SpaceX Dragon görevine kötü hava engeli: Uzay istasyonundaki fareler Dünya'ya dönemiyor

SpaceX'in Dragon kapsülü ISS'ye kenetlenmişti (NASA)
SpaceX'in Dragon kapsülü ISS'ye kenetlenmişti (NASA)
TT

SpaceX Dragon görevine kötü hava engeli: Uzay istasyonundaki fareler Dünya'ya dönemiyor

SpaceX'in Dragon kapsülü ISS'ye kenetlenmişti (NASA)
SpaceX'in Dragon kapsülü ISS'ye kenetlenmişti (NASA)

NASA pazartesi günü yaptığı açıklamada, SpaceX'in Florida sahilinde bulunan suya iniş rampasındaki kötü hava koşulları nedeniyle onlarca farenin Dragon kapsülünde dönüşünü ertelemek zorunda kaldığını söyledi. 
ABD uzay ajansı bir blog paylaşımında, "Ekipler şu anda bir sonraki ayrılma fırsatını belirlemek için hava koşullarını değerlendiriyor" ifadelerini kullandı.
SpaceX Dragon ikmal gemisinin pazartesi sabahı Uluslararası Uzay İstasyonu'ndan (UUİ) ayrılıp birkaç saat içinde Florida'daki Daytona Sahili açıklarına iniş yapması planlanmıştı.
Yörüngedeki laboratuvarda yapılacak bilimsel araştırmalar için malzeme taşıyan Dragon uzay aracı UUİ'ye geçen ay gelmişti.
Astronotlar hafta sonu boyunca, onlarca canlı fare ve mikrobiyal numune de dahil olmak üzere bu çalışmaların örneklerini Dragon'a yüklemişti.
NASA, "Dünyadaki bilim insanları uzay kaynaklı görme ve kemik rahatsızlıklarını iyileştirmeye yönelik gelişmiş tedaviler için fareleri inceleyecek" dedi.
Astronotları nasıl sağlıklı tutacaklarını, uzay araçlarını nasıl temiz ve güvenli tutacaklarını öğrenmek için diğer örneklerin yanı sıra kalp dokusu örneklerini ve mikropları da inceleyecekler.
Görme yetisi çalışması, uzayda meydana gelen vasküler değişikliklerin görüşü bozup bozmadığını anlamayı umuyor. 
Aynı zamanda uzay radyasyonunun da UUİ'deki astronotların yüzde 40'ının görme kabiliyetini etkileyebileceği düşünülüyor.
Son Dragon görevi, SpaceX'in NASA için gerçekleştirdiği 21. sözleşmeli ticari ikmal göreviydi ve 6 Aralık'ta Florida'daki Kennedy Uzay Merkezi'nden fırlatılmıştı.

Independent Türkçe 



Şempanzeler bilim insanlarını şoke etti: Robotlar esneme bulaştırdı

(Reuters)
(Reuters)
TT

Şempanzeler bilim insanlarını şoke etti: Robotlar esneme bulaştırdı

(Reuters)
(Reuters)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Şempanzelerin insan yüz ifadelerini taklit eden bir android robottan esneme "kapabildiğini" öne süren yeni araştırma, bu davranışın evrimsel kökenleri hakkında daha fazla soru işareti yaratıyor.

Esnemenin dikkat değişiklikleri, vücut ısısının düzenlenmesi ve dinlenmeyle uyarılma arasındaki geçişle ilişkili olduğu biliniyor.

Bulaşıcı esnemeyse, bir hayvanın başka birinin aynı davranışı sergilediğini gördükten sonra esnediği tuhaf bir davranış.

Bu davranışın bulaşıcı yönü, empati ve taklit gibi bazı sosyal etkileşim unsurlarıyla ilişkilendiriliyor.

Bugüne kadar memelilerde ve bazı balıklarda gözlemlenen bulaşıcı esnemenin evrimsel kökenleri hâlâ bilinmiyor.

Bilim insanları bu davranışın insanlarda, şempanzelerde ve köpeklerde yavaş yavaş ortaya çıktığını, insanlarda yaklaşık 4 ve şempanzelerde 5 yaşında, köpeklerdeyse yaklaşık 7 ayda belirginleştiğini söylüyor.

Görsel kaldırıldı.
Şempanzelerin esneme ve uzanma davranışları sergiledikleri örnekler (RMJM/Aline Sardin-Damasso/Mona)


Perşembe günü hakemli dergi Nature'da yayımlanan yeni bir araştırma, şempanzelerin bir android robotun esnemesine tepki olarak hem esneme hem de uzanma davranışı sergilediğini ortaya koydu.

Bulgular, başka bir bireyin esnemesini gözlemlemenin şempanzelerde otomatik bir tepkiyi tetiklemekten ziyade, dinlenme işareti işlevi görebileceğini düşündürüyor.

Bilim insanları çalışmada yüz ifadelerini taklit edebilen bir android kafa kullanarak 10 ila 33 yaşındaki 14 yetişkin şempanzenin tepkilerini test etti.

Android kafada esneme gibi yüz ifadelerini oluşturan kas görevi gören 33 adet dönme motoru vardı ve her ifade 10 saniye sürüyordu.

Çalışmadaki şempanzeler, androidin esneme, ağzını açma ve nötr yüz ifadeleri sergilediği 15 dakikalık 4 seansa sokuldu.

Bilim insanları bu seansları kamerayla kaydetti ve her şempanzenin tepki verme derecesiyle uzanarak geçirdiği süre puanlandı.
 

Görsel kaldırıldı.Android kafa ağzını açma ve esneme davranışı sergiliyor (Aline Sardin-Damasso/Mona)


14 şempanzeden 8'inin, androidin "esneme" ifadesine tepki olarak esnediği saptandı.

Araştırmacılar şöyle yazıyor: 

Sonuçlar, yetişkin şempanzelerin bireyler arası esneme bulaşıcılığını değişen derecelerde sergilediğini gösterdi: En yüksek bulaşıcılık, android ağzını tamamen açtığında meydana geldi, ağzı kısmen açık olduğunda tepki azaldı ve androidin ağzı kapalıyken bulaşma görülmedi.

8 şempanze de esneme karşısında uzandı ve bazıları uzanmadan önce yatak malzemesi topladı.

Bilim insanları, "Şempanzeler, androidin esnemesini izlerken yatak malzemesi toplamak, yuva yapmak ve uzanmak gibi uyku haliyle ilişkili davranışlar sergiledi" diye yazıyor.

Araştırmacılara göre bulgular, cansız bir model kaynaklı bulaşıcı esnemenin ilk örneğini sunuyor gibi görünüyor.

Bilim insanları bu sonuçların, primatların bulaşıcı davranışlara yatkınlığına daha fazla ışık tuttuğunu söylese de burada tam olarak hangi biyolojik mekanizmaların rol oynadığının belirsizliğini koruduğunu ekliyor.

Araştırmacılar, gelecekteki çalışmaların robotların gerçekleştirdiği diğer eylemlerin de hayvanlar için bulaşıcı olup olmadığını ortaya çıkarmasını umuyor.


 Independent Türkçe, independent.co.uk/news