ABD'li uzmanlar uyarıyor: 3D yazıcılar ciğerlere zarar veren parçacıklar yayıyor

Uzmanlar cihazların hem insan sağlığına hem de çevreye zararlı olduğunu söylüyor (Unsplash)
Uzmanlar cihazların hem insan sağlığına hem de çevreye zararlı olduğunu söylüyor (Unsplash)
TT

ABD'li uzmanlar uyarıyor: 3D yazıcılar ciğerlere zarar veren parçacıklar yayıyor

Uzmanlar cihazların hem insan sağlığına hem de çevreye zararlı olduğunu söylüyor (Unsplash)
Uzmanlar cihazların hem insan sağlığına hem de çevreye zararlı olduğunu söylüyor (Unsplash)

Uzmanlar kansere neden olabilecek küçük plastik parçacıkların 3D yazıcılar tarafından yayıldığını ve bunun en çok 9 yaşından küçük çocuklar açısından tehlikeli olduğuna dair uyarıda bulundu. 
Bu alanda yapılan bir dizi çalışma cihazların insan sağlığına zararlı olabilecek parçacıklar yaydığına işaret ediyor. 
Forbes'un haberine göre Risk Analizi Topluluğu'nun (Society for Risk Analysis) her yıl düzenlenen ve bu yıl 13-17 Aralık'ta gerçekleştirilen toplantıda sunulan çalışmalar cihazlara ihtiyatla yaklaşılması gerektiğine işaret ediyor.
Bu çalışmaların ortaya koyduğuna göre cihazlar hem bulundukları ortamın hava kalitesi hem de çevre açısından fazlasıyla risk teşkil ediyor. 
Üç boyutlu yazıcılar nesneleri polimer, kompozit, reçine gibi malzemeleri ısıl veya kimyasal işlemden geçirerek üretebilir. 
Küresel olarak 3D yazıcı pazarı geçen yıl tahmini 8,7 milyar sterlin (yaklaşık 89 milyar TL) değerindeydi. Ve bu sayı daha fazla kişi evine 3D yazıcı aldıkça da artıyor. 
Her ne kadar 3D yazıcılar küresel çapta büyük bir rağbet görse de ABD'li araştırmacılar cihazların plastik kirliliğini artırmalarının yanı sıra beklenmedik sağlık riski teşkil ettiklerini söylüyor.
Araştırmacıların yaptığı çalışmalara göre bir baskının tamamlanması için gereken sürede cihazlar bulundukları ortama çeşitli partikül ve kimyasal yan ürün yayabiliyor. 
Bulgular özellikle okul ve kütüphaneler de dahil olmak üzere cihazların kullanım alanının artması nedeniyle daha endişe verici görünüyor. 
Araştırmalara göre cihazların yaydığı parçacıklar ciğerlere nüfuz ederek hücrelere ciddi zarar veriyor. Özellikle 9 yaşından küçük çocuklar cihazların yayabileceği kimyasallardan daha fazla zarar görebilir. 
Daily Mail'in aktardığına göre ABD Çevre Koruma Ajansı uzmanlarından Peter Byrley, "Bugüne kadar insanların 3D yazıcıların yaydığı partiküllerin zararına dair çok az farkındalığı vardı. Bu araştırmanın muhtemel sosyal faydası cihazların yaydıklarına ve çocukların görebileceği zarara dair farkındalığı artırması" ifadelerini kullandı. 
Ayrıca üretim sürecine bağlı olarak azalan maliyetlerin gezegeni daha fazla kirletecek plastik üretimi tetiklediği belirtiliyor. 
Üretimde ne kadar plastik parçacık yayıldığını belirleyebilecek bir cihaz geliştiren Duke Üniversitesi'nde kimya mühendisi Joana Marie Sipe, yayılan parçacıkların insanlarla birlikte doğaya da zararlı olabileceğinin altını çiziyor. 
 
Independent Türkçe, Daily Mail, Forbes



Uzmanlar uyardı: Oyuncaklara ChatGPT eklemek çocuklara "gerçek anlamda zarar verir"

Koleksiyoner Bettina Dorfmann'ın Almanya'nın Duesseldorf kentindeki "Barbie Kliniği"nde 25 Temmuz 2023'te çekilmiş Mattel yapımı bir Barbie (AFP)
Koleksiyoner Bettina Dorfmann'ın Almanya'nın Duesseldorf kentindeki "Barbie Kliniği"nde 25 Temmuz 2023'te çekilmiş Mattel yapımı bir Barbie (AFP)
TT

Uzmanlar uyardı: Oyuncaklara ChatGPT eklemek çocuklara "gerçek anlamda zarar verir"

Koleksiyoner Bettina Dorfmann'ın Almanya'nın Duesseldorf kentindeki "Barbie Kliniği"nde 25 Temmuz 2023'te çekilmiş Mattel yapımı bir Barbie (AFP)
Koleksiyoner Bettina Dorfmann'ın Almanya'nın Duesseldorf kentindeki "Barbie Kliniği"nde 25 Temmuz 2023'te çekilmiş Mattel yapımı bir Barbie (AFP)

Çocuk refahı uzmanlarına göre oyuncak devi Mattel'in ürünlerine ChatGPT ekleme planları, "çocuklara gerçek anlamda zarar verme" riski taşıyabilir.

Barbie'nin üreticisi geçen hafta OpenAI'la işbirliği yaptığını duyurarak gelecekteki oyuncakların popüler yapay zeka sohbet botunu içereceğini ima etmişti. 

Duyuruda teknolojinin nasıl kullanılacağına dair spesifik ayrıntılar yer almasa da Mattel ortaklığın, "yapay zekayla çalışan ürünleri ve deneyimleri destekleyeceğini" ve "yapay zekanın büyüsünü yaşa uygun oyun deneyimleriyle buluşturacağını" belirtmişti.

Çocuk refahı savunucuları buna karşılık Mattel'e deneysel teknolojiyi çocuk oyuncaklarına yerleştirmemesi çağrısında bulundu.

Savunuculuk örgütü Public Citizen'ın eş başkanı Robert Weissman yaptığı açıklamada, "Çocuklar gerçeklik ve oyun arasında tam bir ayrım yapabilecek bilişsel kapasiteye sahip değil" dedi.

Oyuncaklara insan benzeri konuşmalar yapabilen, insanlarınki gibi sesler eklemek çocuklara gerçek anlamda zararlar verme riski taşıyor.

Weissman'ın bahsettiği potansiyel zararlar arasında sosyal gelişimin baltalanması ve çocukların akran ilişkileri kurma becerilerine engel olunması yer alıyor.

Weissman "Mattel, yapay zeka teknolojisini çocuk oyuncaklarına dahil etmeyeceğini derhal duyurmalı" dedi. 

Mattel, yapay zeka içeren oyuncaklar satarak çocuklarımız üzerinde pervasız bir sosyal deney yapmak için ebeveynlerin kendisine duyduğu güveni kullanmamalı.

The Independent cevap hakkı için OpenAI ve Mattel'le temasa geçti.

Mattel ve OpenAI'ın işbirliği, ChatGPT gibi üretken yapay zeka sistemlerinin, kullanıcıların ruh sağlığı üzerindeki etkisine ilişkin endişelerin arttığı bir dönemde geldi.

Sohbet botlarının yanlış bilgi yaydığı, komplo teorilerini doğruladığı ve hatta iddiaya göre kullanıcıları kendilerini öldürmeye teşvik ettiği biliniyor.

Psikiyatristler de yapay zekayla etkileşimlerin yol açtığı, sohbet psikozu adı verilen bir olguya karşı uyarıyor.

Danimarka'daki Aarhus Üniversitesi'nde psikiyatri alanında öğretim üyesi olan Soren Dinesen Ostergaard, Schizophrenia Bulletin için kaleme aldığı başyazıda "ChatGPT gibi üretken yapay zeka sohbet botlarıyla yapılan yazışmalar o kadar gerçekçi ki, kişi diğer uçta gerçek bir insan olduğu izlenimine kolayca kapılıyor" diye yazıyor.

Bana göre bu bilişsel çelişkinin, psikoz eğilimi yüksek kişilerde sanrıları körüklemesi muhtemel görünüyor.

OpenAI'ın patronu Sam Altman bu hafta yaptığı açıklamada, şirketinin hassas kullanıcıları korumak adına komplo teorileri içeren konuşmaları kesmek ya da intihar gibi konular gündeme geldiğinde insanları profesyonel hizmetlere yönlendirmek gibi yollarla, güvenlik önlemleri alma yönünde çaba gösterdiğini söylemişti.

Hard Fork podcast'ine konuşan Altman, "Önceki nesil teknoloji şirketlerinin yeterince hızlı tepki vermeme gibi hatalarına düşmek istemiyoruz" demişti.

Öte yandan ruhsal durumu yeterince kırılgan olan ve psikotik bir kırılmanın eşiğine gelen kullanıcılara nasıl bir uyarı göndereceğimizi henüz bulamadık.

Independent Türkçe