ABD’den Iraklı bir üst düzey yetkiliye yaptırım kararı

Falih el-Feyyad. (AFP)
Falih el-Feyyad. (AFP)
TT

ABD’den Iraklı bir üst düzey yetkiliye yaptırım kararı

Falih el-Feyyad. (AFP)
Falih el-Feyyad. (AFP)

ABD Hazine Bakanlığı, Haşdi Şabi Heyet Başkanı ve eski Ulusal Güvenlik Danışmanı Falih el-Feyyad’a yaptırım uyguladığını duyurdu. Bakanlık, Feyyad’ı Ekim 2019 ayaklanması sırasında göstericilerin ölümünde parmağı olmakla suçladı.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo dün düzenlediği basın toplantısında, Feyyad’ın Küresel Magnitsky İnsan Hakları Sorumluluk Yasası kapsamında çıkarılan 13818 sayılı Başkanlık Kararnamesi uyarınca cezalandırıldığını söyledi. Pompeo, Feyyad’ın Ekim 2019’da başlayan protestolarda rol oynadığını, nitekim İran müttefiki silahlı grupların, yolsuzluk, işsizlik, ekonomik durgunluk, kötü kamu hizmetleri ve İran’ın Irak’ın iç işlerine karışmasını protesto eden sivillere saldırdığını belirtti.
ABD Dışişleri Bakanı, Haşdi Şabi güçlerinin gerçek kurşun kullanarak Iraklı sivillerin ölümüne neden olduğu sırada Feyyad’ın Haşdi Şabi Askeri Konsey’in başkanlığını yürüttüğünü söyledi. Ayrıca İran Devrim Muhafızları’na bağlı Kudüs Gücü’ne üye olduğunu ve daha önce ABD tarafından yaptırım listesine alınan Kays el-Hazeli ve Hüseyin Felah el-Lami gibi milis grupların liderlerinin yanı sıra Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani ve Haşdi Şabi Askeri Konseyi Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis’in de yer aldığı Kriz Hücresi tarafından desteklendiğini aktardı.
Pompeo sözlerini şöyle sürdürdü:
“İran müttefiki Şii askeri milisler Irak'ta serbest ve adil seçimler, insan haklarına saygılı, şeffaf ve hesap veren bir yönetim isteyen siyasi aktivistlere karşı iğrenç kampanyasını devam ettiriyor. Bu unsurların birçoğu paravan örgütsel isimler kullanarak Irak devletine yönelik devam eden saldırılarını gizlemeye çalışıyor. Bugün gerçekleşen şey, ABD’nin, Irak halkının özgürlük, adalet ve demokrasiye yönelik çabasının yanında olduğunu ifade eden açık bir mesajdır.”
ABD Hazine Bakanlığı daha önce silahlı milis grupların liderlerinden Ekrem el-Kabi, Vad el-Kuduv, Kays el-Hazeli, Riyan el-Keldani, Hazeli’nin erkek kardeşi ve Haşdi Şabi Güvenlik Müdürü Hüseyin Falih’i (Ebi Zeyneb el-Lami lakabıyla biliniyor) yaptırım listesine almıştı. Feyyad, bu listeye dahil edilen bakan seviyesindeki tek isim. Feyyad’ın halihazırda ABD’nin yaptırımlar uyguladığı Ulusal Güvenlik Konseyi’ne üyeliği bulunuyor. Kürt liderlere şimdiye kadar yaptırım uygulamayan ABD Hazine Bakanlığı, daha önce Sünni siyasetçilerden Arap Projesi lideri Hamis el-Hancer ile Ulusal Kitleler Partisi lideri Ahmed el-Cuburi’yi yaptırım listesine eklemişti.
Irak makamları, Feyyad gibi üst düzey bir yetkiliye yaptırım uygulanması kararına resmi düzeyde henüz bir tepki vermedi. Feyyad, eski Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani ile eski Haşdi Şabi Heyeti Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis’in birinci ölüm yıl dönümü münasebetiyle dün Basra kentinde düzenlenen anma töreninde konuştu. Süleymani ve Mühendis’in Ocak 2020’de ABD saldırısıyla öldürülmesine, yabancı güçleri Irak’tan çıkararak yanıt vereceklerini ve Irak Meclisi’nin yabancı ve ABD güçlerinin çıkarılmasını öngören kararına karşı tavizsiz olacaklarını syledi. Feyyad konuşmasında şu ifadeleri kullandı:
“ABD’nin zaferin komutanlarını öldürerek işlediği çirkin suça verilecek yanıt yabancı güçlerin Irak’tan çıkarılmasıdır. Meclis’in ABD ve yabancı güçlerin çıkarılmasına ilişkin kararından taviz verilmeyecek. Komutanlarımızın ve evlatlarımızın katillerini topraklarımızda barındıramayız.”



İsrail'de yükselen sesleri susturmaya çalışan milisler

İsrail parlamentosu Knesset’in Arap üyesi Eymen Udeh, Tel Aviv'de Gazze'deki savaşı protesto eden bir gösteride, Kasım 2023 (AFP)
İsrail parlamentosu Knesset’in Arap üyesi Eymen Udeh, Tel Aviv'de Gazze'deki savaşı protesto eden bir gösteride, Kasım 2023 (AFP)
TT

İsrail'de yükselen sesleri susturmaya çalışan milisler

İsrail parlamentosu Knesset’in Arap üyesi Eymen Udeh, Tel Aviv'de Gazze'deki savaşı protesto eden bir gösteride, Kasım 2023 (AFP)
İsrail parlamentosu Knesset’in Arap üyesi Eymen Udeh, Tel Aviv'de Gazze'deki savaşı protesto eden bir gösteride, Kasım 2023 (AFP)

Arap siyasi liderlere, muhalefetteki Yahudi siyasi aktivistlere ve eleştirilerde bulunan gazetecilere yönelik devam eden saldırıların ardından, milislerin İsrail’de muhalefeti susturmak için aktif ve ısrarlı bir şekilde çalıştığı, bu aktivistlerin hayatları için gerçek bir tehdit oluşturduğu ve birçoğunu sıkı güvenlik önlemleri altında yaşamaya zorladığı ortaya çıktı.

Bu milis gücü, İsrail parlamentosu Knesset'in Arap üyelerine karşı harekete geçti ve son iki hafta içinde Arap Değişim Hareketi Ortak Listesi Başkanı Milletvekili Eymen Udeh’e kanlı bir saldırı düzenlemeye çalıştı.

Milisler, Udeh’in Pardes Hanna-Karkur beldesinde solcu siyasi aktivistlerle katıldığı bir toplantıya ve Nes Tziona şehrinde düzenlenen başka bir toplantıya saldırdı, arabasının camlarını kırdı ve ona taş attı. Polisin her iki olayda da kendisine saldırı düzenleneceğini bildiği ve bunu kendisine bildirerek toplantılara katılmaması konusunda uyardığı ortaya çıktı. Ancak Udeh, “Faşist teröristlere boyun eğmeyeceğiz. Hiçbir koşulda halkla toplantılarımızı iptal etmeyeceğiz ve onların amacının Yahudilerle Araplar arasında herhangi bir toplantının yapılmasını engellemek olduğunu biliyoruz” diyerek toplantılara katılmaktan geri durmadı.

g
Knesset'in Arap üyesi Eymen Udeh, 9 Mayıs'ta Kudüs'te düzenlenen Halk Barışı Zirvesi etkinliğinde konuşma yaparken (AFP)

Udeh ile aynı bloktan bir başka milletvekili olan Ofer Cassif de Kudüs'te bazı polis memurlarının katılımıyla benzer bir saldırıya maruz kaldı.

Ultra-Ortodoks Yahudileri temsil eden Şas Partisi’nden iki Yahudi milletvekili de saldırıya uğradı ve bunun sonucunda yaralandı. Saldırı, dindar gençleri askerlik hizmetinden kısmen muaf tutacak bir yasa konusunda hükümetle müzakere etmeyi kabul ettikleri için onlardan intikam almak isteyen ultra-Ortodoks Yahudi unsurlar tarafından gerçekleştirildi.

Güvenlik önlemleri artırıldı

Eleştirilerini dile getiren gazetecilerden Guy Belz, Dana Weiss, Yonit Levi ve Rina Matsliah'a yönelik ölüm tehditleri nedeniyle bu gazetecilerin çevresinde ve çalıştıkları Kanal 12 televizyonu stüdyolarının kapılarında sıkı güvenlik önlemleri alındı.

Gazeteci Belz’in Hayfa'da vereceği konferans iptal edildi. Her cumartesi hükümetin politikalarını protesto etmek için düzenlenen protesto gösterilerinin organizatörlerinden biri olan üniversite öğretim üyesi Shikma Bressler’in Tivon'da vereceği konferans da iptal edildi.

Temiz Yönetim Derneği, bu olayları hükümetin ve bakanlarının, politikalarını reddeden ve kararlarını ve uygulamalarını eleştiren herkese karşı yürüttüğü kampanyanın doğal bir sonucu olarak değerlendirdi.

srt
İsrail işgali altındaki Batı Şeria'nın el-Halil şehrinde oyuncak silah taşıyan İsrailli bir çocuk, Mart 2024 (AFP)

Adalah Hukuk Merkezi ise İsrail kolluk kuvvetlerine, Terörle Mücadele Kanunu kapsamında açıkça terör eylemi niteliğinde olan bu şiddet olaylarına ilişkin kapsamlı ve etkili bir soruşturma başlatılması çağrısında bulundu. Merkez, saldırganların ve kışkırtıcıların kimliklerini ortaya çıkardığını iddia ettiği düzinelerce video ve tanık ifadesini polise sundu.

Paris'teki Sosyal Bilimler İleri Araştırmalar Okulu'nda araştırma direktörü olan Fransız-İsrailli sosyolog Eva Illouz, yaşananların İsrail'de Yahudi faşizminin muazzam bir büyüme gösterdiğinin işareti olduğunu söyledi ve bu faşistlerin Başbakan Binyamin Netanyahu, partisi ve müttefiklerinin ‘doğal ortakları’ olduğunu vurguladı.

Illouz, Haaretz gazetesine verdiği röportajda şunları söyledi:

“Netanyahu, yirmi yıldır Yahudiler ve Araplar arasında nefret tohumları ekmeye ve yargının meşruiyetini sorgulamaya devam ediyor ve milli kimliği dine dayandırıyor.”

Illouz, 1980'den önce Yahudi terörizminin İsrail'de marjinal bir fenomen olduğunu, ancak o yıldan itibaren HaMakhteret HaYehudit, Kah, Teror Negid Teror, Bet Ayin ve LeHava gibi Yahudi grupların terörist saldırılar düzenlediğini ve bunların çoğunun polis tarafından engellendiğini belirtti. Bu grupların bazıları aşırı milliyetçiydi. Diğerleri ise Siyonizme karşı olduklarını ilan ettiler ve İsrail Devleti'ni yıkıp yerine Yahuda Krallığı'nı kurmak istediler.


Filistin Devlet Başkanlığı, Ben-Gvir'in Abbas'a yönelik açıklamalarını cinayete tahrik olarak değerlendirerek kınadı

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas (DPA)
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas (DPA)
TT

Filistin Devlet Başkanlığı, Ben-Gvir'in Abbas'a yönelik açıklamalarını cinayete tahrik olarak değerlendirerek kınadı

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas (DPA)
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas (DPA)

Filistin Devlet Başkanlığı, İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir'in Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'a yönelik açıklamalarını kınayarak, bunların kendisine ve diğer liderlere zarar verme yönünde açık bir çağrı olduğunu belirtti.

Filistin Haber Ajansı (WAFA) tarafından dün yayınlanan açıklamada, Filistin Devlet Başkanlığı, Ben-Gvir'in sözlerinin, yerleşimcileri Filistin halkına, topraklarına ve kutsal mekanlarına karşı daha fazla terör eylemi gerçekleştirmeye teşvik ettiğini belirtti.

zdft
İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir (Reuters)

Cumhurbaşkanlığı açıklamasında, "ABD yönetimini ve uluslararası toplumu, İsrail hükümetine baskı yaparak Filistin halkına ve liderlerine karşı kışkırtma kampanyasını durdurmaya çağırıyoruz" denildi. Açıklamada, bu kampanyanın "sadece daha fazla şiddete ve gerginliğe yol açacağı ve mevcut barış sürecinin başarı şansını baltalayacağı" kaydedildi.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı dün, Netanyahu'dan Filistin Devlet Başkanı'nın dokunulmazlığını dikkate almayarak onu tutuklamasını ve Filistin Yönetimi'nin üst düzey yöneticilerine suikast düzenlemesini talep etti.


İsrail, Batı Şeria'daki şiddet olayları nedeniyle yerleşim birimini boşalttı

Amerikalı ve İsrailli askerler dün, İsrail'in güneyinde ABD öncülüğündeki sivil-askeri koordinasyon merkezinde bir araya geldi (Reuters)
Amerikalı ve İsrailli askerler dün, İsrail'in güneyinde ABD öncülüğündeki sivil-askeri koordinasyon merkezinde bir araya geldi (Reuters)
TT

İsrail, Batı Şeria'daki şiddet olayları nedeniyle yerleşim birimini boşalttı

Amerikalı ve İsrailli askerler dün, İsrail'in güneyinde ABD öncülüğündeki sivil-askeri koordinasyon merkezinde bir araya geldi (Reuters)
Amerikalı ve İsrailli askerler dün, İsrail'in güneyinde ABD öncülüğündeki sivil-askeri koordinasyon merkezinde bir araya geldi (Reuters)

İsrail güvenlik güçleri dün, Batı Şeria'nın güneyindeki Beytüllahim ve el Halil arasında bulunan devasa Guşh Etzion yerleşim bloğu içindeki yasadışı bir yerleşim birimini, yerleşimciler ile güvenlik güçleri arasında yaşanan şiddet ve çatışmalar nedeniyle boşalttı.

İsrail güvenlik güçleri, ordunun emri üzerine, yaklaşık 25 Yahudi ailenin bir yıldan uzun süredir yaşadığı izinsiz Givat Tzur Misgavi karakolunu boşalttı. Bu durum, yerleşimciler ve güvenlik güçleri arasında şiddetli çatışmalara yol açtı.

Şarku’l Avsat’ın İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth’tan aktardığına göre çatışmalar sırasında iki sınır polisi yaralandı, birinin gözüne taş isabet ettiği, diğerinin ise dişlerinde kırıklar oluştuğu bildirildi. Tahliye sırasında dört kişi gözaltına alındı.

"Tepe Gençliği" grubundan onlarca aşırılıkçı yerleşimci, sağcı aktivistlerin ve önde gelen şahsiyetlerin karakolun sökülmesini engelleme çağrıları üzerine bölgeye geldi. Tahliyenin ardından, güney el Halil Tepeleri'nde ve el Halil'in kuzeyindeki Vadi Sa'ir bölgesinde yerleşimciler tarafından kundaklama ve isyan gibi saldırılar bildirildi.

Son haftalarda İsrailli yerleşimcilerin Filistinlileri, İsrailli ve yabancı aktivistleri ve bazen de İsrail askerlerini hedef alan saldırılarında artış görüldü ve bu durum yerelde ve Amerikalıların eleştirilerine yol açtı.