‘Timsah insanlar’ efsanesi Orta Afrika’da katillerin işine yarıyor

Orta Afrika’daki silahlı adamlar (AFP-Arşiv)
Orta Afrika’daki silahlı adamlar (AFP-Arşiv)
TT

‘Timsah insanlar’ efsanesi Orta Afrika’da katillerin işine yarıyor

Orta Afrika’daki silahlı adamlar (AFP-Arşiv)
Orta Afrika’daki silahlı adamlar (AFP-Arşiv)

Afrika kıtasında bulunan Orta Afrika Cumhuriyeti’nde balıkçıların Ubangi Nehri kıyısında bir hafta içinde 3 ceset bulması bölge halkı arasında korku ve spekülasyona neden oldu.
AFP’ye göre bölgede insani yardım çalışmasına görev alan kaynaklar, nehirde bulunan cesetlerin başlarının kesik, ellerinin kelepçeli ve çuvallara sarılmış bir halde bulunduklarını bildirdi.
Basında geniş yer bulan bu korkunç haber halk arasında endişeyi körükleyerek, geleneksel ritüeller bağlamında işlenen suçlar, hesaplaşma ve diğer varsayımlar hakkında söylentilere kapı açtı. Ancak cinayetlere ilişkin ilk şüpheli, ülkede uzun zamandır dillerde olan ve ‘Talimbi’ olarak adlandırılan ‘Timsah insanlar’ oldu.
Bazıları Talimbi’nin sürüngenlere dönüşen insanlar olduğunu söylerken, bir diğer kısım ise nehir kıyısından hiç ayrılmadan güçlerini kullanabilen büyücüler olduklarına inanıyor.
Her iki durumda da Talimbi’nin kurbanlarını nehir yüzeyinin altına çekip işledikleri bir suça ilişkin ceza olarak öldürdüğü düşünülüyor.
Yurtdışında eğitim görmüş insanlar da dahil olmak üzere, ülkenin başkenti Bangui sakinleri arasında Talimbi korkusu kök salmış durumda.
İnsanlar, cesetler üzerinde bulunan yaraların, kurbanların sözde işledikleri suç için ipuçları olduğuna inanıyor.
Bangui’de yaşayan bir balıkçı, “Çok konuşanları cezalandırmak için dilleri kesilir. Zina yapanların cinsel organı, söz dinlemeyenlerin de kulakları kesilir” dedi.
Afrika büyücülüğünde uzman olan antropolog Aleksandra Cimpric, Talimbi efsanesinin ülkede ‘iyi davranış ve ahlak kurallarını’ düzenlemek için yankılandığını söyledi.
Yoksulluk, yolsuzluk ve iç savaşların harap ettiği bir ülkede yargı sistemi ciddi eksikliklerle boğuşurken, Talimbi’nin insanların haksız yere suçlanmayacağı kendi mahkemeleri olduğu kabul ediliyor.
Orta Afrika Ruhani Şifacılar Derneği başkanı Jean-Claude Beta, “Talimbi insanın suçlu olup olmadığını öğrenmek için suya bir çubuk veya bitki atar. Yüzüyorsa, suçlama bir yalandır. Ancak batarsa, Talimbi cezasını verir ve kurban mistik bir şekilde nehir kıyısına çağırılır. Çağrıldığınızda, 60 mil uzakta olsanız bile suya çekilirsiniz. Çareniz yok ölürsünüz” sözleri ile bu efsaneye inandığını dile getirdi.
Ancak bazılarına göre, timsah insanlardan korkmak o kadar yerleşik ki, bu katiller için kolay bir çözüm sunuyor.
Orta Afrika İnsan Hakları Derneği Başkanı ve eski bir savcı olan Joseph Bindumi, katillerin bu efsaneye sığınarak öldürdükleri kişileri nehre attığına dikkat çekti.
Bindumi, “Cehalet yayıldığında kural oluyor. Bu kurala karşı çıkanlar da toplum tarafından fiilen reddediliyor” dedi.



Basit bir test, yaşam sürenizi öngörebilir

Basit bir egzersizin doğal ve kalp-damar hastalığına bağlı ölüm nedenlerini tahmin edebileceği yeni bir araştırmada gösterildi (Unsplash)
Basit bir egzersizin doğal ve kalp-damar hastalığına bağlı ölüm nedenlerini tahmin edebileceği yeni bir araştırmada gösterildi (Unsplash)
TT

Basit bir test, yaşam sürenizi öngörebilir

Basit bir egzersizin doğal ve kalp-damar hastalığına bağlı ölüm nedenlerini tahmin edebileceği yeni bir araştırmada gösterildi (Unsplash)
Basit bir egzersizin doğal ve kalp-damar hastalığına bağlı ölüm nedenlerini tahmin edebileceği yeni bir araştırmada gösterildi (Unsplash)

Yeni bir araştırma, basit bir egzersizin doğal ve kalp-damar hastalığına bağlı ölüm nedenlerini öngörebildiğini ortaya koydu.

Oturup kalkma testiyle ölçülen aerobik olmayan fiziksel zindeliğin, orta yaşlı ve yaşlılarda erken ölümü tahmin edip edemeyeceğini görmek isteyen araştırmacılar, bulgularını European Journal of Preventive Cardiology'de çarşamba günü yayımlandı.

Araştırmacılar, 1998'den 2023'e kadar 46-75 yaşlarındaki 4 bin 282 yetişkinde bu teoriyi test etti. Katılımcıların çoğu (yüzde 68'i) erkekti. Araştırmacılar, "Hiçbirinin fizik ya da sağlığında fiziksel zindelik testi yapmalarına engel olacak bir durum görülmedi" diyor.

Tüm katılımcılar, aerobik olmayan fiziksel zindeliğin ana bileşenleri olan kas gücü/kuvveti, esneklik, denge ve vücut yapısını değerlendirmek için oturup kalkma testinden geçti.

Test basitti ancak kolay olduğu söylenemez. Katılımcıların eller, dirsekler, ve dizler gibi vücutlarının diğer kısımları yere değmeden yere oturup kalkması gerekiyordu.

Araştırmanın yazarları, talimatları şöyle açıklıyor:

Hareket hızını düşünmeden, gerekli olduğuna inandığınız minimum desteği kullanarak yere oturup kalkmaya çalışın.

Katılımcılar destek için herhangi bir uzvunu kullanınca puan kaybediyordu. Ayrıca dengeyi kısmen kaybettikleri algılanırsa puanları düşeceği için dengelerini de korumaları gerekiyordu.

Araştırmacılar, aerobik olmayan fiziksel zindeliğin katılımcıların doğal ve kalp-damar hastalığına bağlı ölüm oranlarının "kayda değer bir göstergesi" olduğunu buldu.

Yaklaşık 12 yıl boyunca hastaları takip eden araştırmacılar, doğal nedenlerden kaynaklanan 665 ölüm tespit etti.

Oturup kalkma testinde 10 puan alanların ölüm oranı yüzde 3,7'ydi. Araştırmacılara göre 8 puan alanlarda ölüm oranı üç katına çıkarak yüzde 11,1'e yükseldi ve 0 ila 4 puan alanların ölüm oranı "çarpıcı bir şekilde artarak" yüzde 42,1'e çıktı.

Brezilya'nın Rio de Janeiro kentindeki özel bir klinikte yapılan araştırmdaki katılımcıların çoğu "ülkenin üst sosyoekonomik ve eğitim katmanlarına aitti".

Araştırmacılar, geçmişteki veya güncel fiziksel aktivite ve egzersiz düzeylerini de kontrol edemedi.

Independent Türkçe