Çocuklara yas ile başa çıkmayı öğreten 7 film

Oscar ödüllü animasyon filmi "Coco"
Oscar ödüllü animasyon filmi "Coco"
TT

Çocuklara yas ile başa çıkmayı öğreten 7 film

Oscar ödüllü animasyon filmi "Coco"
Oscar ödüllü animasyon filmi "Coco"

Bunu hafifletecek bir şekilde söylemenin bir yolu yok, koronavirüs salgını tüm dünyaya büyük acılar ve derin üzüntüler getirdi. Salgın Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) çoğu büyükanne ve büyükbaba olan 290 binden fazla kişinin ölümüne neden oldu. United Hospital Fund tarafından yayınlanan araştırmaya göre, bu yıl Mart ve Temmuz ayları arasında sadece New York Eyaleti’nde salgın sebebiyle 4 bin 200’de fazla çocuk, ebeveynleri veya onlara bakan kişileri kaybettiler. (Bu sayılar, koronavirüs sebebiyle hayatını kaybeden ebeveynlerin şu anki istatistikler.)
Salgın bu yıl ölüm nedeni fark etmeksizin sevdiklerini kaybeden tüm bir ailelerin kayıplarının yasını düzgün bir şekilde tutmalarına mani oldu. Şimdi tatil sezonun da yaklaşması ile bu durum özellikle çocukların daha fazla üzülmesine neden olabilir.
Ebeveynlerinden birini kaybeden çocukların, anksiyete ve depresyon gibi kalıcı ruh sağlığı sorunları yaşamaları daha yüksek bir olasılık olarak görülmekte. Yas tutan bir çocuğu destekleme ve ona yardım etme görevleri arasında çocuğun bu acı ile başa çıkmasını ve duygularının normalleşmesi sağlayacak araçlar verilmesi yer alıyor. Zira direkt olarak ölüm hakkında konuşulması çocuğun sıkıntı yaşamsına neden olabilir. Ebeveynler ve çocuklar böylesine zor bir konuda konuşmada tereddüt edebilirler ancak ebeveynlerin, çocuklarının duyguların kendi duyguları kabul etmeleri ve benimsemeleri için fırsatlar sağlamaları önemlidir. Filmler böyle zamanlarda değerli hediyeler olarak görülebilirler. Çoğu zaman, ölüm konusunu ele alan bir film, verimli bir konuşma için bir fırsat sağlayabilir.
Çocuklara, sevdiklerini kaybeden başka kişilerden canlı örnek verilmesi onların acılarını hafifletmeye ve gidermeye yardımcı olabilir. Filmde bu durumda olan bir karakteri izlemek, çocuğun kendi yolculuğunu ve bununla başa çıkmak ve uyum sağlamak için kullanabileceği araçları düşünmesini sağlayabilir.
Aşağıda önerilen filmler 6 yaş ve üzeri çocuklar için uygundur. Bu filmler ebeveynlerinin kaybı hakkında konuşmak için bir fırsat sağlarken çocuklar için ölümü ve beraberinde getirdiği duyguları keşfetmek için yararlı yollar sunar. Söz konusu filmlerin bazı içeriklerinin küçük çocuklar için sorun teşkil edebileceğini de belirtmek gerekiyor.

Coco (2017)
Film süresi: 109 dakika. Bazı içerikleri, çocuklar için uygun olmayabilir. Disney+ platformu üzerinden izlenebilir.
Bu Oscar ödüllü animasyon filminin hikayesi, 12 yaşındaki Miguel’in Meksika’daki “Ölüler Günü’nde” Ölüler Diyarı'na yaptığı yolculuğu ve çıktığı yolculukta ailesinin sırlarını keşfederken ölülerin yaşayanların hatıralarında var olmaya devam ettiğini öğrenmesini konu alıyor.

The Black Stallion (1979)
Film Süresi: 118 dakika. Her yaştan izleyici için uygun. Amazon üzerinden izlenebilir.
Bu film, Alec adında bir çocuğun babasının ölümüne neden olan bir gemi kazasının gerçekleşmesinin ardından gemideki siyah bir at ile bir adaya ulaşmalarını ve kısa bir süre sonra çocuk ile at arasında oluşan güçlü bağın hikayesini ele alır.
Çocuk ve atın kazadan kurtulmasının ardından çocuk, yaşlı bir koçun yardımıyla atını yarış atına dönüştürmeye karar verir. Alec'in atıyla olan bağı, babasının yasını tutarken onu teselli eder ve bu acı ile başa çıkmasına yardım eder.

Fly Away Home (1996)
Film Süresi: 107 dakika. Bazı içerikleri, çocuklar için uygun olmayabilir.
Annesinin bir araba kazasında hayatını kaybetmesinin ardından, 13 yaşındaki Amy (Anna Paquin tarafından canlandırılmıştır), Yeni Zelanda'dan babasıyla birlikte yaşamak için Kanada'ya gönderilir. Amy orada terk edilmiş kaz yumurtalarından oluşan bir yuva sahiplenir. Kazlar yumurtadan çıktıklarında, kış geldiğinde güneye nasıl uçacakları da dahil olmak üzere onlara hayatta kalma becerilerini öğretmede kendisini sorumlu tutar. Amy kendisine belirlediği bu kazların annesi olma rolü ile, kendi annesini kaybetmenin acısı ile başa çıkar.
Uyarı: Lütfen yukarıda önerilen filmin açılışı sahnesinde trafik kazası sahnesinin net bir şekilde görüldüğünü aklınızda bulundurun.

Summer 1993 (2017)
Film süresi: 100 dakika.
Annesinin ölümünden ardından 6 yaşındaki Frida, teyzesi, amcası ve küçük kuzeniyle yaşamak için Barselona'dan taşraya taşınması gerekir. Kısa süre sonra küçük kız, yeni aile içinde üzüntü ve sıkıntı duyguları ile mücadele eder.
Frida'nın bakış açısından, kulak misafiri olunmuş konuşmalar ve gövde hizası kamera açıları çekilen film, yönetmenin kayıplarla ilgili kişisel deneyimlerine dayanıyor.

A Monster Calls (2016)
Film süresi: 128 dakika. Bazı içerikler 13 yaş altı çocuklar için uygun olmayabilir. Ebeveynlerin rehberliği tavsiye edilir. Amazon üzerinden izlenilebilir.
13 yaşındaki Conor'un annesi çok hasta. Çocuk kızgınlık, üzüntü, suçluluk ve beklenti ve muhtemel bir kayıp verme duyguları ile mücadele ediyor. Conor bunların üstesinden gelmek için, ona 3 hikaye anlatan ve bunun karşılığında ondan gerçek hikayesini içermek zorunda olan bir hikaye isteyen bir canavar çağırır. Conor rolünü canlandıran aktör Lewis MacDougall, çelişkili ve karmaşık olmasına rağmen gerçekle nasıl yüzleşeceğini öğrenirken mükemmel bir performans sergiliyor.
Uyarı: Lütfen yukarıda önerilen filmde mülke zarar, fiziksel zorbalık ve sözlü taciz sahnelerinin olduğunu aklınızda bulundurun.

When Marnie Was There (2014)
Film süresi: 103 dakika.  Bazı içerikleri, çocuklar için uygun olmayabilir. HBO Max platformu üzerinden izlenilebilir.
Japon animasyon şirket Studio Ghibli’ne ait bu animasyonda, astım krizi geçiren Anna üvey annesi tarafından deniz kenarındaki akrabalarının yanına temiz hava alması için ziyarete gönderilir. Oraya vardığında terk edilmiş bir eve girer Anna, büyükannesinin hayaleti olabilecek -belki de değil- Marnie adında bir hayalet bulur. Daha sonrasında Anna ailesinin kaybı konusunda kaçındığı duygularla yüzleşmek zorunda kalır.

The Farewell (2019)
Film süresi: 98 dakika. Bazı içerikleri, çocuklar için uygun olmayabilir. Amazon üzerinden izlenebilir.
Çin’de bir anneye ölümcül bir hastalık teşhisi konulur ancak kimse ona gerçeği söylemez. Aile büyük bir düğün bahanesi ile son bir kez bir araya gelir ancak gerçek neden ona veda etmektir. Filmin yazar ve yönetmeni Lula Wang'ın kişisel öyküsüne dayanan film, ölüm ve hüzne ilişkin tutum ve davranışlardaki derin kültürel farklılıkları yansıtıyor.

*Şarku’l Avsat tarafından New York Times’tan tercüme edildi



500 yıllık İnka saç teli tarihi varsayımları nasıl değiştirdi?

İnka khipu'sunun ana kordonu üzerinde koyu kahverengi insan saçı bulundu (Sabine Hyland)
İnka khipu'sunun ana kordonu üzerinde koyu kahverengi insan saçı bulundu (Sabine Hyland)
TT

500 yıllık İnka saç teli tarihi varsayımları nasıl değiştirdi?

İnka khipu'sunun ana kordonu üzerinde koyu kahverengi insan saçı bulundu (Sabine Hyland)
İnka khipu'sunun ana kordonu üzerinde koyu kahverengi insan saçı bulundu (Sabine Hyland)

İnkalara ait bir astronomik gereçte bulunan saç teli, imparatorlukta kayıt tutmanın sadece seçkin kişiler değil, sıradan halk arasında da yaygın olduğunu gösteriyor.

Hakemli dergi Science Advances'ta yayımlanan bu bulgu, Ortaçağ uygarlığındaki sayısal okuryazarlık hakkında bilinenleri değiştiriyor.

İnkalar kayıtları, özellikle de sayısal bilgileri tutmak için khipu adı verilen ve düğümlü ipten yapılan gereçler kullanıyordu.

Bu gereçler, üzerine çok sayıda sarkan iplerin bağlandığı ana bir kordondan oluşuyor ve düğümler, konumları ve renkleri aracılığıyla bilgi kodlanıyordu.

Bazen bir khipu'nun üzerinde, yaratıcısını belirtmek için "imza" niteliğinde bırakılmış insan saçı bulunabiliyor.

cvfgbtyh
Peru'da yer alan Jucul'daki hipu üzerinde koyu kahverengi insan saçı bulundu (Sabine Hyland)

Araştırmacılar "Eskiden And Dağları'nda saç, geldiği kişiyi temsil eden ve ritüel açıdan güçlü kabul edilen bir şeydi" diye açıklıyor.

Bugüne kadar, İspanyol sömürgesi dönemine ait belgeler yalnızca erkek elitlerin khipu yaptığını ima ediyordu.

"Khipu okuryazarlığı"nın, kayıt tutmakla görevli bürokratlar dışında yaygın olmadığı düşünülüyordu.

Araştırmacılar, "Özellikle İspanyol sömürge tarihçelerine dayanarak, khipu'ların sadece bürokrasideki erkek elitler tarafından yapıldığı düşünülüyor" diye yazıyor.

19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında khipu'nun Andlı işçiler, köylüler ve kadın köylüler arasında bile üretildiği belgeleniyor.

Ancak 15. yüzyıldan kalma bir khipu'ya yaratıcısı tarafından işlenen insan saçı üzerinde yapılan son analiz, o dönemde bile düşük rütbeli İnkaların khipu yapıp kullandığını gösteriyor.

Sözkonusu khipu, çok az belgeyle birlikte bir Alman müzayedesinde bulundu ve daha sonra 1498'e tarihlendi.

Araştırmacılar, ana kordonun yaklaşık 104 santimetre uzunluğunda, katlanmış ve bükülmüş insan saçından yapıldığını ve yaklaşık 8 yıllık saç uzamasına denk geldiğini söylüyor.

Bilim insanları kimyasal analizdeki gelişmelerden yararlanarak saç örneğinden karbon, nitrojen ve kükürt gibi farklı elementlerin seviyelerini aynı anda ölçtü.

Bu gereci yapan kişinin bürokratların et ve mısır içeren beslenme biçimi yerine, sıradan halkın yumru kökler ve yeşilliklerden oluşan beslenme düzenini izlediğini tespit ettiler.

Oksijen ve hidrojen değerlerini ölçen daha ayrıntılı analizler, halkın alt kesiminden gelen bu kişinin muhtemelen günümüzde Peru'nun güneyi veya Şili'nin kuzeyinde yer alan bölgede yaşadığını ortaya çıkardı.

Bilim insanları şöyle yazıyor: 

Önceki varsayımların aksine, belli ki İnka İmparatorluğu'ndaki halk da İnka tarzı khipu'lar üretmiş.

Çalışmanın sonuçları, kadınların da bu kayıt sistemlerini yaptığını gösteren, yakın zamandaki diğer bulguları da doğruluyor ve khipu okuryazarlığının sadece erkek elitlerin alanı olduğu fikrine meydan okuyor.

Araştırmacılar, "İnka İmparatorluğu'nda khipu okuryazarlığı, şimdiye kadar düşünülenden daha kapsayıcı ve yaygın olabilir" sonucuna varıyor.

Independent Türkçe