عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Fas: İslamcı AKP’de İsrail çatlağı

Fas Başbakanı Sadeddin el-Osmani
Fas Başbakanı Sadeddin el-Osmani
    Rabat / Şarku’l Avsat
TT
TT

Fas: İslamcı AKP’de İsrail çatlağı

Fas Başbakanı Sadeddin el-Osmani
Fas Başbakanı Sadeddin el-Osmani

Eski Fas Başbakanı ve eski Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkanı Abdulilah Benkiran, mevcut Başbakan Sadeddin el-Osmani’ye olan desteğini açıkladı. Zirâ Başbakan Osmani, geçtiğimiz Salı günü ABD Başkanı Donald Trump'ın baş danışmanı Jared Kushner ve İsrail Ulusal Güvenlik Danışmanı Meir Ben Shabat ile ortak bildirgeyi imza atmasının ardından parti içerisinde eleştirilere maruz kalmıştı.
Başbakan Osmani’nin bu nedenle görevden alınmasını isteyenlere dün akşam Facebook hesabında gerçekleştirdiği canlı yayında yanıt veren Benkiran, “Aklı başında olan hiçbir Faslı, Fas’ın Batı Sahra üzerindeki egemenliğini tanımasına karşı çıkmaz” ifadelerini kullandı. Batı Sahra üzerindeki egemenlik meselesinin yalnızca Fas Kralı tarafından yönetildiğini hatırlatan Benkiran, egemenliğin tanınmasının ciddi bir gelişme olduğunu, “Fas’ın İsrail ile ilişkilerinin yeniden yürütülmesinin” de buna eşlik ettiğini ifade etti.
Adalet ve Kalkınma Partisi’nin “devlet yapısının önemli bir üyesi” olduğunu, zirâ hükümete başkanlık ettiğini hatırlatan Benkiran, “gelişmeleri tasvip etmeme hakkının olduğunu, ancak yorum yapılması veya ülkenin böyle kritik bir anda yüzüstü bırakıldığını gösteren bir hareket edilmesi gerekmediğini” ifade etti.
Partinin devletin bir parçası olduğunu ve devletin hiçbir parçasının terk edilemeyeceğini ifade eden Benkiran, söz konusu imzaya yönelik herhangi bir eleştirinin de bu minvalde okunup yorumlanacağını dile getirdi. Aynı zamanda, devleti “sayın Kral’ın yönettiğini, dolayısıyla kararları verecek, imzayı kimin atacağını seçecek olanın da Kral olduğunu” vurguladı.
Partinin İslami dinamikler taşıdığını, dolayısıyla kültürünün de normalleşmeye karşı olduğunu söyleyen Benkiran, ancak “Fas, ne yapacağını bilir ve doğru adımlar atar” açıklamalarında bulundu.
Parti üyelerini sessiz kalmaya ve Osmani’nin görevden alınması taleplerine bir son vermeye çağıran Benkiran, Osmani’nin açıklamalarını dinlemek için olağanüstü bir parti veya Ulusal Konsey konferansı düzenleme davetinde bulundu.
Benkiran’ın bu tutumu; dün yaptığı açıklamada, Fas'ın Sahra üzerindeki egemenliğini artırma yönünde attığı adımlarda Fas Kralı’nın arkasındaki, aynı zamanda Fas’ın tüm resmi ve halk unsurlarıyla birlikte Filistin davası yönündeki sağlam tutumunu” yenileyen parti liderliğini rahatlatmış oldu.
İsrail ile ilişkilerin kurulmasına ilişkin açıklamada, parti liderliğinin Filistin davasıyla ilgili son gelişmelerle ilgili iç ve dış tepkileri anladığı ifade eden söz konusu parti, parti genel sekreteri ve hükümet başkanı sıfatıyla “ülkedeki ikinci adam konumundaki” Osmani’ye devlet sorumluluğunu gerçekleştirdiği sırada “tam destek verildiğini” de dile getirdi.
Partinin Ulusal Konsey ofisi, çeşitli gelişmeleri görüşmek üzere önümüzdeki Pazar günü online platform üzerinden Ulusal Konsey olağanüstü oturumunun düzenleneceğini duyurdu. Konsey ofisinden yapılan açıklamada, bu toplantının Ulusal Konsey Başkanlığının bazı üyelerden aldığı talepleri ile etkileşim halinde olduğu belirtildi.
Geçtiğimiz Salı günü Tel Aviv ile Rabat arasındaki ilk doğrudan ticari uçuş gerçekleşmiş; uçakta aynı zamanda ABD Baş Danışmanı, İsrail Ulusal Güvenlik Danışmanı ve ABD Başkanı Donald Trump'ın Uluslararası Müzakereler Özel Temsilcisi Avi Berkowitz de yer almıştı. Söz konusu ziyaret, Trump'ın Fas'ın Batı Sahra üzerindeki egemenliğini tanımasına paralel olarak Fas'ın da 10 Aralık'ta İsrail ile ilişkilerini yeniden başlatacağını duyurmasının hemen ardından gelmişti. Fas, ABD ve İsrail; Fas ile İsrail arasındaki ilişkilerin yeniden başlatılması ve ABD'nin Batı Sahra’yı tanımasına ilişkin ortak bildiriye imza atmıştı.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Gazze ateşkesi: Philadelphia Koridoru 2 ile ilgili anlaşmazlıklar arabulucuların çabalarını zorlaştırıyor

Dün Gazze şehrinde yıkımın ortasında yükselen duman (Reuters)
Dün Gazze şehrinde yıkımın ortasında yükselen duman (Reuters)
TT
TT

Gazze ateşkesi: Philadelphia Koridoru 2 ile ilgili anlaşmazlıklar arabulucuların çabalarını zorlaştırıyor

Dün Gazze şehrinde yıkımın ortasında yükselen duman (Reuters)
Dün Gazze şehrinde yıkımın ortasında yükselen duman (Reuters)

ABD-İsrail görüşmelerinde Hamas ile İsrail arasında anlaşmazlık konusu ‘tek nokta’ olan, İsrail'in Mısır sınırı yakınlarındaki stratejik bir bölgenin kontrolünü ele geçirmesi ve Kahire'nin bunu reddetmesi konuşuluyor.

Mısırlı ve Filistinli kaynaklar, Katar’ın başkenti Doha'da devam eden ateşkes görüşmelerinde ‘taraflar arasında uçurumlar’ ve ‘İsrail'in inatçılığı’ olduğunu vurguladılar.

İsrail basını, müzakere masasında bir ‘kriz’ olduğu yönünde sızıntıları aktarırken özellikle Mısır'ın, arabulucuların anlaşmaya varmak için çabalarını desteklemek üzere uluslararası toplumun ve Avrupa ülkelerinin arabulucu rolü almasını talep etmesi ve Katar heyetinin ABD'de bulunması bu sızıntılara neden oluyor.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, İsrail'in Mısır sınırı yakınlarındaki bölgelerden, özellikle de ‘Philadelphia Koridoru 1 ve Philadelphia Koridoru 2’ bölgelerinden çekilmemeyi sürdürmesi halinde müzakerelerin çıkmaza girebileceğini düşünüyor.

gthy
Salı günü Gazze'nin güneyindeki Morag Ekseni’nde seyir halindeki İsrail askeri araçları (AP)

Mısır, geçtiğimiz yıl sınırlarına yakın olan Philadelphia (Salahaddin) Koridoru’nun İsrail tarafından yeniden işgal edilmesini reddetmiş ve iki taraf arasında bu konuda gerginlikler yaşanırken derhal geri çekilmesini talep etmişti. Öte yandan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu geçtiğimiz nisan ayında, ‘Philadelphia Koridoru 2’ olarak nitelendirdiği, Han Yunus’un hemen güneyinde uzanan bir askeri yol olan Morag Ekseni’nin kontrol altına alınması gerektiğini ve bu koridorun işgal edilmesinin Filistin'in Refah bölgesini Gazze Şeridi'nden ayırmaya imkan vereceğini açıklamıştı.

"Stratejik riskler"

Dün Şarku’l Avsat’a konuşan Mısırlı bir kaynak, Kahire'nin İsrail'in Philadelphia Koridoru veya Morag Ekseni gibi bölgelerden çekilmesinin önemine ilişkin tutumunun sarsılmaz olduğunu ve ‘Filistinlileri Refah'ta toplama gibi, bölgedeki istikrarı bozacak ve onların zorla yerlerinden edilmesine yol açacak başka planlar dayatılmasının kesinlikle kabul edilemez’ olduğunu belirtti.

Doha’daki mevcut müzakerelerin ‘gizli’ olduğunu ve ABD ve İsrail çevrelerinde yayılan söylentilerin aksine, müzakerelerin sona ermiş ve çıkmaza girmiş olabileceğini düşünen kaynak, buna karşın ABD’nin baskısıyla İsrail'in tutumunun değişmesi halinde bu durumun değişebileceğini belirtiyor.

fvbfrg
Dün Gazze Şeridi'nin orta kesimlerindeki Gazze şehrinde İsrail'in saldırısının ardından dumanların yükseldiği görüntü (AFP)

Filistinli bir kaynak, Morag Ekseni’nin müzakere belgesinde kalan veya temel sorun olmadığını, işgalci İsrail’in geri çekileceği bölgeler konusunda bir anlaşmaya varılması ve uluslararası toplum ile Birleşmiş Milletler (BM) kurumlarının insani yardımları ulaştırma rolünün yeniden aktif hale getirilmesi gerektiğini, bunun da Washington'ın işgalci İsrail’e karşı ciddi bir tutum sergilemesi ve anlaşmayı engellememesi veya başarısızlığa uğratmaması için baskı yapması halinde gerçekleşebileceğini’ belirtti.

Dün Şarku’l Avsat’a konuşan kaynak, Mısır’ın İsrail’in önerisini reddettiği ve bu konuda net bir tavır sergilediğini belirterek, Kahire’nin İsrail’in Refah bölgesindeki işgalinin Mısır'ın ulusal güvenliği için doğrudan bir tehdit oluşturduğunun ve Morag Ekseni gibi sınır şeridine yakın bölgelere düzensiz bir şekilde çekilmenin gelecekte ciddi gerginliklere yol açabilecek stratejik riskler barındırdığının farkında olduğunu da sözlerine ekledi.

Öte yandan İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth, başlıca anlaşmazlık noktasının İsrail'in Morag Eksenini kontrol altında tutma planıyla ilgili olduğunu aktardı. Gazete  bu konuyla ilgili olarak İsrail’de, rehinelerin serbest bırakılmasını geciktirebileceğini düşünenler ile İsrail'in, yerinden edilmiş kişileri Hamas üyelerinden ayırmak için bir şehir inşa etme girişimleri çerçevesinde bunun hayati önem taşıdığını düşünenler arasında görüş ayrılığı olduğunu bildirdi.

bgy
Dün Gazze Şeridi'nin güneyindeki Nasır Hastanesi önünde cenaze töreni düzenleyen Filistinliler (AFP)

Öte yandan İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz pazartesi günü yaptığı açıklamada, bakanlığın Refah bölgesinde en az 600 bin Filistinliyi kabul etmek üzere yeni bir insani bölge kuracağını ve bu bölgenin Hamas’tan arındırılmış olacağını söyledi.

‘ABD baskısı’ kartı

Eski Mısır Dışişleri Bakanı ve Mısır Dışişleri Konseyi Başkanı Büyükelçi Muhammed Urabi, İsrail'in Mısır için kabul edilemez olan sınırlarda kalma gibi tutumunu değiştirmediği sürece ateşkes için bir fırsat olduğunu düşünmüyor. Masada birtakım zorluklar olduğunu ve anlaşma için son şansın giderek azaldığını belirten Büyükelçi Urabi, İsrail'in anlaşmayı kabul etmek için henüz ciddi bir adım atmadığını vurguladı.

Hamas konusunda uzman Filistinli siyasi analist İbrahim el-Medhun, İsrail'in çekilmeyi engellemeye ve uluslararası kuruluşların çalışmalarını aksatmaya çalıştığını belirterek, “İsrail'in Gazze'nin güneyinden ve doğusundan çekilmeme konusundaki ısrarı, zorla yerinden etme planının hâlâ geçerli olduğu yönündeki endişeleri güçlendiriyor ve bu da gerçek bir sükunet veya kapsamlı bir siyasi çözüm için gösterilen çabaları baltalıyor” dedi.

dfrgt
Dün Gazze şehrinin batısındaki Şati Mülteci Kampı’nda İsrail'in saldırısının yol açtığı yıkıma derin düşüncelerle bakan Filistinli bir genç (AFP)

Filistinli siyasi analist Nizar Nazzal ise İsrail'in Morag Ekseni’nde kalma ısrarının arabulucuların çabalarını zorlaştırdığını ve İsrail'in yerinden etme planını sürdürme niyetini ortaya koyduğunu belirtti. Mısır'ın ‘ulusal güvenliğine tehdit oluşturduğu için bunu kabul etmeyeceğini’ ifade eden Nazzal, “Ancak genel olarak, ABD’nin Netanyahu üzerindeki baskısı, onun bu eksende güçlerini azaltmasına ve geçici bir anlaşmaya varmaya yöneltebilir” şeklinde konuştu.

Avrupa Birliği'nin rolü

İsrail’in ateşkes ve esir takası anlaşmasını tehdit eden bu hamleleri devam ederken Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdulati, Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barrot ve ve Hollanda Dışişleri Bakanı Kasper Veldkamp ile dün Gazze'de ateşkese ilişkin müzakerelere dair son gelişmeleri, uluslararası toplumun sorumluluklarını yerine getirmesi ihtiyacını ve ateşkes çabalarını destekleme konusunda Avrupa Birliği'nin (AB) rolünün önemini görüştü.

Yedioth Ahronoth gazetesi, Katar heyetinin bu hafta Washington'a giderek ABD yönetiminin üst düzey yetkilileriyle görüşmelerde bulunduğunu, Başkan Donald Trump'ın ise salı günü İsrail Başbakanı Netanyahu ile Beyaz Saray'da ikinci kez bir araya gelerek ‘Gazze konusunda azami baskı uygulamak’ için görüşmelerde bulunduğunu bildirdi.

İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Sa'ar dün düzenlediği basın toplantısında,İsrail'in ‘Gazze'de ateşkes sağlanması konusunda ciddi olduğunu ve bunun gerçekleştirilebilir bir hedef olduğunu’ vurguladı. Sa’ar, “Geçici bir ateşkes sağlanırsa, kalıcı bir ateşkes için müzakerelere başlayacağız” dedi.

İsrail ve ABD'nin anlaşmayı desteklemesinin ‘gerçekte hiçbir karşılığı olmadığını’ düşünen Urubi, “Washington İsrail’e baskı yapmadığı sürece, ateşkes anlaşması olmayacak ve bu da İsrail’in bölgede barışı engellemeden veya geciktirmeden gerçek bir yol izlemesini sağlayacak. Mısır’ın şu anki girişimleri akıllıca ve sorumluluk sahibidir ve arabulucuların çabalarına uluslararası ve Avrupa desteği sağlamak ve bölgede istikrarı sağlamak amacıyla yapılıyor” değerlendirmesinde bulundu.

Öte yandan Medhun’a göre İsrail'in bu yaklaşımını sürdürmesi, daha fazla tırmanışa ve 60 günlük sınırlı bir ateşkes fikrinin önünü açacak, ancak nihai bir çözüm getirmeyecek. Medhun, böyle bir durumun ise Filistinliler tarafından kabul edilmeyeceğinin altını çizdi.

Nazzal ise, anlaşmanın açıklanmasının ardından ABD'nin baskısıyla ‘İsrail'in, Hamas’ın çok sayıda rehineyi serbest bırakmasının ardından bölgeyi yeniden savaşa sürükleyecek mayınlar döşeyeceğini’ öngörüyor.