Dört grafikle Elon Musk’ın muazzam serveti

SpaceX'in başarısı, Elon Musk'ın net değerinin 2020 boyunca artmasını sağladı (AFP)
SpaceX'in başarısı, Elon Musk'ın net değerinin 2020 boyunca artmasını sağladı (AFP)
TT

Dört grafikle Elon Musk’ın muazzam serveti

SpaceX'in başarısı, Elon Musk'ın net değerinin 2020 boyunca artmasını sağladı (AFP)
SpaceX'in başarısı, Elon Musk'ın net değerinin 2020 boyunca artmasını sağladı (AFP)

Serveti bir yıldan kısa süre içinde 25 milyar dolardan (yaklaşık 185 milyar TL) neredeyse 200 milyar dolara (yaklaşık 1 trilyon 500 milyar TL) yükselen Elon Musk, Jeff Bezos'u geride bırakarak dünyanın en zengini oldu.
Milyarder polimat, en çok elektrikli otomobil şirketi Tesla ve özel roket şirketi SpaceX'in patronu olarak biliniyor ama beyin teknolojisi girişimi Neuralink ve tünel ağları kazarak şehirlerdeki "trafiği çözmeyi" amaçlayan The Boring Company'nin de başında bulunuyor.
Bu girişimlerden önce Musk, Silikon Vadisi'nde, sonradan PayPal haline gelen çevrimiçi ödeme platformu X.com'un kurucu ortağı olarak ün kazanmıştı.
Her yeni proje, en azından kısmen, önceki iş başarılarından elde edilen fonlarla finanse edildi ve her yeni girişim daha da iddialı hale geldi.
Nihayetinde Musk, gelişmiş yapay zekadan algılanan tehdit ve iklim değişikliği dahil dünyadaki en büyük zorluklardan bazılarını eşzamanlı olarak çözerken, bir yandan da Mars'ta kendi kendine yeten bir koloni kurarak insanlığı çok gezegenli bir türe dönüştürmeyi planlıyor.

Musk 7 Ocak'ta Bezos'u sollayarak dünyanın en zengin kişisi unvanını almasının ardından, servetini dünyada çoğunluğun iyiliğine yarayacağına inandığı şeyler adına kullanma sözünü yineledi.
Musk 2018'deki kısa tweet dizisini yeniden yayımlayarak şunları söyledi "Neden para istediğimi soruyor olmalısınız. Sebebi düşündüğünüz gibi değil. Kafamı dinlemek için çok az zamanım var. Tatil evlerim, yatlarım ya da onun gibi şeylerim yok" diye belirtmişti.
Amacım, servetimin yaklaşık yarısıyla dünyadaki sorunları çözmeye çalışırken diğer yarısıyla da Dünya'ya bir meteor çarpması ya da kendi kendimizi bitireceğimiz bir 3. Dünya Savaşı çıkması durumunda, tüm canlıların yaşamının devam etmesi için Mars'ta kendi kendine yetebilen bir şehir kurmak.
Musk, düzenli olarak hayır kurumlarına bağış da yapıyor. Bu hafta Twitter'da "para bağışlamak için gerçekten fark yaratacak yollar" hakkında tavsiye de istedi.

Mayıs 2020'de Musk, attığı tweet'te "neredeyse tüm fiziksel varlıklarını" satmayı planladığını yazmıştı. Bu sözünü 2021'den önce Kaliforniya'daki evlerinden üçünü toplam 41 milyon dolara (yaklaşık 302 milyon TL) satarak tuttu.
Sonrasında Musk, SpaceX'in Mars'a gidecek uzay aracı Starship'in geliştirilme sürecini yakından takip etmek için hiçbir eyalet gelir vergisi ödemeyeceği Teksas'a taşındı.
2018'de Musk, gelecekte bir noktada Tesla'da "büyük" bir hisse satışı yaparak SpaceX'in Mars planlarını finanse etmeyi düşündüğünü açıklamıştı. O sırada Tesla hisseleri yaklaşık 60 dolar (yaklaşık 445 TL) değerindeydi. Bugünse 900 dolara (yaklaşık 6 bin 600 TL) yakın bir değere sahip.
Tesla'nın serveti büyük ölçüde Musk'ın kendi net servetine yön verdi. Bu da şu anda küçük-orta ölçekli bir ülkenin yıllık GSYİH'sine eşdeğer.

Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) rakamlarına göre Musk'ın serveti dünyadaki tüm ülkelerin GSYİH'siyle beraber sıralansaydı, Elon Musk dünyanın en zengin 50. ülkesi olurdu.
Başka bir şekilde hesaplandığında, Musk'ın net değeri ABD'deki 328 milyon vatandaşın tamamına eşit olarak dağıtılsa kişi başına yaklaşık 600 dolar (yaklaşık 4 bin 500 TL) düşerdi. Bu da koronavirüs pandemisi sırasında ABD hükümetinin dağıttığı teşvikle aynı miktara denk geliyor.

Independent Türkçe



Piyasalar temkinli... Trump, Fed'i kontrol etmek için ‘gölge başkan’ mı kullanacak?

New York Borsası'nda bir yatırımcı (Reuters)
New York Borsası'nda bir yatırımcı (Reuters)
TT

Piyasalar temkinli... Trump, Fed'i kontrol etmek için ‘gölge başkan’ mı kullanacak?

New York Borsası'nda bir yatırımcı (Reuters)
New York Borsası'nda bir yatırımcı (Reuters)

Yatırımcılar, ABD Başkanı Donald Trump'ın Fed Başkanı Jerome Powell'ı görevden alma girişiminin, merkez bankasının enflasyonla mücadele ve bağımsız hareket etme kabiliyetine olan piyasa güvenini zayıflatacağı için varlık fiyatlarına büyük bir darbe vurabileceğinden korkuyor.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre piyasalardaki bazı uzmanlar, böyle bir hareketin zaten zayıflamış olan dolara daha fazla zarar verebileceğini, hisse senetleri üzerindeki baskıyı artırabileceğini, tahvil getirilerini yükseltebileceğini ve potansiyel olarak finansal piyasalardaki gerilimi tırmandırabileceğini söyledi.

Dünyanın en güçlü merkez bankası olan Fed'in güvenilirliği tarihsel bağımsızlığına dayanıyor. Ancak bankayı faiz oranlarını istediği kadar hızlı düşürmediği için defalarca eleştiren Trump, gerektiğinde faiz oranlarını yükseltmeye daha az istekli ya da hızlı bir şekilde düşürmeye daha meyilli yeni bir başkanın enflasyonun hızını artırabileceği endişelerini dile getirdi.

CV Advisors'ın baş yatırım yetkilisi Elliot Dornbusch şunları söyledi: “Powell görevden alınırsa, piyasa bunu muhtemelen enflasyonist bir sinyal olarak yorumlayacaktır. Bu da uzun vadeli faiz oranlarını yükseltebilir ve doların küresel rezerv para birimi statüsünü zayıflatabilir.”

sdfrgt
ABD Başkanı Donald Trump, 2 Kasım 2017 tarihinde Beyaz Saray'da Jerome Powell'ı dinliyor. (Arşiv - Reuters)

Harris Financial Group'un yönetici ortağı Jamie Cox, ‘para politikasının siyasi bir araç olmadığını’ vurgulayarak, ‘Powell'ın görevden alınması halinde piyasaların şiddetli bir tepki göreceği’ uyarısında bulundu.

Bu korkuların yansımaları varlık fiyatlarında şimdiden hissedilmeye başlandı. Dolar pazartesi günü üç yılın en düşük seviyesine geriledi, hisse senetleri düştü, Standard & Poor's 500 endeksi şubat ayındaki zirvesinden yaklaşık yüzde 16 değer kaybetti ve gösterge ABD Hazine getirileri yükseldi.

Uzun vadeli ABD tahvillerinin getirileri pazartesi günü yükseldi. Powell'ın görevden alınması, yatırımcıların uzun vadeli tahvil tutmak için talep ettikleri ödül olan ‘vade primi’ üzerinde daha fazla baskı yaratabilir. Enflasyona yönelik piyasa beklentileri ise nispeten sabit kaldı.

Beyaz Saray Ulusal Ekonomi Konseyi Direktörü Kevin Hassett cuma günü yaptığı açıklamada, Trump ve ekibinin Powell'ı kovma olasılığını değerlendirdiğini söylerken, Trump pazartesi günü faiz oranlarının derhal düşürülmemesi halinde ekonominin yavaşlayabileceği uyarısında bulundu. Beyaz Saray aynı gün daha fazla yorum yapmayı reddetti.

Uzak bir senaryo ama konuşulmaya başlandı

Bazı yatırımcılar, yasal engellere rağmen Powell'ı görevden alma girişimini ciddiye almaya başladıklarını söyledi. ABD Başkanı’nın, başkan tarafından atanan ve Senato tarafından onaylanan Fed Başkanı’nı görevden almaya yasal olarak yetkili olup olmadığı halen belirsizliğini koruyor.

Yüksek Mahkeme şu anda Trump'ın diğer bağımsız kurumların üyelerini görevden alma girişimleriyle ilgili bir davayı değerlendiriyor.

Analistler, özellikle Trump'ın ticaret politikalarının beklenenden daha sert olması ve piyasalarda ciddi dalgalanmalara yol açmasının ardından, daha önce olası olmayan senaryoların daha olası hale geldiğine inanıyor. Tarifelerin açıklandığı 2 Nisan'dan bu yana Standard & Poor's 500 endeksi yüzde 9 düştü.

Natixis'in ABD baş ekonomisti Christopher Hodge, Trump'ın yorumlarının ardından yaptığı açıklamada, “Daha önce Trump'ın Powell'ı kovma ihtimalinin çok düşük olduğunu düşünüyordum, ancak güvenim aşınmaya başladı” dedi.

Stratejistler böyle bir hamlenin varlık fiyatları üzerinde geniş çaplı bir baskı yaratacağına inanıyor. Jackson Square Capital'in yönetici ortağı Andrew Graham, S&P 500'ün 4.835 puanın altına düşebileceğini, bunun da kapanışına göre yaklaşık yüzde 6'lık bir düşüşe eşdeğer olduğunu tahmin ediyor.

dfgthyju
New York'taki Nasdaq stüdyosu (EPA)

Chicago'daki Cresset Capital'in baş yatırım yetkilisi Jack Ablin, Trump'ın Fed'e sadık birini atamasının ve artan enflasyona rağmen faiz indirimlerine gitmesinin mevcut dalgalanmayı uzatabileceğini söyledi. “Hem hisse senetleri hem de dolar aşırı değerli, bu da onlara bu bağlamda düşmek için daha fazla alan sağlıyor” diyen Ablin, gösterge ABD hisse senedi endeksinin yüzde 10 ila 15 oranında aşırı değerli olduğunu düşünüyor.

Annex Wealth Management'ın baş ekonomisti Brian Jacobsen, böyle bir hareketin ‘ABD dolarına olan güveni artırmayacağını’ söylerken, World Investment Advisors'ın baş yatırım yetkilisi Nate Garrison, Powell'ın Fed'deki performansının tutarlı ve dengeli olduğunu belirtti. Garrison, “Sadece görevden alınma tehdidi bile piyasalar için çok tedirgin edici” dedi.

Powell'ın yerine kim geçebilir?

Trump'ın Powell'ı kamuoyu önünde eleştirme konusunda uzun bir geçmişi var. 2019'da onu ‘düşman’ olarak nitelendirdi, ancak son seçimi kazandıktan sonra onu değiştirmek gibi bir niyeti olmadığını söyledi.

Powell ise gelecek yıl mayıs ayında görev süresi dolmadan istifa etme niyetinde olmadığını ifade ederek, merkez bankasının faiz oranlarına ilişkin kararlar almadan önce, özellikle de gümrük tarifelerinden kaynaklanan enflasyonist baskılar ışığında, ekonomik verileri izlemeye devam edeceğini vurguladı.

Wall Street Journal'ın geçen hafta bildirdiğine göre Trump, Powell'ın yerine eski bir Fed üyesi olan Kevin Warsh'ı atamayı düşünebilir. Ancak habere göre Warsh, Powell'ın görev süresini tamamlaması gerektiğine inanıyor.

Capital Economics, potansiyel adayın Warsh kadar yetkin olması halinde piyasa tepkisinin bu kadar olumsuz olmayabileceğini, ancak bunun ‘Fed'in bağımsızlığını zayıflatmaya yönelik bir ilk adım’ olabileceğini, özellikle de diğer yönetim kurulu üyelerinin görevden alınması halinde bunun ‘daha şiddetli bir piyasa tepkisine’ yol açacağını savundu.

Bazı piyasa katılımcıları ise Trump'ın en kolay seçeneğinin Powell yerine asıl karar verici olarak görülecek bir ‘gölge Fed başkanı’ yaratmak olacağına inanıyor. Ancak bu senaryo da tepkiyle karşılanabilir.

Tanglewood Total Wealth Management'ta makroekonomik stratejist olan Tom Bruce, “Eğer yeni Fed başkanı para politikasında gevşeme sinyali veriyor gibi görünürse, bu piyasalar için felaket olur” dedi.