İki kol arasındaki farklı tansiyon ölçümleri kalp sorunlarına işaret ediyor olabilir

Kollar arasında ölçülen farklı tansiyonların kötü sağlığın göstergesi olabileceği bildirildi. (BBC)
Kollar arasında ölçülen farklı tansiyonların kötü sağlığın göstergesi olabileceği bildirildi. (BBC)
TT

İki kol arasındaki farklı tansiyon ölçümleri kalp sorunlarına işaret ediyor olabilir

Kollar arasında ölçülen farklı tansiyonların kötü sağlığın göstergesi olabileceği bildirildi. (BBC)
Kollar arasında ölçülen farklı tansiyonların kötü sağlığın göstergesi olabileceği bildirildi. (BBC)

Son bilimsel çalışmalara göre iki kolda yapılan tansiyon ölçümlerindeki fark, gelecekte kalp krizi veya felç geçirme olasılığının uyarısı olabilir. Çalışma, Journal of Human Hypertension bilim dergisinde yayınlandı.
Şarku’l Avsat’ın BBC’den aktardığına göre Birleşik Krallık’taki Exeter Üniversitesi’nden araştırmacılar, kollar arasındaki farklı tansiyon sonuçlarının etkisi hakkında yürütülen 24 uluslararası çalışmanın sonuçlarını analiz etti.
Araştırmada kişinin kolları arasındaki ölçüm farkı 10 mm Hg’den yüksekse on yıl içerisinde kalp krizi, kalp sıkışması veya felç geçirme olasılığının yüzde 1 oranında arttığı bulundu.
Tansiyon milimetre civa adı verilen bir birimle ölçülüyor ve ölçüm iki sayıdan oluşuyor. Sistolik, yani büyük tansiyon kalp damarlarındaki tansiyonu ölçüyor ve değerinin 120 mm olması bekleniyor. Diyastolik yani küçük tansiyon ise kalp kası dinlendiği zamanki kan damarlarını ölçüyor ve normal değerinin 80 mm olması gerekiyor.
Exeter Üniversitesi Tıp fakültesinde görevli ve çalışmanın baş yazarı Dr. Clark konuya dair yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“İnsanlar tansiyonlarını her iki koldan da ölçmelidir. Kollar arasındaki tansiyon farkının kötü sağlık sonuçları ile ilişkili olduğunu uzun zamandır biliyoruz. Bu çalışma kollar arasındaki ölçümde kan basıncı farkı ne kadar büyükse kardiyovasküler hastalıklarının riskinin de aynı oranda fazla olduğunu gösteriyor.”
 



Sonsuzluk Galaksisi, süper kütleli kara deliklerin gizemine ışık tuttu

Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)
Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)
TT

Sonsuzluk Galaksisi, süper kütleli kara deliklerin gizemine ışık tuttu

Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)
Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)

Bilim insanları ilk kez doğrudan bir gaz ve toz bulutunun çökmesi sonucu oluşmuş bir süper kütleli kara delik saptamış olabilir. Sonsuzluk Galaksisi'ndeki bu keşif, evrenin ilk dönemlerine dair merak edilen bir soruya da ışık tutma potansiyeli taşıyor. 

Kara delikler yaşam döngülerinin sonuna gelen büyük kütleli yıldızların süpernova patlamasının ardından kendi üzerine çökmesi sonucu oluşuyor. Süper kütleli kara deliklerse bu daha küçük kara deliklerin zaman içinde birleşmesiyle meydana geliyor.

Öte yandan NASA öncülüğünde geliştirilen James Webb Uzay Teleskobu (JWST), Büyük Patlama'dan sonraki yaklaşık 500 milyon yıl içinde oluşmuş süper kütleli kara delikler keşfediyor. Böyle bir yapının ortaya çıkması için en az 1 milyar yıl geçmesi gerektiğini düşünen gökbilimciler, son yıllarda bu tuhaflığa bir açıklama getirmeye çalışıyor. 

Öne çıkan teorilerden birine göre bazı süper kütleli kara delikler, devasa bir gaz ve toz bulutunun herhangi bir yıldız üretmeden doğrudan kendi üstüne çökmesiyle meydana geliyor olabilir. 

Ancak bilim insanları daha önce bu senaryoyu destekleyen somut bir kanıt bulamamıştı. 

Yale Üniversitesi'nden Pieter van Dokkum liderliğindeki bir araştırma ekibi, Dünya'dan yaklaşık 8 milyar ışık yılı uzaktaki bir galakside bu kanıtı bulmuş olabilir.

cdfvgbh
James Webb Uzay Teleskobu, Sonsuzluk Galaksisi'nde toplam üç süper kütleli kara delik buldu (NASA/Yale Üniversitesi)

JWST'yi kullanarak galaksiyi gözlemleyen bilim insanları, sonsuzluk işaretine benzeyen bir görüntüyle karşılaştı. Bu nedenle Sonsuzluk Galaksisi adını alan gökadanın, iki galaksinin kafa kafaya çarpışması sonucu oluştuğu için bu şekli aldığı düşünülüyor.

Araştırmacılar şaşırtıcı bir şekilde iki galaksinin birleştiği yerdeki gaz bulutunun içinde süper kütleli bir kara delik tespit etti. Kara deliğin, halihazırda beslendiği bu gaz bulutunda oluştuğu tahmin ediliyor.

Hakemli dergi The Astrophysical Journal Letters'ta 15 Temmuz Salı günü yayımlanan makalenin başyazarı van Dokkum "Devasa bir galaksinin çekirdeği dışında bir kara delik bulmak başlı başına olağandışı bir durum ancak daha da sıradışı olan şey, oraya nasıl geldiği" diyerek ekliyor: 

Muhtemelen oraya öylece varmamış, orada oluşmuş. Ve epey yakın bir zamanda. Başka bir deyişle, bir süper kütleli kara deliğin doğuşuna tanıklık ettiğimizi düşünüyoruz, ki bu daha önce hiç görülmemiş bir şey.

Bilim insanları iki galaksinin çarpışması sırasında yoğun bir gaz düğümü oluştuğunu ve burada Güneş'in 1 milyon katı ağırlığında süper kütleli kara deliğin meydana geldiğini tahmin ediyor.

Ekip teorilerini test etmek için kara deliğin hızıyla, onu çevreleyen gaz bulutunun hızını karşılaştırdı. Bunların birbirine yakın olması, kara deliğin orada oluşma ihtimalini güçlendirdi.

Çalışma ayrıca, çarpışan iki galaksinin çekirdeklerinde de aktif süper kütleli kara delikler bulunduğunu ortaya koydu.

Bunun beklenmediğini belirten van Dokkum, çalışmanın bulgularını şöyle değerlendiriyor:

Doğrudan çökme sonucu bir kara delik bulduğumuzu kesin bir şekilde söyleyemeyiz. Ancak bu yeni verilerin, diğer açıklamalardan bazılarını elerken, yeni doğmuş bir kara delik ihtimalini güçlendirdiğini söyleyebiliriz. Verileri incelemeye ve bu olasılıkları araştırmaya devam edeceğiz.

Independent Türkçe, Space.com, IFLScience, The Astrophysical Journal Letters