Aşıların kullanımına ne zaman onay verileceği ve aşılama kampanyalarının başlatılması konusunda hükümetler ve ilaç şirketleri arasındaki yarış hızlanırken, aşıların etkinliğini sorgulayan ve kullanılmamasını isteyen hareketler ve akımlar da arttı. Buna karşılık araştırmacılar ve uzmanlar arasında aşıların onaylanması için gerekli adımların ertelenmesi ve gerekli aşamaların ve sürelerin aşılmaması çağrısı yapan sesler yükseldi. Uzmanlar, tam güvenlik ve etkililiğinden emin olunması ve kararların yalnızca bilimsel standartlara ve delillere göre alınması çağrısında bulunuyor.
Belçikalı ilaç geliştirme araştırmacısı Alexandre Torelli, "Aşıların onaylanmasında ve bunların doğrudan kullanılmasında şahit olduğumuz acelecilik, bunların etkililiğine olan güveni sarsacaktır. Aşıların etkilerinin onları aldıktan sonra aylar geçmeden tutarlı bir şekilde belirlenmesi zor" dedi. Yıllarca temel ilaçları elde etmek için Sınır Tanımayan Doktorlar programını yöneten ve yakın zamanda Londra Üniversitesi Bilimsel İnovasyon Enstitüsü'nün araştırma ekibine katılan Torrelli açıklamasında, “Dolaşımdaki aşılarla ilgili şu ana kadar mevcut olan bilgiler şeffaflığı sağlamak ve ne kadar süre etkinliği olduğu ve aşılardan kaynaklanabilecek yan etkiler hakkında yeterli garantiler verecek gerekli seviyede değil. Pandemiyle mücadele edecek çözümleri kamu sağlığından çok finansal kazançla ilgilenen özel şirketlere bırakmak bir hata” diye konuştu. Torrelli'nin değerlendirmeleri, Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) ve bazı akademik kurumların temsilcilerinin ve bir dizi uluslararası sivil toplum kuruluşunun katıldığı açık bir forumda geldi.
Geçtiğimiz aylarda tüm dünya kapanma dönemleri, sıkı kısıtlamalar ve bunun ekonomik ve sosyal etkileri çerçevesinde karanlık tünelin sonundaki ışığı görmeyi bekledi. Sonunda, aşıların ortaya çıkmasıyla birlikte herkes rahat bir nefes almaya başladı ve normal hayata dönme umudu gündeme geldi. Fakat bu aşılar insanlık tarihinin karanlık dönemini gerçekten aydınlatabilecek mi?
Bu bağlamda Şarku’l Avsat’ın Bloomberg’den aktardığı habere göre bazı aşı üreticilerinin yaşadıkları ve onları aşıların piyasaya sürülmesini bekledikleri tarihlerin çok ötesinde ertelemeye zorlayan "aksaklıklar" hakkında bir rapor yayınladı. Bloomberg, aralarında dünyanın en büyük iki şirketinin de bulunduğu aşı üretim şirketlerinin, nihayet aşıya ulaşmayı başardıktan sonra daha fazla aşı sağlamaya çalışırken aksilikler yaşadığını ve bu durumun olumlu haberleri yavaşlattığını kaydetti.
Sanofi ve GlaxoSmithKline şirketleri, Kovid-19’a karşı deneysel aşı dozlarının son aşama klinik deneylerini erteledi. Bu dozların yaşlılarda yeterince güçlü bir tepkiye neden olmamasının ardından bunların gelecek yılın sonuna kadar sağlanabileceğini açıkladı. Diğer taraftan, CSL Limited ve Avustralya'daki Queensland Üniversitesi tarafından geliştirilen aşı deneyleri de zorluklarla karşılaştı.
Sanofi ve Birleşik Krallık'taki ortağı, geliştirdikleri mevcut aşının 50 yaş ve üstü kişilerde iyi bir bağışıklık tepkisi oluşturmada başarısız olduğunu açıkladıktan sonra, Şubat ayında virüse karşı bağışıklık tepkisini daha yoğun şekilde uyaran maddelerle tekrar ikinci aşama deneylerine başlayacağını duyurdu. Ayrıca daha genç yetişkinlerin hastalıktan kurtulan hastalara benzer bir tepki gösterdiği belirtildi. Sanofi şirketi açıklamasında, sorunun virüse karşı bağışıklık tepkisini uyaran maddelerin konsantrasyonu hakkında kesin olmayan bilgiler sağlayan aşı formülasyonlarını ölçmek için iki farklı madde kullanılmasının ardından ortaya çıktığını kaydetti. İki şirket ABD'li yetkilileri bu konuda uyararak bilgilendirdi.
Bloomberg hazırladığı özel haberde, bu erteleme kararının, 1,5 milyondan fazla insanın hayatını kaybetmesine neden olan bir hastalığa karşı rekor sürede aşı geliştirmede şirketlerin karşılaştığı zorlukları ve şüpheleri yansıttığını belirtti. Bu aynı zamanda, dünyanın hastalığa neden olan virüsün yayılmasını durdurmak için birden fazla aşıya ihtiyaç duyarken, aşılamaya başlamak için iki dev şirketin tedarikine bağımlı olan hükümetler için de bir darbe oldu.
Böylece Avustralya, erteleme kararının ardından CSL ve Avustralya Üniversitesi tarafından geliştirilen 51 milyon doz Kovid-19 aşısı siparişini iptal etti.
Avustralya'nın geliştirdiği koronavirüs aşısının durdurulmasının bir diğer sebebi de deneylerinin birinci aşamasında deneklere yapılan testlerde HIV antikorunun görülmesi oldu. Ancak daha sonra HIV testi uygulanan bu kişilerin HIV pozitif olmadığı tespit edildi. Aşılarla ilgili iyimser yaklaşım Pfizer ve Moderna'nın olumlu haberlerinin ardından geldi. AstraZeneca ve Oxford Üniversitesi tarafından geliştirilen aşılar da, yaşlılarda etkinliği konusunda şüphelere rağmen umut verici görünüyor. Bloomberg'e göre Birleşik Krallık ve Kanada, Pfizer ve ortağı Bioentech'ten doz almayı kabul etti. ve ABD ve Avrupa’nın da yakında bu adımı atması bekleniyor. Çin ve Rusya ise geliştirdikleri aşıları çoktan kullanmaya başladı.
Sanofi-GlaxoSmithKline tarafından geliştirilen aşının ertelenmesi, gelecek yılın ortasında beklenen aşının 2021'in son çeyreğinden önce pazara ulaşamayacağı anlamına geliyor. İki şirket, araştırma sürecini hızlandırmak için halihazırda onaylanmış bir aşı ile doğrudan karşılaştırmayı içerecek yeni bir deneme yapmayı planlıyor. Ancak şirketler, kaç kişinin test edileceğini açıklamadı. İleri aşama klinik deneylerin önümüzdeki yılın ikinci çeyreğinde başlaması bekleniyor. Sanofi şirketi, "Aşımızın, Kovid-19’a yakalanma riski en yüksek olanlar dahil herkesi korumasını istiyoruz" açıklamasında bulundu.
Bilim dünyasından uyarı: Aşılar için acele etmek riskli
Bilim dünyasından uyarı: Aşılar için acele etmek riskli
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة