucunda Tel Aviv ile koordinasyonu durdurma kararı almasının ardından geldi. Ancak Filistinli tarafların anlaşması başarılı olmadı.
Fetih Hareketi Merkezi Komitesi üyesi Azzam el-Ahmed konuya ilişkin yaptığı açıklamada Abbas’ın uluslararası çevreler önünde tek bir söylem oluşturmak ve herkesin uğruna savaş verdiği ülke hayaline ulaşmak için siyasi bölünmeyi bitirmeyi hedeflediğini ve Hamas’ın bunu anlaması gerektiğini söyledi.
Ahmed açıklamasının devamında şu ifadeleri kullandı:
“Seçim dosyasında diğer tarafın onayını almak ve belli bir süre içerisinde seçimleri yapmak için Fetih heyetini Kahire'ye gönderdik. Ancak bu konuda içeride ve dışarıdaki Hamas liderleri arasında bir anlaşmazlık olduğunu, Hamas'ın tüm seçimleri aynı anda yapmak istediğini ve uzlaşma dosyasında ilerleme kaydetmek için şart koştuğunu gördük ki bu mantıksız ve uygulanması kabul edilemez.”
Hamas’ın bakış açısı
Hamaslı milletvekili Atıf Avdan, seçimleri eş zamanlı yapma taleplerinin sadece hareketin değil tüm grupların isteği olduğunu ve bu nedenle “istedikleri şeyin ulvi bir ulusal çıkar” olduğunu belirtti. Hamas liderlerinin uzlaşmaya varma konusundaki anlaşmazlıkları hakkında değerlendirmelerde bulunan Advan, bunun kişilerin vizyonundan daha çok tutumlarının kendi çerçeveleri dahilinde kararlaştırıldığı kurumsal bir hareket olduğunu belirtti.
Her halükarda Fetih’in öne sürdüğü iddialara göre Hamas’ın liderlerinin ihtilafa düşmesi ve yasama, başkanlık ve ulusal meclis seçimlerine aynı anda gitme şartı getirmesi Abbas’ı Filistinli hükümet yetkililerini ve Fetih liderlerini toplayarak Hamas’ı ulusal programlarına yönelmeye zorlamaya yöneltti. Abbas bunun için bölünmeyi sonlandırma yollarını görüşmek üzere bir toplantı yaptı.
Independent Arabia’nın Filistin Yönetimi’ndeki yetkililerden edindiği bilgilere göre toplantıya katılan taraflar, Gazze Şeridi’nin özellikle içinden geçtiği karmaşık krizlerden çıkmak için Filistin Yönetimi’nin tarafında durması gerektiği bu dönemde Gazze Şeridi’ne eskisinden daha sert yeni yaptırımlar getirme fikrini ortaya attılar.
Sorumsuz kararlar
Buna karşılık Filistin Galk Kurtuluş Cephesi (FHKC) yöneticilerinden Kayed el-Gul, Gazze Şeridi hakkındaki kararların burada yaşayan insanları uçuruma iten sorumsuz adımlar olduğunu belirti. Yönetimden sorumlu olanlara zarar gelmeyeceğini, aksine şartlarına uyulması ve bunları artırma konusundaki inatlarını daha da artırabileceğini söyledi.
Tıbbi ekipman eksikliğinden kaynaklanan sağlık krizi ışığında yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını Gazze’de hızla yayılırken Filistin hükümeti yeni yaptırımlar kapsamında Kovid-19 salgınıyla mücadele etmek için tahsis edilen tıbbi cihazları göndermemeyi planlıyor. Ayrıca buna ek olarak virüs kapan kişilere test yapmak için tahsis edilen test kitlerinin tedarikini de durdurmayı hedefliyor.
Şu ana kadar Ramallah’taki hükümet Gazze’deki çalışanlarının mali dosyalarını incelemedi ve İsrail’den Filistin fonlarını aldıktan sonra çalışanlarına tam maaşlarını da vermedi. Batı Şeria’daki çalışanlarının maaşlarını ise tazminat yüzdesi ile ödedi. Yönetimin Gazze’deki çalışanlarının maaşlarında yeni bir kesinti yapması bekleniyor. Aynı zamanda Filistin Yönetimi buradaki çalışanlarının isimlerinin listesini çıkartarak zorla emekliye ayırdı. Bu yaptırım, 2017 yılında Hamas’ı, söz konusu dönemde kurduğu idari komiteyi feshetmeye zorlamak için kullanılmıştı.
Yeni yaptırımlar arasında, Filistin Yönetimi’nin Gazze Şeridi’nin elektrik faturasını ödememe, bölgeye tedarik edilen yakıtın fiyatını artırma, yabancı tıbbi tahvillerin mali teminatını azaltmanın yanı sıra Gazze Şeridi’ndeki esirlerin ailelerine verilen ödenekleri durdurma da yer alabilir.
Yönetim, 2017 yılında uyguladığı yaptırımları sürdürecek. Bunlardan başlıcaları arasında 62 bin çalışanının maaşında yüzde 50 oranında kesinti yapılması, yaklaşık 277 tane salınan esirin maaşlarının kesilmesi, sağlık ve eğitim de dahil olmak üzere bakanlıkların çalışma bütçelerinin durdurulması ve Gazze Şeridi’ne tedarik edilen kamyon sayılarının azaltılması yer alıyordu.
Gazze Şeridi'nin güneyinde Han Yunus'taki bir kampta yağmurlu bir günde yerinden edilmiş Filistinli kadın (Reuters)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta barınakları basan yağmur sularının içinden hayvanlarla çekilen arabalar geçiyor (EPA)
