Uzayda neler olacak: Elon Musk'tan Jeff Bezos'a özel sektörün 2021 planları

Uluslararası Uzay İstasyonu'nun görünümü (NASA)
Uluslararası Uzay İstasyonu'nun görünümü (NASA)
TT

Uzayda neler olacak: Elon Musk'tan Jeff Bezos'a özel sektörün 2021 planları

Uluslararası Uzay İstasyonu'nun görünümü (NASA)
Uluslararası Uzay İstasyonu'nun görünümü (NASA)

Koronavirüs pandemisine rağmen 2020, özel sektörün uzaya açılmasında dönüm noktası oldu. Örneğin Elon Musk'ın uzay şirketi SpaceX, özel sektöre ait (Crew Dragon isimli) bir araçla insanları uzaya gönderen ilk şirket unvanını aldı. ABD hükümeti ve NASA, insanların Ay'a yeniden gideceği görevler için uzay şirketleriyle birlikte çalışmaya devam etti.
SpaceX gibi teknoloji devleri, Mars roketlerinden uzay tabanlı internet hizmetine kadar çeşitli alanlarda kullanılacak fütüristik teknolojileri geliştirdikçe, 2021'in endüstri için daha büyük bir avantaj sunması bekleniyor.
İşte özel şirketlerin 2021'de uzayda yapmayı planladığı şeyler…

Astronotlar ticari uzay araçlarıyla uçacak
SpaceX'in ticari taşımacılığı önümüzdeki yıl rutine bağlaması bekleniyor. Zira başka bir grup astronot, 2021 ilkbaharında Crew Dragon'la uçacak ve yine bir başka Crew Dragon uçuşunun da sonbaharda yapılacağı düşünülüyor.
Boeing de gelecek yıl ABD'nin uzay aracı “cephaneliğine” yeni bir araç ekleyebilir. Şirket, SpaceX'in Crew Dragon'uyla aynı program kapsamında geliştirdiği Starliner aracının ilk mürettebatlı uçuşunu gerçekleştirmeyi planlıyor.

Yörünge turizmi
Hem Boeing hem de SpaceX'in uzay aracı, NASA'yla imzaladıkları anlaşmanın şartlarına göre, özel mülkiyete ait. Bu da iki şirketin, koltuk başına kabaca 50 milyon dolarlık bilet ücretini ödeyebilen herkese uzay seyahati vaat edebileceği anlamına geliyor.
SpaceX, eski NASA Yöneticisi Michael Suffredini'nin kurduğu şirket Axiom'la 2021'in ikinci yarısında Crew Dragon'la Uluslararası Uzay İstasyonu'na bir grup "özel astronot" götürmek üzere çoktan anlaştı.
Hatta Axiom, uçuşta yer alacak mürettebat üyelerinden ikisini doğruladı bile: Eski NASA astronotu Michael Lopez-Alegria ve eski İsrail savaş pilotu Eytan Stibbe. İki isim de uçuşta “özel yolcu” statüsünde yer alacak.

Yörünge altı uçuşları
Milyarder Richard Branson'ın Virgin Galactic şirketi ve Jeff Bezos'un Blue Origin şirketi, yeterli parası olan maceraperestleri üst atmosferde kısa yolculuklara çıkarmak için küçük roketlerle çalışan araçlar geliştiriyor.
Virgin Galactic'in ilgili uzay aracının kısa süre önce yapılan test uçuşu, motorla ilgili bir sorun nedeniyle yarıda kesildi. Ancak şirket son testleri birkaç ay içinde bitirmeyi umuyor.
Teknolojik ekipmanını ABD'nin Teksas eyaletinde 13 kez test eden Blue Origin'in de gelecek yıl faaliyete geçmesi bekleniyor.
Blue Origin yörünge altı seyahatlerin bilet fiyatlarını henüz açıklamadı. Ancak Virgin Galactic, fiyatı 200 ve 250 bin dolar arasında değişen 600'den fazla bileti sattı bile.

2021'i roket rekabeti bekliyor
Gelecek yıl SpaceX'i, roket fırlatma işinde zorlu bir rekabet bekliyor. United Launch Alliance (ULA) isimli bir özel şirket ve Jeff Bezos'un Blue Origin'i, SpaceX'in Falcon roketleriyle fırlatma gücü ve fiyat çerçevesinde rekabet edebilecek iki büyük fırlatma aracını tanıtmayı planlıyor.
Blue Origin'in, şirketin uzay turizmi roketinden yaklaşık beş kat daha uzun olan New Glenn roketini, yıllar süren geliştirme sürecinin ardından, önümüzdeki yıl kullanıma sunması bekleniyor.
ULA'nın Vulcan Centaur adlı roketiyse epey iddialı bir çıkış yapacak. İlk görevi, önümüzdeki yıl Ay'a ya bir iniş aracı göndermek. Astrobotic adlı bir girişim tarafından inşa edilen bu araç, NASA kargolarını Ay yüzeyine ulaştıracak.

Elon Musk'ın ünlü projeleri: Starlink ve Starship
Ticari uzay çağının önde gelen isimlerinden SpaceX'in 2021'de önemli adımlar atması beklenen iki büyük projesi var: Starship (Musk'ın insanları Mars'a götürmesini umduğu devasa roket) ve Starlink uyduları (SpaceX'in interneti uzaydan evlerimize ışınlamak için kullanmayı planladığı, alçak Dünya yörüngesindeki uydular).
SpaceX, Starlink ağını tamamlamak için halihazırda yaklaşık bin uyduyu alçak yörüngede konuşlandırdı. İnternet hizmetinin 2021 başlarında ticarileştirilmesi bekleniyor.
Mars roketi Starship ise hala çok erken bir aşamada. Ancak halktan büyük ilgi toplamayı başardı. SpaceX'in gelecek yıldaki en büyük önceliğinin Starlink projesi olduğunu açıklayan Musk, Mars'ı bu teknolojiyle kolonileştirmeyi hedefliyor.
 
Independent Türkçe, CNN



Eski Twitter çalışanı platformu geri getirmek için kolları sıvadı

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Eski Twitter çalışanı platformu geri getirmek için kolları sıvadı

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

ABD merkezli bir girişim, Elon Musk devralmadan önceki Twitter'ın orijinal işlevlerini ve markasını hayata döndüren yeni bir sosyal ağ kurmaya çalışıyor.

Operation Bluebird adlı Virginia merkezli girişim, "terk edilmiş" Twitter ticari markalarını geri almasına izin verilmesi için ABD Patent ve Ticari Marka Ofisi'ne (USPTO) çoktan dilekçe sundu.

Musk'ın platformu 44 milyar dolarlık bir anlaşmayla devralmasından 9 ay sonra, Temmuz 2023'te Twitter'ın adı X olarak değiştirilmişti.

Şirket, X.com'a yönlendiren Twitter.com internet sitesinin hâlâ sahibi ancak eski kuruluşa ait tüm logoları veya referansları çevrimiçi ortamdan kaldırdı.

X ayrıca kuş odaklı terminolojiye gönderme yapan özellikleri de yeniden adlandırdı; örneğin "Birdwatch" (kuş gözlemi) adlı doğrulama programı artık "Topluluk Notları" diye biliniyor.

Operation Bluebird'ün twitter.new alan adına halihazırda sahip olması, ilgili kişilerin platformun muhtemel açılışından önce kullanıcı adı ayırtmasına olanak tanıyor.

İki tescilli marka avukatı Michael Peroff ve Stephen Coates bu girişimi yönetiyor. Coates daha önce 2014-2016'da Twitter'ın ticari marka, alan adı ve pazarlama müdür yardımcısı olarak görev yapmıştı.

Operation Bluebird'ün USPTO'ya yaptığı başvuruda "Twitter ve Tweet markaları, X Corp.'un ürünlerinden, hizmetlerinden ve pazarlamasından tamamen silindi, efsanevi kuş logosu fiilen terk edildi ve markayı kullanmaya devam etme niyeti sözkonusu değil" ifadeleri yer alıyor.

Bluebird işbu dilekçede, X Corp.'un Twitter markasındaki haklarından yasal olarak vazgeçtiği, tartışmalı markaların yeniden kullanılmasına dair hiçbir niyeti olmadığı, USPTO'ya yanlış beyan ve bildirimlerde bulunarak sahtekarlık yapmayı sürdürdüğü gerekçesiyle, tüm tartışmalı markaların iptalini talep etmektedir.

Dilekçede ayrıca şirketin isminin Twitter'dan X'e çevrilmesinden kısa süre önce Musk'ın yaptığı bir paylaşıma da değiniliyor.

Musk, 23 Temmuz 2023'te "Ve yakında Twitter markasına ve yavaş yavaş tüm kuşlara veda edeceğiz" diye yazmıştı.

Musk ve X'in USPTO dilekçesine yanıt vermek için şubata kadar vakti var. The Independent cevap hakkı için X'le temasa geçti.

Independent Türkçe


En zararlı" yapay zekalar listelendi

(Unsplash)
(Unsplash)
TT

En zararlı" yapay zekalar listelendi

(Unsplash)
(Unsplash)

Anthony Cuthbertson Teknoloji Editör Yardımcısı @ADCuthbertson 

Yeni bir araştırmaya göre yapay zeka şirketlerinin büyük çoğunluğu, teknolojinin getirdiği felaket risklerini yönetmekte başarısız.

Kâr amacı gütmeyen Future of Life Institute'teki yapay zeka güvenliği uzmanlarının değerlendirmesi, önde gelen 8 yapay zeka şirketinin "bu kadar güçlü sistemlerin gerektirdiği somut güvenlik önlemlerinden, bağımsız denetimden ve güvenilir uzun vadeli risk yönetimi stratejilerinden yoksun olduğunu" ortaya koydu.

Yapay Zeka Güvenlik Endeksi'nde en iyi puanları ABD şirketleri alırken, Anthropic, ChatGPT'nin yaratıcısı OpenAI ve Google DeepMind'ı geride bıraktı. Çin şirketleriyse genel olarak en düşük notları alırken, Alibaba Cloud, DeepSeek'in hemen arkasında yer aldı.

Varoluşsal risk değerlendirmesinde hiçbir şirket D'nin üzerinde not almazken, Alibaba Cloud, DeepSeek, Meta, xAI ve Z.ai, F notu aldı.

Araştırmada, "Varoluşsal güvenlik, sektörün temel yapısal başarısızlığı olmaya devam ediyor ve hızlanan yapay genel zeka/süper zeka hedefleriyle güvenilir kontrol planlarının yokluğu arasındaki giderek genişleyen uçurum her gün daha endişe verici hale geliyor" dendi.

Şirketler yapay genel zeka ve süper zeka hedeflerini hızlandırırken, hiçbiri felaket niteliğindeki kötüye kullanımı veya kontrol kaybını önlemek için güvenilir bir plan ortaya koyamıyor.

Önde gelen yapay zeka şirketlerine temel güvenlik konularında verilen puanlar (Future of Life Institute)Önde gelen yapay zeka şirketlerine temel güvenlik konularında verilen puanlar (Future of Life Institute)

Raporun yazarları, yapay zeka şirketlerinin kendi güvenlik değerlendirmelerinde daha şeffaf olmaları ve yapay zeka psikozu gibi daha acil zararlardan kullanıcıları korumak için daha fazla çaba göstermeleri çağrısında bulundu.

UC Berkeley'den bilgisayar bilimleri profesörü Stuart Russell, "Yapay zeka CEO'ları insanüstü yapay zekanın nasıl inşa edileceğini bildiklerini öne sürüyor ancak hiçbiri kontrolü kaybetmemizi nasıl önleyeceklerini gösteremiyor. Bu gelişmeden sonra insanlığın hayatta kalması artık bizim elimizde değil" dedi.

Nükleer reaktör gereksinimlerine uygun olarak, yıllık kontrol kaybı riskini yüz milyonda bire indirebileceklerine dair kanıt arıyorum. Bunun yerine, riskin onda bir, beşte bir, hatta üçte bir olabileceğini kabul ediyorlar ve bu sayıları ne haklı çıkarabiliyorlar ne de iyileştirebiliyorlar.

OpenAI temsilcisi, şirketin "sistemlere güçlü güvenlik önlemleri eklemek ve modelleri titizlikle test etmek" için bağımsız uzmanlarla çalıştığını belirtti.

Google sözcüsüyse şunları söyledi:

Sınır Güvenlik Çerçevemiz, güçlü sınır yapay zeka modellerinden kaynaklanan ciddi riskleri ortaya çıkmadan önce belirlemek ve azaltmak için özel protokoller sunuyor.

Modellerimiz daha gelişmiş hale geldikçe, kabiliyetlerimizle aynı hızda güvenlik ve yönetim konusunda yenilik yapmaya devam ediyoruz.

Independent, yorum için Alibaba Cloud, Anthropic, DeepSeek, xAI ve Z.ai'yla iletişime geçti.

Independent Türkçe, independent.co.uk/tech


NASA ve ESA'dan yeni 3I/ATLAS görüntüleri: İki kuyruğu var

Hubble Uzay Teleskobu, yıldızlararası kuyrukluyıldız 3I/ATLAS'ı 30 Kasım'da ikinci kez gözlemledi (NASA)
Hubble Uzay Teleskobu, yıldızlararası kuyrukluyıldız 3I/ATLAS'ı 30 Kasım'da ikinci kez gözlemledi (NASA)
TT

NASA ve ESA'dan yeni 3I/ATLAS görüntüleri: İki kuyruğu var

Hubble Uzay Teleskobu, yıldızlararası kuyrukluyıldız 3I/ATLAS'ı 30 Kasım'da ikinci kez gözlemledi (NASA)
Hubble Uzay Teleskobu, yıldızlararası kuyrukluyıldız 3I/ATLAS'ı 30 Kasım'da ikinci kez gözlemledi (NASA)

3I/ATLAS'ın yeni yayımlanan görüntüleri, yıldızlararası cismin aktivitesinin arttığını ve iki kuyruğu olduğunu ortaya çıkardı.

Oumuamua ve Borisov'dan sonra Güneş Sistemi'nde görülen ilk yıldızlararası cisim olan 3I/ATLAS, son aylarını sistemin iç kısımlarında ilerleyerek geçirdi.

Kuyrukluyıldız, Mars'a ve Güneş'e en yakın konumuna ekimde ulaştı.

Gökbilimcilerin çeşitli teleskoplarla aylardır takip ettiği cisim Dünya'ya en yakın konumuna yaklaşırken, NASA ve Avrupa Uzay Ajansı (ESA) yeni görüntülerini paylaştı.

Görüntüler, 3I/ATLAS'ın Güneş'e yaklaştığında çok parlak ve aktif hale gelerek uzaya büyük miktarda süblimleşmiş gaz ve toz püskürttüğünü ortaya koydu.

NASA'nın Hubble Uzay Teleskobu, 3I/ATLAS'ı keşfinden kısa bir süre sonra temmuzda gözlemleyen ilk araçlardan biriydi. 

Bilim insanları emektar teleskobu bir kez daha kuyrukluyıldızın gizemlerini açığa çıkarmak için kullandı. 

30 Kasım'da Hubble, gökcismini Dünya'dan 286 milyon kilometre uzaktayken görüntülemeyi başardı. 

Fotoğrafın merkezindeki parlak beyaz nokta, kuyrukluyıldızın çekirdeğini (ana gövdesi) ve etrafını saran parlak gaz ve toz atmosferi olan komayı gösteriyor.

Kuyrukluyıldızlar genellikle Güneş'e yaklaştıkça içlerindeki buzun ısınıp süblimleşmesiyle parlaklaşıyor. Yıldızın enerjisi bu gazı Güneş'ten uzağa doğru uzanan bir kuyruk haline getiriyor. Cismin Güneş'e bakan en sıcak tarafındaysa, yıldıza doğru eğimli gaz ve toz püskürmeleri meydana gelebiliyor.

Hubble'ın yeni görüntüsünde bu olguların ikisi de belli belirsiz görülebiliyor.

zxscdfrg
Juice aracı, 3I/ATLAS'ın iki kuyruğunu gözler önüne serdi (ESA)

NASA'nın yanı sıra ESA da Jüpiter'e doğru yol alan Juice aracının çektiği 3I/ATLAS görüntüsünü yayımladı.

Nisan 2023'te fırlatılan Juice, Jüpiter'in en büyük üç uydusu Ganymede, Calliston ve Europa'da yaşam belirtileri arayacak. 

2031'de hedefine ulaşması beklenen araç 2 Kasım'da Hubble'a kıyasla daha yakın bir mesafeden 3I/ATLAS'ın görüntüsünü yakaladı. 

Aslında Juice'un, kuyrukluyıldızın 66 milyon kilometre uzağından edindiği veriler Şubat 2026'dan önce bilim insanlarının eline geçmeyecek.

Ancak araştırmacılar yıldızlararası cisim hakkında daha fazla bilgi edinmek için verinin bir kısmını indirdi.

Yeni yayımlanan görüntüde, kuyrukluyıldızı çevreleyen komanın yanı sıra iki kuyruk seçiliyor: plazma kuyruğu ve toz kuyruğu.

ESA'dan yapılan açıklamada "Kuyrukluyıldızın koma diye bilinen, parlayan gaz halesini açıkça görmekle kalmıyor, aynı zamanda iki kuyruğa dair işaretler de görüyoruz" ifadeleri kullanılıyor: 

Kuyrukluyıldızın elektrik yüklü gazdan oluşan 'plazma kuyruğu' karenin tepesine doğru uzanıyor. Ayrıca çerçevenin sol alt kısmına doğru uzanan, küçük katı parçacıklardan oluşan daha soluk bir 'toz kuyruğu'nu da görebiliyoruz.

Güneş Sistemi'nde ortaya çıkan kuyrukluyıldızlar genellikle komanın yanı sıra bu iki kuyruğa da sahip oluyor. 

Bilim insanları şubat sonlarında daha fazla verinin gelmesiyle 3I/ATLAS hakkında daha net bilgiler edinmeyi umuyor.

Ayrıca Dünya'ya yaklaşan cisim, pek çok aracın yanı sıra James Webb Uzay Teleskobu tarafından da görüntülenecek. 

3I/ATLAS'ın, 19 Aralık'ta 270 milyon kilometre uzaklığa gelerek Dünya'ya en yakın mesafesine ulaşması bekleniyor.

Independent Türkçe, Live Science, CNN, ESA