Çin’in Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) Kovid-19’un kaynağını araştırmak üzere görevlendirdiği araştırma ekibine Çin'e giriş izni vermesi kararı, Çinli yetkililerin işbirliği yapma konusundaki hazırlığına dair şüpheleri ortadan kaldırmadı. Ayrıca, araştırma ekibinin Çin’de istedikleri bölgeleri inceleme ve sağlık görevlileri ve salgının ilk haftalarında virüse yakalanıp, tekrar iyileşen kişilerle görüşme özgürlüğü konusunda Çin’in tutumuna ilişkin sorular gündeme geldi.
WHO yetkilileri, Çin Ulusal Sağlık Otoritesi tarafından ekibin çalışma programı ve hareket takviminin belirtilmediği ve sadece yarın (Perşembe) Pekin'e varmasının beklendiğine dair tek cümlelik kısa açıklamasının ardından 10 uzmanın Çin’e vardıklarında virüsün popüler pazarlardan birinde geçen yılın sonlarında ilk kez ortaya çıktığı Wuhan'a gitmeden önce 14 gün kadar katı bir karantinaya tabi tutulacağını bekliyor.
Çin Dışişleri Bakanlığı dün sabah (Salı) yaptığı açıklamada, Kovid-19’un kaynağına ilişkin soruşturmaya çeşitli ülkelerden uzmanların katılması gerektiğini ve virüsün coğrafi kökenine ilişkin herhangi bir varsayıma dayanmaması gerektiğini vurguladı. Çin’in bu açıklamasının, o dönem özellikle ABD Başkanı Donald Trump'ın aylarca "Çin virüsü" şeklinde konuşmakta ısrar etmesi ve Çin’in salgının ülke dışında ortaya çıkma olasılığını yaymak için yürüttüğü yaygın kampanyanın ardından bu konunun ulaştığı siyasi gerginlik düzeyini gösterdiği düşünülüyor. Ancak buna dair net bir kanıt bulunmuyor.
WHO’dan üst düzey bir yetkili Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, "Araştırma ekibinin görevi, özellikle salgının patlak vermesinden bir yıldan fazla bir süre geçtiği için bilimsel açıdan çok karmaşık" dedi.
İlk araştırmaları Çinli uzmanlar yaptı
Çinli yetkililerin, geçen Temmuz ayında bölgeye gelen WHO uzmanlarından ikisini, Pekin'de iki hafta boyunca karantina altında tuttuktan sonra keşif görevi amacıyla Wuhan'a gitmesine izin vermeyi reddettiği biliniyor. WHO yetkilileri, Çin’in Pazartesi günü ekibin bölgeye gelmesini onaylamasının, şehirde ilk araştırmaları yapacakların Çinli uzmanlar olacağına dair bir taahhüdün ardından geldiğini belirtti. Ayrıca Çin’in, virüsün kaynağını belirlemek için yapılan tüm araştırmaları tek başına Çin hükümetinin denetlemesini ve sonuçlarının izinsiz yayınlanmamasını şart koştuğu bildirildi.
WHO yetkilileri, önümüzdeki günlerde özellikle Çin'in başkenti Pekin’i çevreleyen Hebei eyaletinde geçen Haziran ayından bu yana en büyük oranda yeni bir salgın odağının ortaya çıkmasının ardından sağlık acil durumu seviyesi yükseltildiği için ekibin önünde daha fazla zorluklar olacağını bekliyor. Nüfusu 11 milyonu bulan Çin’in Hebei eyaletine bağlı Shijiazhuang bölgesindeki sakinler karantinaya alındı ve test edilmeye başlandı. Yetkililer, Çin hükümetinin salgının yeni bir yayılma dalgasından endişe ederek Çin Yeni Yılı tatili arifesinde ülke içinde hareket kısıtlamalarına dair yeni kararlar alacağını bekliyor.
WHO uzmanları, geçen pazartesi gününden beri İtalya’daki sağlık yetkililerinden aldıkları verileri inceliyorlar. Yetkililer, Milano şehrinden 25 yaşındaki bir kadının atipik dermatit nedeniyle tedavi gördüğünü ve 10 Kasım 2019’da alınan biyopsinin incelenmesi sonucu Kovid-19’a yakalandığının ortaya çıktığını bildirdi. Milano Devlet Hastanesi’nde tedaviyi denetleyen doktorlar, bu bilgiyi British Journal of Dermatology'nin son sayısında yayınlanan bir çalışmada paylaştılar. Ancak İtalyan sağlık yetkilileri, bugüne kadar İtalya'da ortaya çıkan ilk Kovid-19 vakasının geçen yıl 21 Şubat'ta Mattia Maestri adlı kişide görüldüğünü duyurmuştu.
Çinli Yetkililer virüsün kaynağını araştırmaya devam ediyor
WHO uzmanları, bu veriler doğrulanırsa Çinli yetkililerin salgının ilk kez kendi bölgesi dışında ortaya çıktığı yönündeki iddialarını artıracağını ve bunun da Kovid-19 araştırma ekibi önünde kaçınılmaz olarak daha fazla engele yol açacağını düşünüyor. Çin hükümeti ile WHO arasında gerçekleşen uzun ve zorlu görüşmelerin ardından imzalanan anlaşmaya göre ve belirlenen ekibin çalışma programına göre ilk olarak Wuhan şehir pazarında ekibin seçtiği bölgelerde incelemeler yapılacak. Çin, bölgedeki bu pazardan salgının ortaya çıkmasından hemen sonra öldürülen hayvanlardan numune almadan sadece paketli ürünler ve kullanılan aletlerin ve sanitasyon kanallarının yerinden örnekler alarak pazarı kapatmıştı. Araştırma ekibinin cevaplamaya çalışacağı ana sorular arasında, söz konusu pazarın virüsün bulaşma kaynağı mı, insanlar arasında yayılmasının bir odak noktası mı yoksa hem kaynağı hem de salgın için bir odak mı olduğu yer alıyor.
Ekip ayrıca, virüsün Aralık 2019'dan önce şehirde mevcut olup olmadığını anlamak için Wuhan Hastanesi'ndeki tüm hastaların tıbbi kayıtlarını kontrol edecek. Aynı zamanda bulaşma yöntemini belirlemeye çalışmak için ilk vakaları sorgulayacak ve antikor arayışı için şehir hastanelerinde tutulan virüs ortaya çıkmadan önce ve sonrasında alınan kan örneklerini inceleyecekler. Buldukları takdirde taşıyıcılarının faaliyetlerini ve hareketlerini takip ederek vakaların durumunu öğrenip yerlerini tespit edecekler.