Abdulmelik: Yeni hükümet uygulanabilir bir ekonomik reform paketine sahip

Yemen Başbakanı Muin Abdülmelik, dün, Riyad’da Fransa’nın Yemen büyükelçisi Jean Marie ile bir araya geldi (SABA)
Yemen Başbakanı Muin Abdülmelik, dün, Riyad’da Fransa’nın Yemen büyükelçisi Jean Marie ile bir araya geldi (SABA)
TT

Abdulmelik: Yeni hükümet uygulanabilir bir ekonomik reform paketine sahip

Yemen Başbakanı Muin Abdülmelik, dün, Riyad’da Fransa’nın Yemen büyükelçisi Jean Marie ile bir araya geldi (SABA)
Yemen Başbakanı Muin Abdülmelik, dün, Riyad’da Fransa’nın Yemen büyükelçisi Jean Marie ile bir araya geldi (SABA)

Yemen’deki resmi hükümet kaynaklarının bildirdiğine göre Yemen Başbakanı Muin Abdülmelik, dün, Riyad’da Fransa’nın Yemen büyükelçisi Jean Marie ile bir görüşme gerçekleştirdi. Abdülmelik bu görüşmede yeni hükümetin, Yemen müttefikleriyle birlikte uygulayabileceği bir ekonomik reform paketine sahip olduğunu açıkladı. Yakın zamanda açıklanması beklenen reform paketinde sıkı hesap verebilirlik ve devlet kurumlarındaki yolsuzlukla mücadele maddeleri yer alıyor.
Yemen hükümetinin bu hafta, Meşruiyeti Destekleme Koalisyonu gözetiminde "Riyad Anlaşması’nın” askeri kısmını tamamıyla hayata geçirmesi bekleniyor. Hafta sonu ise yeni hükümetin ilan edilmesi bekleniyor.
Yemen Başbakanı Muin Abdülmelik ve Fransız büyükelçi Jean Marie arasında gerçekleşen görüşmede bölgedeki son gelişmeler ve bir dizi konudaki farklı bakış açıları ele alın. İkilinin görüşmesinde Fransa’nın Yemen hükümetini ve halkını destekleyen sağlam pozisyonuna vurgu yapıldı. Önümüzdeki dönemde siyasi yetkinliklere sahip yeni hükümetin oluşturulması ile gündeme gelecek işbirliği öncelikleri ve alanları ve yeni hükümetin plan ve projelerinin hayata geçirilmesi için Yemen'in özellikle ekonomik yönden kalkınma ortakları tarafından desteklenmesi konuları ikilinin görüşmesinde gündeme getirildi.
Yemen'de BM eliyle barışın sağlanması ve Husi milislerin sebep olduğu kaos, uzlaşmazlık ve mevcut insani felaketi derinleştirmek için sürdürdüğü uygulamalara çözüm bulunması konuları Abdülmelik-Marie görüşmesinde masaya yatırıldı. İkilinin görüşmesinde “ekonomik dosyanın etkisiz hale getirilmesi için önerilen tüm çözümlerin reddedilmesi, Husilerin askeri açıdan tansiyonu yükseltmesi ve siyasi bir çözümü net ve açık bir şekilde reddederek sivilleri tekrar tekrar hedef alması” konuları da gündeme getirildi.
Yemen resmi haber ajansı SABA’nın aktardığına göre Yemen Başbakanı Muin Abdülmelik, Riyad Anlaşması'nın askeri, güvenlik ve siyasi yönden uygulanmasını hızlandıracak mekanizmanın işletilmesi açısından atılacak öncü adımlara değindi. Önümüzdeki günlerde siyasi yetkilere sahip bir hükümetin ilan edilmesi için askeri güçler ve siyasi bileşenler arasında bir fikir birliği sağlandığını belirten Abdülmelik konuyla ilgili yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi: “Yeni hükümet, Yemen müttefiklerinin desteğiyle uygulamaya koyabileceği bir reform paketine sahip. Bu reform paketinde ekonomik ve mali denetim, hesap verebilirlik ve yolsuzlukla mücadele alanında katı prosedürler yer alıyor. Suudi Arabistan Yemen’in ve Arapların İran destekli Husi milislere karşı yürüttüğü kader savaşını tamamlamak hedefi doğrultusunda Yemen saflarını birleştirmek ve bakış açılarını yakınlaştırmak için çaba sarf ediyor. Yeni hükümetin önünde büyük zorluklar olacak, ancak dost ve müttefik ülkelerin desteğiyle, özellikle ekonominin düzeltilmesi, Yemen parasının değer kaybına son verilmesi, devlet kurumlarının inşası ve Yemen vatandaşlarının acılarının hafifletilmesi konularında başarı sağlanması zor değil.
Yemen’in güneyinde yer alan Ebyen kentindeki Yemenli askeri güçler, Meşruiyeti Destekleme Koalisyonu gözetiminde gerçekleştirilen karşılıklı geri çekilme uygulamasına Cuma günü başladı. Bundan bir gün önce Koalisyon bir hafta içinde askeri gerilimi sona erdirme ve Ebyen’deki askeri güçlerin tekrar cephelere gönderilmesi planı üzerinde anlaşma sağlandığını duyurmuştu. Bu plan Yemen hükümeti ile BAE destekli Güney Geçiş Konseyi (GGK) arasında imzalanan "Riyad Anlaşması’nın” hayata geçirilmesi ile taçlandırılabilir.
Yemen'deki Meşruiyeti Destekleme Koalisyonu tarafından yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Riyad Anlaşması'nın askeri ve güvenlik kısımlarını uygulama adımları askeri planlara göre işliyor. Koalisyon güçleri, Ebyen'deki askeri güçlerin cephelere gitmesi ve başkent Aden'deki güçlerin de kent dışına çıkarılmasını denetleme görevini yerine getiriyor. Yemen hükümeti ve GGK anlaşmanın askeri yönünü uygulamada kararlı ve ciddi.”
Yemen halkının yeni hükümetten beklentileri ise şunlar: “Abyan'daki saha geriliminin sonlandırılması, geri çekilen kuvvetlerin yeniden cephelere gönderilmesi, çökmekte olan ekonominin kurtarılması, hizmetlerin iyileştirilmesi ve Husi darbesiyle yüzleşme çabalarının harekete geçirilmesi.”
Siyasi güçler, 24 bakandan oluşan bir Yemen hükümeti kurulması konusunda anlaştı. Kabinede GGK'dan bakanlar da yer alacak. Bunun yanı sıra çeşitli meşruiyet yanlısı partiler de kabinede temsil edilecek.
Yemen hükümeti ile BAE destekli Güney Geçiş Konseyi, Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da 5 Kasım 2019'da "Yemen hükümetinin Aden'e geri dönmesi, siyasi bir hükümet kurulması, tüm askeri teşkilatların savunma ve içişleri bakanlıklarına bağlanması, esirlerin karşılıklı değişimi" gibi maddeleri içeren Riyad Anlaşması’nı imzalamıştı.



Gazze ateşkesi: Anlaşmanın imzalanacağına dair sinyaller artıyor

Gazze Şeridi'nin güneyindeki bir mülteci kampına düzenlenen saldırıda yaralanan ve tedavisi altına alınan küçük bir kız çocuğu (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki bir mülteci kampına düzenlenen saldırıda yaralanan ve tedavisi altına alınan küçük bir kız çocuğu (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Anlaşmanın imzalanacağına dair sinyaller artıyor

Gazze Şeridi'nin güneyindeki bir mülteci kampına düzenlenen saldırıda yaralanan ve tedavisi altına alınan küçük bir kız çocuğu (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki bir mülteci kampına düzenlenen saldırıda yaralanan ve tedavisi altına alınan küçük bir kız çocuğu (AFP)

Gazze Şeridi'ndeki ateşkes müzakereleri, arabulucu ABD'nin Gazze Şeridi'nde 60 günlük ateşkes için sunduğu yeni öneriyle yeni bir aşamaya girdi.

ABD Başkanı Donald Trump'ın yaptığı açıklamada, ilk kez Hamas'ın talep ettiği savaşın sona erdirilmesi konusunun tartışılacağı vurgulanırken Hamas’ın öneriyi kabul etmesi gerektiği, aksi takdirde durumun daha da kötüye gideceği belirtildi. Şarku’l Avsat’a konuşan Hamas liderlerinden biri, bu sözlerin müzakerelere ivme kazandırdığını ve ABD tarafından İsrail üzerinde gerçek bir baskısı oluşturulması durumunda bir ateşkes anlaşması imzalanabileceğine dair yeni bir işaret taşıdığını söyledi.

Hamas Hareketi tarafından dün yazılı olarak yapılan basın açıklamasında, arabulucu kardeş ülkelerin, savaşan taraflar arasındaki uçurumun kapatılması, bir çerçeve anlaşmaya varılması ve ciddi müzakerelerin başlatılması için yoğun çaba sarf ettikleri belirtildi. Açıklamada Hamas’ın yüksek sorumluluk bilinciyle hareket ettiğini ve arabulucuların önerilerini tartışmak üzere ulusal istişareler yürüttüğünü, saldırıların sona erdirilmesi, geri çekilmenin sağlanması ve Gazze Şeridi'ndeki halkımızın acil olarak yardım alması için bir anlaşmaya varılması için çalıştığını vurguladı.

gthy
Gazze Şeridi'nin güneyindeki bir mülteci kampına düzenlenen saldırıda ölen Filistinlilerin cenaze töreninde yakınlarını kaybedenlerin gözyaşları ve feryatları (AFP)

Hamas'tan üst düzey bir yetkili dün Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, müzakere masasında, ABD Başkanı Donald Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un daha önce önerdiği çerçeve anlaşmasını içeren ve Katar'ın arabuluculuğunda üzerinde değişiklikler yapılan bir öneri olduğunu ve bu önerinin 60 günlük bir ateşkes ve bu süre içinde savaşı tamamen sona erdirecek bir anlaşma sağlanmasını öngördüğünü söyledi.

Hamas’ın İsrail'in Filistinlilere yönelik soykırımını sona erdirecek tüm önerilere açık olduğunu vurgulayan kaynak, Kahire'de bir Hamas heyetinin bulunduğunu belirterek, savaşın tamamen durdurulması, yardımların ulaştırılması ve İsrail'in Gazze'den çekilmesi olmak üzere üç temel talebin yerine getirilmesinin önemine dikkati çekti.

Hamas'ın şu anki tutumunu, Trump'ın Washington'da ABD’li ve İsrailli yetkililerle yaptığı toplantının ardından sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı, “İsrail, 60 günlük ateşkesin tamamlanması için gerekli şartları kabul etti ve bu süre zarfında savaşı sona erdirmek için tüm taraflarla birlikte çalışacağız” şeklindeki açıklamasından sonra sergilemeye başladı.

frgty
İsrail'in Han Yunus'un kuzeyindeki mülteci kampına düzenlediği hava saldırısının ardından yükselen dumanlar (AFP)

Barışı sağlamak için yoğun çaba sarf eden arabulucular Katar ve Mısır’ın bu nihai öneriyi sunacaklarını söyleyen Trump, “Ortadoğu'nun iyiliği için Hamas'ın bu anlaşmayı kabul etmesini umuyorum. Aksi takdirde durum düzelmeyecek, hatta daha da kötüye gidecek” ifadelerini kullandı.

Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Witkoff, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Başkan Yardımcısı JD Vance ve İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer ile bir araya geldi.

İsrail gazetesi Haaretz, İsrailli bir kaynağın Dermer'in yeni öneriye insani yardım ve ateşkes süresince İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden kademeli olarak çekilmesini öngören maddeyi kabul ettiğini söylediğini bildirdi. Bunu ‘İsrail'in verdiği bir taviz’ olarak değerlendiren kaynak, buna karşın önerinin savaşı sona erdirmek için açık ve net bir taahhüt içermediğinin altını çizdi.

ABD Başkanı Trump salı günü gazetecilere yaptığı açıklamada, önümüzdeki hafta rehinelerin serbest bırakılması karşılığında ateşkes anlaşması sağlanmasını umduğunu söyledi. ABD merkezli haber sitesi Axios'a göre Trump, pazartesi günü Beyaz Saray'da Netanyahu ile görüşecek.

“Temel sorun”

Filistinli siyasi analist ve Hamas uzmanı İbrahim el-Medhun, mevcut bilgilere göre önerinin Hamas liderlerinin sınır dışı edilmesi veya silahlarının toplatılmasına ilişkin açık bir madde içermediğini söyledi. Medhun, “Öneri, ateşkesin sağlanmasına ve aşamalı bir takas anlaşmasının uygulanmasına odaklanıyor. Anlaşma, ilk günlerde sekiz rehinenin serbest bırakılmasıyla başlayacak ve 60’ıncı güne kadar aşamalı olarak devam edecek” dedi.

Ancak Medhun, Hamas’a göre önerinin savaşın kalıcı ve kapsamlı bir şekilde durdurulması için gerçek garantiler sunmaması ve özellikle Gazze Şeridi'ndeki felaketi ele almak için etkili bir insani protokolün uygulanmasını garanti etmemesi temel bir sorun teşkil ediyor.

cdfrgth
Gazze Şeridi'nin orta kesimlerinde yer alan ve yerinden edilmiş kişilerin sığındığı UNRWA'ya ait bir okuldaki yıkımı inceleyen Filistinliler (AFP)

Hamas'ın bu konudaki tutumuna değinen Medhun, Hamas’ın devam eden girişimlere büyük bir ciddiyet ve açıklıkla yaklaşacağını ve anlaşmanın sağlanacağına dair işaretlerin artmasıyla birlikte şartlı bir esneklik sergilediğini düşünüyor. Medhun’a göre bu tutum, iki önceliğe dayanıyor. Bunlardan biri saldırıların tamamen durdurulması, ikincisi ise herhangi bir bahaneyle soykırım ve açlık politikasına geri dönülmeyeceğine dair gerçek garantiler verilmesi ve bunun süre dolduğunda kapsamlı bir anlaşmaya varılamaması durumunda da geçerli olması.

Medhun'a göre Hamas, aşamalı çözümleri kabul etmeye karşı değil, ancak bunun için ‘önce savaşın durdurulması, ardından saldırı sonrası düzenlemelere geçilmesi, şantaj veya askeri baskı yapılmaması’ gibi açık ve kesin şartlar konulması gerektiğini savunuyor.

Washington'ın müzakerelere başlamadan önce savaşın durdurulmasını şart koşarak İran meselesini ele aldığı önceki deneyiminin, bu konuda örnek alınabilecek bir model olduğunu vurgulayan Filistinli siyasi analist, “Bombardıman altında müzakere yapılamaz ve katliamlar devam ederken güven inşa edilemez” dedi.

Trump'ın savaşı sona erdireceğine dair sözleri müzakerelere ivme kazandırsa da bu sözlerin ötesine geçip somut adımlar atılması gerekiyor.

“Fırsat kaçırılmamalı”

İsrail'in tutumu da bu gelişmelerden uzak değildi. ABD Dışişleri Bakanı Gideon Sa'ar dün sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı bir paylaşımda, Gazze Şeridi'nde tutulan rehinelerin serbest bırakılmasını sağlamak amacıyla bir anlaşmaya varılması için ‘bu fırsatın kaçırılmaması’ gerektiğini söyledi. İsrailli Bakan paylaşımında “Halkın ve hükümetin büyük çoğunluğu rehinelerin serbest bırakılmasına yol açacak bir anlaşmayı destekliyor. Böyle bir fırsat kaçırılmamalı” diye yazdı.

Eski muhalefet lideri Yair Lapid, dün X platformundaki hesabından Netanyahu'ya tüm rehineleri geri getirmesini tavsiye ederek, “(Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar) Ben-Gvir ve (Maliye Bakanı Bezalel) Smotrich'in 13 milletvekiline karşı durmak için, rehine anlaşması için 23 milletvekilini güvenlik ağı olarak kullanabilirsiniz. Hepsini şimdi evlerine geri getirmeliyiz” diye seslendi.

İsrail televizyonu Kanal 12’nin aktardığına göre Lapid, Ben-Gvir ve Smotrich'in, Gazze Şeridi'nde ateşkes ve esir takası anlaşmasının imzalanmasını engellemek için hükümet koalisyonu içinde ortak hareket etme niyetinde olduklarını belirtti.

İsrail'de hem iktidar hem de muhalefet tarafından ateşkesin önemi hakkında konuşulurken, medya da bu konuya büyük ilgi gösteriyor. İsrail Yayın Kurumu (IBA), İsrail'e sunulan yeni öneriye göre 60 günlük bir ateşkesin ilan edileceğini, ilk gün sekiz rehinenin serbest bırakılacağını ve 50’nci günde iki rehinenin daha serbest kalacağını aktardı.

Haaretz gazetesi ise, yeni esir takası anlaşması taslağında, 60 günlük ateşkes süresi içinde bir anlaşmaya varılamaması halinde, arabulucuların İsrail ile Hamas arasındaki müzakereleri nihai bir anlaşmaya varılana kadar sürdürmekle yükümlü olacağını belirten bir maddenin yer aldığını doğruladı.

Bu değişiklikler çerçevesinde Medhun, yakında bir anlaşmaya varılması olasılığını dışlamazken, aksine ABD'nin uluslararası bir irade ortaya koyması ve İsrail’e saldırılarını açıkça ve kesin olarak durdurması için baskı yapması halinde, ateşkes anlaşmasına varılmasının her zamankinden daha mümkün olduğunu düşünüyor.

O, topun artık arabulucuların, özellikle de ABD'nin sahasında olduğunu ve onların girişimlerinin sadece bir kriz yönetimi değil, savaşın sona ermesi ve yeni bir dönemin başlaması için bir kapı olduğunu kanıtlamaları gerektiğini düşünüyor.

Topun artık arabulucuların, özellikle de ABD'nin sahasında olduğunu söyleyen Medhun, arabulucuların girişimlerinin sadece bir kriz yönetimi değil, savaşın sona ermesi ve yeni bir dönemin başlaması için aralanacak bir kapı olduğunu kanıtlamaları gerektiğini vurguladı.