NASA, Büyük Patlama'nın gizemlerini çözmek için harekete geçiyor

(Unsplash)
(Unsplash)
TT

NASA, Büyük Patlama'nın gizemlerini çözmek için harekete geçiyor

(Unsplash)
(Unsplash)

NASA'nın dün yaptığı duyuruya göre ajans, en yeni uzay teleskobunu fırlatmaya bir adım daha yaklaştı.
Evren Tarihi için Spektro-Işık Ölçer, Yeniden İyonlaşma Devri ve Buz Gezgini'nin (SPHEREx) üç ana hedefi var. İlki, Büyük Patlama'nın kanıtlarını aramak ve genişlemeyle oluşan galaksi modellerinin haritasını çıkarmak. Bu, evrenimizin oluşumuna dair fizikçilere daha fazla bilgi verebilir.
İkinci amacı, evrendeki tüm galaksilerin bıraktığı soluk parıltıları inceleyerek, söz konusu galaksilerin nasıl oluştuğunu anlamak.
Uzay aracının son ve tartışmaya açık olsa da en önemli hedefi, su buzu ve donmuş organik moleküller aramak. Bu, bilim insanlarının diğer gezegenlerde yaşamı sürdürecek materyallerin ne sıklıkla oluştuğunu daha iyi anlamasını sağlayabilir ve böylece uzaylı yaşamın gelişebileceği yerlere dair daha iyi fikirler verebilir. 
SPHEREx'in iki yıllık görevine başlamadan önce Haziran 2024'le Nisan 2025 arasında fırlatılması planlanıyor.
Bu süre zarfında, bir maddenin sadece neye benzediğini değil, aynı zamanda neyden yapıldığını da tespit etmek için, yakın kızılötesi ışığı bireysel dalga boylarına bölen spektroskopiyi kullanarak tüm gökyüzünü 4 kez haritalayacak.
Bu, kimyasal elementlerin ışığın dalga boylarını farklı şekilde soğurması ve yaymasıyla mümkün oluyor; 10 kentilyon dolarlık asteroidi tespit etmek için de aynı teknik kullanılmıştı.
SPHEREx'in verileriyle oluşturulan harita, bir nesnenin Dünya'yla mesafesini de tahmin edebilecek, yani üç boyutlu olacak. NASA'nın Jet İtki Laboratuvarı'nda SPHEREx projesinin yöneticisi
Allen Farrington, "Bu, siyah beyazdan renkli görüntüye geçmek gibi, Kansas'tan Oz'a gitmek gibi" dedi.
SPHEREx ekibi, görevin bir sonraki aşamasına geçmeden önce görev bileşenlerini oluşturmak için 29 ay harcayacak, bir sonraki aşamadaysa NASA bunları test edecek ve fırlatacak.
2019'da, görev açıklandığında gelen tahminlere göre uzay aracının toplam maliyeti yaklaşık 250 milyon dolar (yaklaşık 1,8 milyar TL) olacak. 
NASA yöneticisi Jim Bridenstine, bu görevin "ABD'nin evrenin gizemlerini ortaya çıkarmaya adanan güçlü uzay görev filosunu genişleteceğini, çeşitli ölçeklerde görevleri içeren dengeli bilim programının çok önemli bir parçası olduğunu" söyledi.

Independent Türkçe



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT