Turizmde ekonomik kayıp 1 trilyon doların üzerinde

(İHA)
(İHA)
TT

Turizmde ekonomik kayıp 1 trilyon doların üzerinde

(İHA)
(İHA)

Korona virüsün turizme olan etkileri yavaş yavaş ortaya çıkıyor. Ekonomik gelirinin tamamını turizm üzerinden karşılayan ülkeler zor günler geçiriyor. Resmi veriler açıklandığında turizm gelirli ülkelerin ekonomik yapılarının da şekilleneceğini ön gören Antalya Kent Konseyi Turizm Çalışma Grubu Başkanı Recep Yavuz, “Eskiler tarihe karışacak ve turizm yeniden yazılacak” dedi.
Bugüne kadar 100 milyon kişiye bulaşan ve yaklaşık 2 milyon kişinin hayatına mal olan Korona virüsün turizme olan ekonomik etkileri yavaş yavaş ortaya çıkıyor. Ekonomisi tamamen turizme dayalı ülkeler büyük bir krizin eşiğinde. 2020 yılının resmi verileri henüz açıklanmasa da Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) dünya genelinde ekonomik kaybın 1 trilyon doların üzerinde olabileceğini öngörüyor.

“En büyük kayıp 185 milyar dolarla Amerika'da olacak”
Resmi olmayan verilerle, Dünya turizm örgütünün verilerini birleştirerek ülkelerin yaklaşık kayıplarını gösteren bir tablo oluşturan Antalya Kent Konseyi Turizm Çalışma Grubu Başkanı Recep Yavuz, “En büyük kayıp 185 milyar dolarla Amerika'da olacak. Turizmin klasikleri İspanya 56,7 milyar dolar, Fransa 50,4 milyar, İtalya 35 milyar dolar kayıp yaşayacak. Daha az turist getirmekle birlikte , turizm gelirinin yüksek olmasından kaybının da en yüksek olduğu ülkelerden biri Tayland olacak. Ülkesindeki neredeyse bütün fuarları ve uluslararası organizasyonları iptal eden Almanya özellikle şehir turizminde elde ettiği geliri, 42 milyar dolar kayıp olarak yaşayacak. Türkiye, geçtiğimiz seneki yükselişinin ardından 2020 yılında korona etkisiyle yaklaşık 35 milyon turist kaybı ile 25,5 milyar dolar turizm gelirinden mahrum kaldı. Veriler tahminidir, ocak ayı sonunda yayınlanacak TUİK verileri sonrasında tekrar revize edilebilir” diye konuştu.

“Fransa artık dünya birincisi olmayacak”
Tahminlerine göre Fransa’nın artık turizmde dünya birincisi olmayacağını söyleyen Recep Yavuz, “ Telafisi bir kaç yıla mal olacak bu kayıplar, yine turizm yolu ile kapatılmaya çalışılacak. Henüz yaklaşık 100 milyon turizm çalışanının işsiz kaldığı ve turizmin en az 50 sektöre yaptığı katkının boyutlarına gelemedik. Pandemi sonrası oluşturduğum tablodaki ülkelerden bazılarının yeri değişecek, belki bazıları bu tabloya hiç giremeyecek. Mesela benim tahminimce Fransa artık dünya birincisi olmayacak. İngiltere'nin Brexit ve Korona sonrası yönü hiç belli değil. Çin, Japonya gibi uzak olan Asya ülkeleri en derin kayıplara maruz kalacaklar. Tac Mahal' e bir süre insanlar gitmeyecek” şeklinde konuştu.

“Sağlık altyapısı kuvvetli ülkelerin öne çıkacağını öngörüyorum”
Bu süreçte sağlık alt yapısı güçlü ülkelerin ön plana çıkacağını belirten Recep Yavuz, “Bu süreçte yakın, güneşli, ferah , sağlık altyapısı kuvvetli ülkelerin öne çıkacağını öngörüyorum. Özellikle Adalar, Adria Kıyıları ve tabii Akdeniz ve Doğu Akdeniz ülkelerinin daha çok şansı olduğunu düşünüyorum. Yaşanan korona tecrübeleri ve kamuoyu ile paylaşılan haber ve resimler misafirlerin hala hafızlarında. Gerçi turist ile Korona sürecini birlikte yönetebilen Antalya dışında pek fazla destinasyon da yoktu sanırım. Dünya 'da 2020 yılında 3 milyon turistin gittiği bir tatil destinasyonu olduğunu düşünmüyorum. Veriler açıklanınca daha doğru değerlendiririz” ifadelerini kullandı.



İsrail-İran çatışması küresel ekonomiyi nasıl tehdit ediyor?

Tokyo Menkul Kıymetler Borsası'nda Nikkei 225 endeksini gösteren elektronik panonun önünden geçen bir kadın (AFP)
Tokyo Menkul Kıymetler Borsası'nda Nikkei 225 endeksini gösteren elektronik panonun önünden geçen bir kadın (AFP)
TT

İsrail-İran çatışması küresel ekonomiyi nasıl tehdit ediyor?

Tokyo Menkul Kıymetler Borsası'nda Nikkei 225 endeksini gösteren elektronik panonun önünden geçen bir kadın (AFP)
Tokyo Menkul Kıymetler Borsası'nda Nikkei 225 endeksini gösteren elektronik panonun önünden geçen bir kadın (AFP)

Ortadoğu'da İsrail ile İran arasındaki çatışma şiddetlenirken, dünya bu gerilimin olası ekonomik yansımaları konusunda endişe duyuyor. Bu hayati bölgede yaşananlar sadece çatışan ülkeleri değil, aynı zamanda birkaç kilit kanal aracılığıyla tüm küresel ekonomiyi etkiliyor; finansal ve ticari istikrarı tehdit ediyor.

cshy
Tahran'da İsrail hava saldırılarının hedef aldığı bir binanın enkazında çalışan arama-kurtarma ekipleri (AFP)

İsrail-İran çatışmasının küresel ekonomi üzerindeki temel etkileri neler?

* Enerji fiyatları... Enflasyonu ateşleyecek bir kıvılcım

Ortadoğu küresel enerjinin can damarıdır ve petrol ve gaz tedarikinin büyük bir kısmı Hürmüz Boğazı gibi hayati önem taşıyan su yollarından geçmektedir. İster petrol tesislerine doğrudan saldırılar isterse seyrüsefere yönelik tehditler yoluyla olsun, bu kaynakların kesintiye uğraması kaçınılmaz olarak petrol ve gaz fiyatlarında bir artışa yol açacaktır. İran, dünya petrolünün yaklaşık yüzde 3'ünü ve gazının yüzde 7'sini üreterek küresel enerji piyasasında önemli bir oyuncu konumunda.

tyu7
Tacoma'daki American Oil and Refining Company (EPA)

Enerji fiyatlarındaki bu artış bölgeyle sınırlı kalmayacak, doğrudan küresel enflasyona dönüşerek tüm mal ve hizmetleri etkileyecek. Küresel olarak artan üretim ve nakliye maliyetleri, merkez bankalarının enflasyonu kontrol altına almak için daha uzun süre yüksek faiz oranlarını sürdürmesini zorlaştıracak ve bu küresel ekonomik büyümenin yavaşlamasına yol açacak.

* Tedarik zinciri kesintisi: Ticaret darboğazı

Küresel tedarik zincirleri büyük ölçüde Ortadoğu'daki hayati deniz yollarına dayanır ve herhangi bir aksama dalga etkisi yaratır:

Hürmüz Boğazı ve Kızıldeniz'e yönelik tehdit: Hürmüz Boğazı, dünya ham petrolünün yaklaşık yüzde 20'sinin geçtiği hayati bir tıkanma noktasıdır. Bu boğazı kapatmaya yönelik herhangi bir tehdit, hatta boğazdaki gemilere yönelik tehditler, nakliye şirketlerini gemilerini Afrika'daki Ümit Burnu çevresine yönlendirmeye zorlayacaktır. Bu yönlendirme basit bir değişiklik olmayıp, nakliye sürelerinde ve maliyetlerinde büyük bir artış anlamına gelmekte, malların varışını geciktirmekte ve son tüketiciye ulaşma fiyatlarını yükseltmektedir. Daha yüksek navlun sigortası primleri şirketler üzerindeki mali yükü artırmakta ve bu da genel maliyetlere yansımaktadır.

Bu transferler limanlar ve küresel dağıtım ağları üzerinde büyük lojistik zorluklar yaratır. Bu da belirli malların kıtlığına ve temel bileşenlerin endüstrilere tesliminde gecikmelere yol açarak küresel üretim zincirlerini sekteye uğratabilir.

u7ı8
Hürmüz Boğazı'ndan geçen bir petrol tankeri (Reuters)

Analiz firması Kpler tarafından yayınlanan verilere göre, geçen hafta İsrail'in İran'a yönelik saldırılarının ardından navlun oranları yükseldi. Arap Körfezi'nden Çin'e giden tanker navlunlarının cuma günü yüzde 24 artarak varil başına 1,67 dolara yükseldiği belirtildi. VLCC (Çok Büyük Ham Petrol Taşıyıcısı) navlunlarındaki artış yıl başından bu yana görülen en büyük günlük hareketi yansıtıyor ve bölgede algılanan risk düzeyini vurguluyor.

Kpler'deki analistler, deniz savaşı risk primi şu ana kadar değişmemiş olsa da, aşırı istikrarsızlık devam ettikçe navlun oranlarının daha da yükselmesini bekliyor.

* Çalkantılı gökyüzü

Mevcut çatışma ortamı, hava sahasının kapanmasının ardından yolcularını ve mürettebatını korumak için acil önlemler almak zorunda kalan küresel havayolu şirketlerini uçuşlarını yeniden yönlendirmeye ya da iptal etmeye zorladı. Bu da yolcular için büyük aksaklıklara ve zorlukla toparlanan seyahat ve turizm sektörü üzerinde doğrudan bir etkiye neden oldu. Bu durum, daha fazla yakıt tüketimi gerektiren daha uzun rotalar nedeniyle operasyonel maliyetlerde artışa yol açarak bilet fiyatlarına yansıyabilir ve özellikle ekonomik zorluklarla mücadele eden şirketler üzerinde ek mali baskı yaratabilir.

tyu7
Tel Aviv yakınlarındaki Ben Gurion Havalimanı'nda boş bir giden yolcu salonu (EPA)

* Finansal piyasalar ve yatırımcı güveni: Volatilitenin dehşeti

Jeopolitik gerilimler finans piyasaları için bir kâbustur. Çatışmalar arttıkça yatırımcılar altın ve ABD doları gibi güvenli varlıklara yönelir, bu da borsalarda ve para birimlerinde keskin dalgalanmalara neden olur. ‘Güvenli limana sığınma’ aynı zamanda bölgeden sermaye kaçışına yol açarak bölgesel sermaye piyasalarını zayıflatabilir ve doğrudan yabancı yatırımları azaltabilir. Ülkelerin kredi itibarları da kötüleşerek borçlanma maliyetlerini artırabilir ve bütçelerine yük getirebilir.

* Yavaşlayan ekonomik büyüme: Resesyon hayaleti

Yüksek enflasyon, yüksek navlun maliyetleri ve düşük yatırımcı güveninin bir araya gelmesi, küresel ekonomik büyümede yavaşlama için bir reçetedir. Çatışmanın uzun sürmesi ve yayılması, özellikle de tedarik zincirlerinin tamamen kesintiye uğraması ve enerji fiyatlarının görülmemiş seviyelere ulaşması halinde, dünyayı bir durgunluğa, hatta bir depresyona itebilir. Bölgesel istikrara ve yakıt fiyatlarına büyük ölçüde bağlı olan turizm ve havacılık gibi sektörler bu durumdan ilk etkilenenler arasında yer alacaktır.

frgty
Almanya'nın DAX endeksi Frankfurt Borsası'nda düştü. (Reuters)

* Güvenlik harcamaları: Bütçeler üzerinde bir yük

Riskler arttıkça, bölgedeki ve dünyadaki hükümetler kendilerini savunma ve güvenlik harcamalarını arttırmak zorunda bulabilirler. Kaynakların üretken yatırımlardan güvenlik harcamalarına kayması, hükümet bütçeleri üzerinde ek bir baskı oluşturarak temel hizmetleri ve kalkınma planlarını etkileyebilir.

* Merkez bankaları altınla korunuyor

Jeopolitik gerilimler ve belirsizlik, dünyanın dört bir yanındaki merkez bankalarını, kriz zamanlarında rezervlerin değerini koruyan güvenli bir liman olarak altın rezervlerini önemli ölçüde artırmaya itiyor. Bu eğilim son üç yılda önemli ölçüde arttı ve Dünya Altın Konseyi önümüzdeki beş yıl içinde daha fazla merkez bankasının altın varlıklarını dolar aleyhine arttırmasını bekliyor.

Sonuç olarak, İsrail-İran anlaşmazlığı küresel ekonomik istikrar için ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Bu sadece bölgesel bir anlaşmazlık değil, küresel ekonominin gölüne atılabilecek ve iç içe dalgalara neden olabilecek bir taştır. Bakalım uluslararası toplum bu gerilimi kontrol altına alabilecek ve dünyayı bunun yıkıcı ekonomik sonuçlarından koruyabilecek mi?