2020 ABD’nin Sahra’nın Fas’ın egemenliğinde olduğunu tanıma ve İsrail ile ilişkilerin kurulduğu bir yıl oldu

ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından resmi olarak onaylanan ve 12 Aralık 2020 tarihinde ABD’nin Rabat Büyükelçisi David Fischer tarafından sunulan yeni Fas haritası, Sahra’nın Fas Krallığı’nın bir parçası olduğunu gösteriyor (AFP)
ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından resmi olarak onaylanan ve 12 Aralık 2020 tarihinde ABD’nin Rabat Büyükelçisi David Fischer tarafından sunulan yeni Fas haritası, Sahra’nın Fas Krallığı’nın bir parçası olduğunu gösteriyor (AFP)
TT

2020 ABD’nin Sahra’nın Fas’ın egemenliğinde olduğunu tanıma ve İsrail ile ilişkilerin kurulduğu bir yıl oldu

ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından resmi olarak onaylanan ve 12 Aralık 2020 tarihinde ABD’nin Rabat Büyükelçisi David Fischer tarafından sunulan yeni Fas haritası, Sahra’nın Fas Krallığı’nın bir parçası olduğunu gösteriyor (AFP)
ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından resmi olarak onaylanan ve 12 Aralık 2020 tarihinde ABD’nin Rabat Büyükelçisi David Fischer tarafından sunulan yeni Fas haritası, Sahra’nın Fas Krallığı’nın bir parçası olduğunu gösteriyor (AFP)

Perde, 2020 yılında iki önemli olay nedeniyle Fas’ta düştü. İlk olay, Fas ile Cezayir destekli Polisario Cephesi arasında 45 yıldan daha uzun bir süre çatışmanın devam ettiği Fas’ın Sahra bölgesinin ABD tarafından tanınması oldu. İkinci olay ise ikinci Filistin intifadasının patlak vermesinin ardından Rabat’taki İsrail irtibat bürosunu kapatma kararının bir sonucu olarak 2000 yılında kesilen Rabat ve İsrail arasındaki ilişkilerin yeniden başlaması oldu.
Fas halkı, 10 Aralık 2020 tarihinde ABD Başkanı Donald Trump tarafından Twitter üzerinden paylaşılan tweetleri hatırlayacaklar. Trump, tweetlerinde “Bugün tarihi bir atılım gerçekleşti. En büyük iki dostumuz İsrail ve Fas Krallığı, tam diplomatik ilişkiler kurmayı kabul etti” ifadelerine yer verdi. ABD Başkanı, diğer bir tweette ise, ABD’nin Fas’ın Sahra üzerindeki egemenliğini tanıyan bir kararname imzaladığını duyurdu. Üçüncü bir gönderide de Fas’ın 1777’de ABD’yi tanıdığını hatırlatan Trump, bu nedenle de kendilerinin Batı Sahra üzerinde Fas’ın hakimiyetini tanımalarının uygun bir adım olduğunu kaydetti.
Trump’ın tweetlerinin ardından Beyaz Saray, Fas’ın Sahra bölgesindeki Dakhla şehrinde ABD için bir konsolosluk açıldığını ve ABD hükümetinin, Sahra dahil tüm Fas haritasını onayladığını duyurdu. Kraliyet Divanı tarafından 10 Aralık’ta yapılan bir açıklamada da Fas’ın, ‘Fas asıllı Yahudileri ve İsrailli turistleri Fas’a getirmek için doğrudan uçuşları kolaylaştırmayı, resmi ikili temasları ve diplomatik ilişkileri en kısa sürede yeniden başlatmayı, ekonomik ve teknolojik alanda yenilikçi ilişkiler geliştirmeyi ve iki ülkedeki irtibat bürolarını yeniden açmayı’ amaçladığı belirtildi.
Tel Aviv’den ilk uçuş olarak, Başkan Trump’ın baş danışmanı ve damadı Jared Kushner ile İsrail Ulusal Güvenlik Danışmanı Meir Ben Shabbat liderliğindeki ABD’li ve İsrailli heyeti taşıyan uçak 22 Aralık’ta Rabat’a iniş yaptı. Heyetler, Rabat’taki Kraliyet Sarayı’na kabul edildiler ve Fas- ABD ile İsrail arasında üçlü bir deklarasyon imzalandı. 2020 yılı, Fas Kraliyet Silahlı Kuvvetleri’nin
13 Kasım’da Sahra’daki ‘Guerguerat’ olarak bilinen tampon bölgede Fas- Moritanya sınırında bulunan ‘Guerguerat’ geçidini kurtarmak üzere yaptığı müdahaleye de tanık oldu. Müdahale öncesinde Sahra’nın Fas’tan ayrılmasını isteyen Polisario Cephesi unsurları, geçidi 3 hafta süreliğine kapatmıştı.
Fas kuvvetleri, herhangi bir kayıp vermeden geçidi kurtarmayı başardı ve Polisario Cephesi unsurlarının bir kez daha sızmasını engellemek için bir ayrım duvarı inşa ederek bölgeyi güvence altına aldı. Fas ve Afrika arasındaki ticaret için hayati önem taşıyan bu kara geçidinde ticaret yeniden başlatıldı.
Fas Başbakanı Saadeddin el-Osmani’ye göre 73 devlet, Fas’ın geçidi barışçıl bir şekilde kurtarma pozisyonunu destekledi.



Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

TT

Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

İsrail ordusu bugün, aynı bölgede Hamas'a ait üç kilometreden uzun büyük bir tünelin imha edildiğini duyurduktan bir gün sonra, kuvvetlerinin “Majin Oz” adı verilen yeni bir eksenin açılışını tamamladığını açıklayarak Gazze Şeridi'ndeki Filistinlileri, özellikle de Han Yunus sakinlerini şaşırttı.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, “188. Tugay ve Golani Tugayı güçleri Han Yunus'un doğusu ve batısını ayıran Majin Oz ekseninin açılışını tamamladı. Eksen yaklaşık 15 kilometrelik bir mesafe boyunca uzanıyor.”

Yeni “Majin Oz” ekseni Han Yunus'un doğusunu batıdan ayıracak ve Han Yunus'un Refah'tan ayrılmasını “Morag” ekseniyle de devam ettirecek.

Resim  İsrail ordusu tarafından yayınlanan, soldan sağa çapraz olarak uzanan ve Morag ekseni ile bir noktada kesişen Magen Oz ekseninin görüntüsü

Han Yunus bölgesindeki son hamleler, İsrail'in “insani şehir” olduğunu iddia ettiği ve Refah'taki (Gazze Şeridi'nin güneyi ve Han Yunus) yüz binlerce Gazzeli’nin bir çadır alanına tıkıştırılmasına yol açacak planla aynı zamana denk geliyor.

İsrail ordusuna göre bu yeni eksen, Hamas üzerindeki “baskının” ve Han Yunus Tugayı'na karşı yürütülen savaşın çözümünün merkezi bir parçası.

Bir parçalama politikası

Ancak İsrail, Gazze'yi parçalamak ve Doha'da devam eden dolaylı müzakerelerde İsrail'in Şerit'ten tamamen çekilmesinde ısrar eden Hamas üzerinde baskı kurmak için tesadüfi coğrafi eksenler dayatma politikası izliyor.

Gazze'deki saha kaynakları Şarku’l Avsat'a yaptıkları açıklamada, "Yeni eksen İsrail'in kontrolü altındaki birçok bölgeyi kapsıyor: Kizan en-Neccar, Curti el-Lut, Şeyh Nasır, Mean, Menara, Huza'a, Absan, al-Kara'a ve Beni Suheyla." Kaynaklar, “bu bölgenin, herhangi bir Filistinlinin sınıra yaklaşmasını önlemek için sınırdan 2 kilometreden daha uzağa ulaşan geniş tampon bölgeler oluşturmayı amaçladığını,

bunun da Han Yunus'un doğu bölgesinde yaşayan yüz binlerce kişinin İsrail güçlerinin orada kalması halinde, evlerine dönmesini engellemek anlamına geldiğini” belirtti.

İsrail ordusundan yapılan açıklamaya göre yeni “Magen Oz” ekseninin ilan edilmesiyle Hamas üzerinde daha fazla baskı kurulması amaçlanıyor.

İsrail, Refah'ı Han Yunus'tan ayıran Morag ekseninden çekilmemekte ısrar ederken, İbrani medyasının Refah'ın yaklaşık 2 kilometreye kadar olan bazı bölümlerinde askeri kontrolü sürdürmesi koşuluyla “eksenden çekilmek için müzakerelerde esneklik önerdiği” yönündeki haberleri Hamas reddediyor. Hamas, tamamen çekilene kadar kademeli bir çekilme için harita ve belirli tarihler konusunda ısrar ediyor.

Hamas, özellikle geçtiğimiz ocak ayında gerçekleşen ateşkes sırasında İsrail ordusu tarafından kurulan Netzarim ekseninin (Gazze Şehri'nin güneyinde, Gazze Şeridi'nin kuzeyini merkezinden ve güneyinden ayıran) büyük bir kısmı ve Gazze Şeridi'nin kuzeyinde geçici olarak kurulan eksenlerin bir kısmını ortadan kaldırmayı başardıktan sonra, kademeli geri çekilme ve bu yeni eksenlerin ortadan kaldırılması taleplerinde ısrarcı görünüyor.

Büyük Tünel Yıkıldı

Bu arada İsrail ordusu dün, iki aydan uzun bir süre önce Han Yunus'ta yapılan operasyonlar sırasında keşfedilen büyük bir Hamas tünelini yıktığını duyurdu.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, güçlerinin "merkezi bir yeraltı yolunda bulunan tüneli keşfettiğini ve tamamen yok ettiğini" belirterek, tünelin "yaklaşık 3,5 kilometre uzunluğunda olduğunu ve içinde birkaç sığınak bulunduğu" kaydedildi.

Şarku'l Avsat'a konuşan Filistinli saha kaynaklarına göre “bu tünel Hamas'ın askeri kolu olan El Kassam Tugaylarına ait en uzun tünellerden biri ve tünelden birçok tünel ve açılım bulunuyor, savunma tünelleri, komuta ve kontrol için kullanılan tüneller var.”

“Tünelin Mean, Al-Menara ve Han Yunus'un güneydoğusundaki diğer bölgelerde yer aldığını” belirten kaynaklar, “tünelin Kassam Tugayları savaşçıları için savaş düğümleri içerdiğine ve bu tüneli gerek bu bölgelerde gerekse büyük tünelin açıldığı yakın bölgelerde İsrail güçleriyle savaşmak için kullandıklarına” işaret etti.

Kaynaklar, son birkaç haftalarda bu bölgelerde çok sayıda operasyon gerçekleştirildiğini ve İsrail araçlarının patlayıcı düzenekler ve tanksavar füzeleriyle hedef alındığını belirtti.

Kaynaklar, savaşın belirli bir döneminde, büyük tünelin içinde, saha komutanlarının İsrail güçlerine karşı muharebeleri yönettiği, bu güçlerin hareketlerinin izlendiği ve onlara karşı saldırı planlamak için hareketlerinin belgelendiği komuta ve kontrol için özel tüneller bulunduğuna dikkat çekti.

rtgy6u
Gazze tünelinin içindeki bir İsrail askeri, Kasım 2023 (Reuters)

İsrail güçleri, savaşın başlangıcında ve Netzarim ekseninin kontrolünde duyurulduğu gibi, bazıları 2 ve 3 kilometre uzunluğa ulaşan, bazıları Gazze Şeridi'nin kuzeyi ile merkezini birbirine bağlayan ve araçların geçtiği çeşitli büyüklükteki tünellerin imha edildiğini sık sık duyurdu.

İsrail güçleri Gazze Şeridi'nde 20 aydan fazla bir süredir faaliyet göstermelerine, Hamas'ın kabiliyetlerini önemli ölçüde yok etmeyi başardıklarını iddia etmelerine rağmen, Han Yunus örneğinde olduğu gibi girdikleri bölgelere her yeniden girişlerinde daha fazla tünel ortaya çıkarmakta ve bunları yok etmek için çalışmaktadırlar. Saha kaynakları İsrail ordusunun daha önce bu bölgede en az bir kez, bazı bölgelerde ise iki kez operasyon düzenlediğini vurguluyor.