‘İlgisizlik’ demansın erken teşhisinde bir gösterge olabilir

Beynin frontal ve temporal lobları
Beynin frontal ve temporal lobları
TT

‘İlgisizlik’ demansın erken teşhisinde bir gösterge olabilir

Beynin frontal ve temporal lobları
Beynin frontal ve temporal lobları

İngiltere’de yapılan bir araştırmada, kişilerde ‘frontotemporal demans’ ortaya çıkmadan önce ilgisizliğin (Apati) hastalığı teşhis etmek için kullanılabilecek davranışsal değişikliklerden biri olarak tanımlandı.
Doktorlar, frontotemporal demansı genellikle 45 ila 64 yaş arasındaki kişilerde teşhis ediyor. Bu hastalık, her 20 demans vakasının 1’inde görülüyor. Esas olarak beynin frontal ve temporal loblarını etkileyen bu hastalığın genetik bir bileşeni bulunuyor. Bu nedenle frontotemporal demansı olan tüm insanların yaklaşık yüzde 10-30’unun ailesinde bu hastalığın öyküsü var.
Önceki çalışmalar, hastalığın en yaygın semptomlarından biri olarak ‘ilgisizlik’ davranışını kaydetmişti, ancak İngiltere’de bulunan Cambridge Üniversitesi tarafından yapılan mevcut çalışma, bu davranışın hastalığın görülmesinden yıllar önce ortaya çıktığını gösterdi.
Söz konusu çalışma Alzheimer ve Demans dergisinin son sayısında yayınlanırken, araştırmacılar çalışma kapsamında yaş ortalaması 45 olan, 304’ü frontotemporal demans gelişme riskini artıran genetik özelliklere sahip 600 kişiyi inceledi.
Bilişsel becerileri değerlendiren araştırmacılar, katılımcılarla ilgilenen kişilere istek kaybı, ilgisizlik, yeni faaliyetlere veya sosyal ilişkilere olan ilginin azaldığına dair her türlü işaret olup olmadığını sordu.
Çalışma sonucunda, diğer semptomlar ortaya çıkmadan önce riskli genlere sahip olan kişilerde ilgisizliğin zamanla arttığı ve bu genetik özelliklere sahip olmayan katılımcılarda ise böyle bir eğilimin olmadığı görüldü.
MRI taramaları da, artan ilgisizliğin, beynin iki bölümü olan frontal lob ve singulat korteksteki daha düşük hacimlerle bağlantılı olduğunu gösterdi.
Medical News Today sitesine göre çalışmanın baş yazarı Maura Malpetti, “Frontotemporal demansın erken etkilerini keşfettikçe, insanlar kendilerini henüz iyi hissederken, semptomları daha iyi tedavi edebilir ve demansı geciktirebilir veya hatta önleyebiliriz” dedi.
Maura Malpetti açıklamasında ayrıca, “Sadece bir anlık görüntü almak yerine, insanları zaman içinde inceleyerek, ilgisizlikteki ince değişikliklerin bile algıda bir değişikliği nasıl öngördüğünü ortaya çıkardık” ifadelerini de kullandı.
Söz konusu rahatsızlığı yaşayanlarda motivasyon ve inisiyatif kaybı oluyor, bu da depresyonda oldukları gibi yanlış izlenime yol açıyor. Ancak Malpetti’ye göre bu durum frontotemporal demansın habercisi olabilir.



Serinlemeye çalışan Çin'den endişe verici rekor

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP
TT

Serinlemeye çalışan Çin'den endişe verici rekor

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP

Çin'in büyük bölümünde rekor kıran yaz sıcaklarının yaşanmasıyla ülkenin elektrik talebi tüm zamanların en yüksek seviyesine fırladı. Bu da şebeke üzerinde baskı oluşturup enerjiyi karneyle dağıtma önleminin alınması olasılığını artırdı.

Yetkililer çarşamba günü talebin 1,5 milyar kilovatı aşarak ülkede şimdiye kadar kaydedilen en yüksek seviyeye ulaştığını söyledi. Bu artış, bazı bölgelerde hissedilen sıcaklıkların bugün 50 santigrat dereceye ulaşacağı tahmin edilirken gerçekleşti.

Güneybatıdaki Çongçing'den kıyıdaki Guangzhou'ya kadar uzanan sıcak hava dalgası son günlerde 200 milyondan fazla kişiyi etkiledi. En kötü etkilenen bölgelerden bazıları Hunan, Hubei, Jiangxi ve Guangdong. Bu eyaletler sırasıyla İtalya, Britanya, İspanya ve Meksika'ya benzer büyüklükte nüfuslara ev sahipliği yapıyor.

Çin Ulusal Enerji İdaresi bu ay içinde üçüncü kez ulusal elektrik yükünün rekor seviyeye ulaştığını açıkladı. Son rakam, geçen yılın maksimum değerine göre 55 milyon kilovatlık sıçramaya işaret ediyor.

Aşırı sıcaklıklar, ısıyı hapseden ve sıcak, kuru havaya yol açan subtropikal bir yüksek basınç sistemi tarafından yönlendirildi. Ulusal hava durumu yetkililerine göre bu hafta Çin'in kuzeybatı ve güneybatısındaki 8 hava durumu istasyonu yılın bu zamanı için şimdiye kadarki en yüksek sıcaklıkları kaydetti.

Uzmanlar, talepteki hızlı artışa rağmen şebekenin şimdilik idare ettiğini söylüyor.

Economist Intelligence Unit'ten kıdemli enerji ve iklim değişikliği uzmanı Chim Lee, "Elektrik sistemi şimdilik dayanıyor" dedi.

Ancak asıl sınav yaz ilerledikçe verilecek ve olası elektrik kesintisi riskleri hâlâ var.

Sıcak hava dalgası şimdiden ekinleri etkilemeye, fabrika faaliyetlerini aksatmaya ve sağlık sistemlerini zorlamaya başladı. Bununla birlikte, Çinli perakendeci JD.com'a göre, klima ve vantilatör satışlarının haziranda yüzde 100'den fazla artmasıyla tüketici harcamalarını da artırdı.

Singapur'daki Eurasia Group'un Çin Direktörü Dan Wang, Reuters'a, "Büyük bir ev aleti olan klima satışlarını artırdığı için tüketici duyarlılığını yükseltebilir" diye konuştu.

Wang, "İnsanlar sıcaktan kaçıp film izlemeye gittikçe hizmet sektörünün de canlanması beklenebilir" dedi.

Elektrikt tüketimindeki hızlı artış, haziranda enerji üretimindeki artışın yarısını oluşturan güçlü güneş enerjisi üretimiyle desteklendi. Hidroelektrik de 2022'nin aynı dönemine kıyasla daha düşük kalmasına rağmen 2023 seviyelerine göre yükseldi.

Sıcaklık, Çin'in "Sanfu" sezonuna, tipik olarak yılın en sıcak dönemine denk geliyor. Hava tahmincileri kavurucu sıcakların 20 Temmuz'a kadar devam etmesinin beklendiğini söyledi.

Independent Türkçe