Libya’daki iki hükümetin bakanları, bütçeyi birleştirmek için ‘istisnai’ bir şekilde bir araya geldi

Ahmed Muaytik, 12 Ocak’ta Roma’ya yaptığı ziyarette İtalya Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio ile görüştü (EPA)
Ahmed Muaytik, 12 Ocak’ta Roma’ya yaptığı ziyarette İtalya Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio ile görüştü (EPA)
TT

Libya’daki iki hükümetin bakanları, bütçeyi birleştirmek için ‘istisnai’ bir şekilde bir araya geldi

Ahmed Muaytik, 12 Ocak’ta Roma’ya yaptığı ziyarette İtalya Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio ile görüştü (EPA)
Ahmed Muaytik, 12 Ocak’ta Roma’ya yaptığı ziyarette İtalya Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio ile görüştü (EPA)

Libya’da iktidar için çatışan iki hükümetin bakanları, ülkenin genel bütçesini ve aralarındaki diplomatik faaliyeti birleştirmek için 12 Ocak’ta Brega şehrinde sürpriz bir toplantı düzenledi. Toplantı, Libya krizine barışçıl bir çözüm bulmak amacıyla Birleşmiş Milletler (BM) misyonunun aylardır yürüttüğü görüşmelerin ekonomik rotası çerçevesinde gerçekleştirildi.
Yaklaşık altı yıldır ilk defa Fayiz es-Serrac başkanlığındaki Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) bakanları, istisnai olarak nitelendirilen bir toplantıda, ülkenin doğusunda Abdullah es-Sini başkanlığındaki paralel hükümetteki mevkidaşlarıyla bir araya geldi.
Sini hükümetine bağlı Libya Haber Ajansı, toplantının mevcut yıl için genel bütçe, ekonomi politikaları ve banka takasını birleştirmeyi amaçladığını duyurdu. Ajansa göre toplantıda, doğudaki Merkez Bankası Başkanı, Maliye ve Planlama Bakanlarının yardımcılarından oluşan heyetin katılımının yanı sıra, UMH heyeti, Ulusal Petrol Şirketi Başkanı, Trablus’taki Merkez Bankası temsilcileri, Maliye ve Dışişleri Bakanları da yer aldı.
Kaynaklar, BM heyeti tarafından memnuniyetle karşılanan toplantıda, bankayı birleştirme, birleşik bir finansal komite oluşturma ve Libya Devleti için mevcut yılın birleşik bütçesini onaylama hususlarında uzlaşı sağlandığını belirtti.
UMH başkanının sözcüsü, toplantıda ayrıca diplomatik çalışmanın koordinasyonu ve birleştirilmesinin de ele alındığını söylerken, şu anda İtalya’ya ziyarette bulunan UMH Başkan Yardımcısı Ahmed Muaytik ise Twitter üzerinden yaptığı kısa bir açıklamada, toplantının doğru yolda atılmış bir adım olduğunu dile getirdi.
İtalyan haber ajansı Nova’ya göre Muaytik, Roma ziyaretinin ikinci gününde İtalya Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio, İtalya'da İçişleri Bakanı Luciana Lamorgese ve Avrupa Parlamentosu (AP) Mağrip Ülkeleri Heyeti Başkanı Andrea Cozzolino ile bir araya geldi. Muaytik, geçen pazartesi akşamı da İtalya’nın başkenti Roma’da İtalya Savunma Bakanı Lorenzo Guerini ile ‘iki taraf arasında imzalanan askeri-teknik anlaşma ve hükümlerinin uygulanmasına yönelik mekanizmalar hakkında görüşmede bulunmuştu.
Öte yandan Libya Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih, Fransa’nın başkenti Paris’e yönelik ziyaretine geçen pazartesi akşamı Fransa Senato Başkanı Gerard Larcher ile yaptığı görüşmeyle başladı.
Temsilciler Meclisi Sözcüsü Abdullaj Belihak, görüşmede ‘iki ülke arasındaki ilişkilerin, bu ilişkileri geliştirme yollarının ve iki dost halkın çıkarına hizmet edecek şekilde ortak iş birliğinin’ ele alındığını duyurdu.
Salih, sürpriz bir ziyaretle Paris’e ulaşırken, Salih’in ofisi de yetkilinin, Fransız senatosunun daveti üzerine iki günlük ziyaret sırasında birkaç Fransız yetkiliyle görüşeceğini belirtti.
BM misyonu tarafından desteklenen Libya Siyasi Diyalog Forumu İstişare Komitesi’nin İsviçre’nin Cenevre şehrinde bugün, toplanması planlanıyor. UMH’ye bağlı medya organlarına göre BM misyonu sözcüsü, toplantının, askıdaki konuları ele almak üzere, Cenevre’deki BM genel merkezinde 3 günlük bir süreliğe misyonun Genel Sekreter Vekili Stephanie Williams’ın konuşmasıyla başlayacağını belirtti. Ayrıca toplantının, birleşik yürütme otoritesinin seçilmesi ve forumun genel oturumu hususunda karar almak için somut ve pratik tavsiyeler sunulmasıyla ilgili olduğu kaydedildi.
Öte yandan Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Libya’nın Bingazi şehrine tıbbi yardım ulaştırmak için ABD tarafından yaptırımlara maruz kalan Suriye Karayolu Şirketi Cham Wings’in hizmetlerini kullandığını açıkladı.
WHO’nun Libya’daki temsilcisi Elizabeth Hof, bu yeni tıbbi yardım sevkiyatının, koronavirüs (Kovid-19) salgınına karşı yanıtın güçlenmesine ve ülkedeki bazı sağlık kurumlarında sağlanan bir dizi sağlık hizmetinin desteklenmesine katkı sunacağını dile getirdi.
ABD Hazine Bakanlığı, Şam hükümetine mali, teknolojik ve hizmet desteği sağlamak için söz konusu şirketi, geçen ay yaptırımlara dahil etmişti.
Diğer taraftan UMH Savunma Bakanlığı’nın, batı bölgesindeki silahlı milislere karşı büyük çaplı bir askeri operasyon başlatma niyetiyle ilgili çekincelerine rağmen İçişleri Bakanı Fethi Başağa, 12 Ocak’ta İngiltere merkezli Rospartens şirketi temsilcileriyle görüştü. Başağa, görüşmede ‘Yüksek Güvenlik Odası’nın gelecek pazar günü ulusal liderlik, bölgesel koordinasyon ve yerel uygulama olarak resmen açılacağını’ duyurdu.
Başağa, yaptığı açıklamada, bu odanın önceliklerinin ‘İçişleri Bakanlığı’nın görevlerini yerine getirmek, polis ve güvenlik alanlarındaki önceliklerini belirlemek’ olduğunu söyledi.

Sayd el-Efai operasyonun hedefi kim?
Kaynaklar, başkent Trablus’ta ‘Sayd el-Efai’ operasyonu kapsamında hedef alınan milislerin, Abdulgani el-Kikli liderliğinde Ebu Selim’deki ‘Caydırıcı ve Ortak Müdahale Gücü’ ve Mustafa Kaddur önderliğindeki ‘en-Nevasi Tugayı’ olduğunu açıkladı. Kaynaklar, başsavcı tarafından aranan Muhammed Bahron liderliğindeki Birinci Güvenlik Destek Kuvveti başta olmak üzere, Verşefane bölgesinde Muammer ed-Davi liderliğindeki 55’inci Tugay ve Zaviye şehri milislerinin de hedef alındığını kaydetti. Ancak UMH’ye bağlı bir kaynak söz konusu bilgileri yalanlarken, ‘Sayd el-Efai’ operasyonunun başkent içerisindeki güvenlik güçlerini değil, dışarıdaki kaçakçıları ve aşırıcıları hedef alacağını vurguladı.



Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
TT

Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının “ikinci aşamasının değiştirileceği” yönündeki kısa ve belirsiz açıklaması, bu değişikliğin ne anlama geldiğine ilişkin soruları gündeme taşıdı.

Uzmanlara göre Trump’ın işaret ettiği değişiklik, anlaşmanın uygulanma biçiminde bir revizyon anlamına geliyor. Buna göre, İsrail’in hâlihazırda yüzde 55’ini kontrol ettiği Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına geçilmesi yerine, 17. maddenin devreye alınması söz konusu olabilir. Bu madde, barış planının taraflardan biri kabul etmese bile tek taraflı olarak ilerletilmesine imkân tanıyor.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasındaki 17. madde, Hamas’ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi halinde, “yardımların genişletilmesi dahil, planın belirtilen unsurlarının, İsrail ordusunun terörden arındırılmış olarak uluslararası istikrar gücüne devrettiği bölgelerde uygulanacağını” düzenliyor.

Geçen ekim ayında Hamas ile İsrail arasında imzalanan “barış belgesi” sadece birinci aşamayla ilgili maddeleri içeriyordu. Bu aşama; ilk ateşkes, İsrail güçlerinin geri çekilmesi, esir takası ve insani yardım girişlerinin kolaylaştırılmasını kapsıyor. Ancak savaş sonrası Gazze’nin yönetimine ilişkin “ikinci aşama” konusunda resmî bir mutabakat sağlanmış değil.

Perşembe günü yaptığı açıklamada Trump, planın ikinci aşamasının “çok yakında değiştirileceğini” söyledi. Açıklama, sürecin tıkanması ve sahadaki ilerlemenin sınırlı kalması nedeniyle endişelerin arttığı bir döneme denk geldi; ancak Trump değişikliğin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Görsel kaldırıldı.
Filistinli bir kadın, İsrail'in Han Yunus'ta düzenlediği bir baskın sonucu akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (AFP)

Ahram Siyaset ve Strateji Merkezi İsrail Çalışmaları uzmanı Dr. Said Okaşa, (Saeed Okasha) Trump’ın sözünü ettiği değişikliğin büyük olasılıkla 17. maddeye dayanacağını belirtiyor. Okaşa’ya göre bu adım, “eski Gazze” ve “yeni Gazze” ayrımını güçlendirecek bir fiili bölünmeye kapı aralayabilir. Bu yaklaşımı geçen ay ABD’nin bölge özel temsilcisi Steve Witkoff’un da çeşitli görüşmelerde dile getirdiğini hatırlattı.

Okkaşa, anlaşmanın geçen ay Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını anımsatarak, Hamas’ın silahsızlanma sürecine yanıt vermemesi gibi gerekçelerle 17. maddenin yeniden devreye sokulmasının mümkün olduğunu söyledi. Uzman, böyle bir senaryonun Gazze’de “ne savaş ne barış” şeklinde sürecek bir çıkmaz yaratabileceğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Filistinliler, Cebaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokaklara kurulmuş çadırların yanından geçiyor (AFP)

Filistinli siyaset analisti Dr. Ayman el-Rakkab da, Trump’ın değişiklik açıklamasının içeriğinin belirsizliğine işaret ederek, “İsrail’in bölgede kalma isteğiyle birleştiğinde, Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesi ihtimali güçleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu belirsizlik sürerken, Axios haber sitesi Trump’ın 25 Aralık’tan önce Gazze’de barış sürecinin ikinci aşamasına geçileceğini açıklamayı planladığını duyurdu. Habere göre Washington, Gazze’de oluşturulacak yeni yönetim yapısı ve uluslararası istikrar gücünün son hazırlıklarını tamamlıyor. ABD Başkanı’nın, bu adımları görüşmek üzere İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ay sonundan önce bir araya gelmesi bekleniyor.

İkinci aşamanın önünde ciddi engellerin olduğunu ifade eden Rakkab: “Barış Konseyi ile teknokrat hükümet henüz kurulmadı. Güvenliği devralacak polis gücü ve uluslararası istikrar kuvveti oluşturulmadı. Bu nedenle somut bir hareketin en erken ocak ayında mümkün olabileceğini düşünüyorum” dedi.

Okaşa, yakın vadede İsrail’in kontrolde tuttuğu bölgeyi yüzde 60 seviyesine çıkarmaya çalışabileceğini, ancak anlaşmanın genel çerçevesinde büyük bir tırmanış beklemediğini belirtti.

Geçtiğimiz günlerde Yedioth Ahronoth, İsrail’in yaklaşık iki milyon Filistinliyi sarı çizginin doğusunda İsrail kontrolündeki yeni bölgelere yeniden yerleştirmeyi, Hamas kontrolündeki bölgeleri tamamen sivillerden boşaltmayı ve Hamas unsurlarını bu bölgelerde aşamalı şekilde takip etmeyi içeren bir plan hazırladığını yazmıştı. Şarku’l Avsat’ın  Telegraph gazetesinin Batılı diplomatlara dayandırdığı haberinden aktardığı bilgilere göre ABD planının Gazze’nin kalıcı biçimde ikiye ayrılması riskini barındırdığını bildirmişti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise geçtiğimiz günlerde Barselona’da AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı görüşmede, Gazze ile Batı Şeria’nın birliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak, ayrıntıları tartışılan hiçbir adımın “bölünmeyi pekiştirmesine” izin verilemeyeceğini söyledi. Abdulati, çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada da, “Gazze’nin bölünmesini konuşmak dahi mümkün değildir. Gazze, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere, kurulacak Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

Uzman Okaşa’ya göre Mısır, hem Gazze’nin bölünmesini hem de anlaşmayı zayıflatacak her türlü değişikliği engellemek için diplomatik çabalarını sürdürecek. Buna karşın, Trump’ın planı etrafındaki belirsizlik nedeniyle önümüzdeki döneme ilişkin tüm senaryolar hâlâ masada.


Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
TT

Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)

Lübnan Cumhurbaşkanlığı, Cumhurbaşkanı Joseph Avn’ın bugün ülkede bulunan Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle bir araya geldiğini açıkladı. Görüşmede Avn, Lübnan ordusunun görevini tamamlaması için destek çağrısında bulunarak, İsrail’in Güney Lübnan’dan çekilmesi için baskı yapılmasını talep etti.

Cumhurbaşkanlığı, heyetin ‘uluslararası kararların uygulanması yoluyla Lübnan’da istikrarı destekleme ve ülkelerin Lübnan ordusuna yardım ederek birliklerini tamamlamaya ve silah tekelini sağlamaya hazır olduklarını’ belirttiğini duyurdu.

Açıklamada Avn’ın, Lübnan’ın uluslararası kararları uygulama taahhüdünü yinelediği ve “İsrail tarafını ateşkesi uygulamaya ve çekilmeye zorlamamız gerekiyor; bu konuda sizden destek bekliyoruz” ifadelerini kullandığı kaydedildi.

Geçen yıl kasım ayında, ABD arabuluculuğunda İsrail ile Hizbullah arasında bir ateşkes sağlanmıştı. Bu ateşkese rağmen, İsrail hâlâ Güney Lübnan’daki bazı noktalarda kontrolünü sürdürüyor ve ülkenin doğusu ile güneyine yönelik saldırılarını devam ettiriyor.


Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
TT

Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)

Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiga, dün Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'na (AGİT) yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın Rusya ile "taviz değil, gerçek barış" istediğini söyledi.

Güvenlik ve insan haklarına odaklanan bir kuruluş olan AGİT, savaş sonrası Ukrayna'da rol oynamayı hedefliyor.

ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD elçileri arasında "oldukça iyi" olarak nitelendirdiği görüşmelerin ardından çarşamba günü yaptığı açıklamada, barış görüşmelerine giden yolun şu anda belirsiz olduğunu söyledi.

Sibiga, örgütün yıllık bakanlar kurulu toplantısından önce, "Münih'te gelecek nesillere ihanet edenlerin isimlerini hâlâ hatırlıyoruz" diyerek, "Bu bir daha asla olmamalı. İlkelerden taviz verilmemeli ve uzlaşmaya değil, gerçek barışa ihtiyacımız var" ifadelerini kullandı.

devfdr
Rus askerleri Kursk bölgesindeki Sudzha’da devriye geziyor (Arşiv- AP)

Bakan, görünüşe göre İngiltere, Fransa ve İtalya'nın Adolf Hitler'in o dönem Çekoslovakya olan toprakları ilhak etmesini kabul ettiği 1938 tarihli Nazi Almanyası anlaşmasına atıfta bulunuyordu. Bu anlaşma, tehditkâr bir güçle yüzleşmemenin işareti olarak yaygın olarak kullanılıyor.

Sibiga, ABD'ye barışı sağlama çabalarından dolayı teşekkür etti ve Ukrayna'nın "bu savaşı sona erdirmek için mümkün olan her fırsatı değerlendireceğine" söz verdi. "Avrupa geçmişte çok fazla adaletsiz barış anlaşması imzaladı. Hepsi yeni felaketlere yol açtı" diye ekledi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy dün, ekibinin Amerika Birleşik Devletleri'ndeki toplantılara hazırlandığını ve Trump'ın temsilcileriyle diyaloğun devam edeceğini söyledi.

Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Rusya ve Avrupa ile Orta Asya'nın büyük bir bölümünü içeren 57 üye ülkeyi kapsayan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Soğuk Savaş döneminde Doğu-Batı diyaloğu için kilit bir forum olarak ortaya çıktı.

Örgüt son yıllarda, Rusya'nın kilit kararların uygulanmasını engellemesi ve örgütü Batı kontrolü altında olmakla suçlamasıyla sık sık çıkmaza giriyor. Rusya, açıklamasında Ukrayna'nın AGİT gündemine "tamamen hakim olmasından" şikayet etti.