Irak halk hareketi grupları seçimlere katılmak konusunda istekliler

Bazı gruplar, Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu’nu bir takım engeller koymakla suçluyor

Dün Nasıriye'de Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu ofisinde kişisel bilgilerini oluşturan Iraklı bir kadın (AFP)
Dün Nasıriye'de Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu ofisinde kişisel bilgilerini oluşturan Iraklı bir kadın (AFP)
TT

Irak halk hareketi grupları seçimlere katılmak konusunda istekliler

Dün Nasıriye'de Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu ofisinde kişisel bilgilerini oluşturan Iraklı bir kadın (AFP)
Dün Nasıriye'de Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu ofisinde kişisel bilgilerini oluşturan Iraklı bir kadın (AFP)

Irak’ta ‘Ekim Devrimi’ olarak bilinen ve Ekim 2019'da başkent Bağdat ile ülkenin orta ve güney şehirlerinde başlayan halk hareketinde yer alan grupların büyük çoğunluğu, içlerindeki bir takım anlaşmazlıklara ve belki de çelişkilere rağmen önümüzdeki Haziran'da yapılması planlanan genel seçimlere katılma konusunda oldukça istekliler. Bu çerçevede gerekli pratik adımları atan dokuz grup hakkında, Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu listelerinde bir siyasi oluşuma veya seçim koalisyonuna kayıt olmaları gibi pek çok söylenti dolaşıyor.
Bağımsız Protesto Gösterileri Birliği Genel Sekreteri Ammar en-Naimi, seçim deneyimi ve protesto hareketinin genel faaliyetinde meydana gelen değişikliklere ilişkin değerlendirmesinde, Tişrin Hareketi’ne (Ekim protestoları) katılan gençlerin, özellikle başarıya götürecek koşulların sağlanması halinde siyasi eyleme inanmaya başladıklarını söyledi. Buna karşın bazıları, partilerin ve milislerin devlet ve kurumları üzerindeki hegemonyasında bunun başarılmasının imkansız olduğunu düşünüyorlar.  Ancak herkes, halk hareketi gruplarının yaklaşan seçimlerde iktidardaki partiler ve gruplarla rekabet edebileceğine inanıyor.
Aylarca Tahrir Meydanı'ndaki bir çadırda yaşadıktan sonra Başkent Bağdat’ın Mansur semtinde bulunan ‘Nazel Aked Hakei’ (Hakkımı alıyorum) grubunun siyasi bürosunda Şarku’l Avsat’a konuşan Naimi, dokuzdan fazla halk hareketi grubunun seçim deneyimini başlatmaya karar verdiğini söyledi. Naimi, “Bunun için bir araya geldik. Cebhetu Tişrin, Şebab Min Ecli Irak, el-Beytu’l-Vatani, İmdad, Teyyaru’d-Devle, Hirak 25 Tişrin, El-Mev’id ve diğer grupları topladık” dedi.
Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu’nun ‘şiddet içerdiği’ gerekçesiyle ‘Nazel Aked Hakei’ adıyla kaydetmeyi reddederek, söz konusu grupların seçim listelerinde yer almasını engellemeye çalışmakla suçlayan Naimi, ayrıca, bazı grupların ve partilerin dini sembolleri ve sloganları onaylanırken, hareketin sıkılmış bir yumruk şeklindeki logosuna da karşı çıkıldığını söyledi. Buna rağmen Naimi, kayıt şartlarını yerine getirdikten sonra Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu’nun önümüzdeki hafta yeni siyasi oluşumu onaylamasını beklediklerini belirtti.
İktidar taraflarının ve gruplarının, Tişrin Hareketi gruplarına yönelik dışarıdan finanse edildiği şeklindeki suçlamayı reddeden Naimi, “Tüm finansman kaynaklarımız basit ve iyi biliniyor. Tişrin Hareketi'ni destekleyen kişiler grupları finanse ediyor. Bu basit bağışlar, siyasi olarak çalışmaya başladığımızda da devam etti. Ancak bu bağışlar, ofis giderlerinin karşılanması vb. harcamalar açısından ihtiyacımız olanı zar zor karşılıyorlar. Mesele şu ki, iktidardaki birçok taraf ve parti, yıllardır bilinen yabancı taraflardan büyük meblağlar alıyor, ancak kimse onları suçlamıyor” ifadelerini kullandı.
Tişrin Hareketi gruplarının, yaklaşan seçimlerde özellikle tüm illerde aralarındaki iş birliğine ve koordinasyona hız verilirse şanslarının yüksek olacağına inanan Naimi, gruplar arasındaki koordinasyonun Ninova, Anbar ve Selahaddin gibi Ekim ayaklanmasına katılmayan iller de dahil olmak üzere her zaman olduğunu söyledi.
Protestolara katılan aktivistlerden biri olan Musa Rahmetullah ise yaptığı değerlendirmede, protestocuların Bağdat’taki Tahrir Meydanı’ndan ve Nasıriye'deki el-Habubi Meydanı'ndan çekilmesinin ve çadırların kaldırılmasının, protestocular arasında siyaset arenasına katılım fikrinin güçlü bir şekilde gündeme getirdiğini ve siyasi eyleme geçmenin kabul edilebilir bir seçenek haline geldiğini söyledi.
Şarku’l Avsat’a konuşan Rahmetullah, Tişrin Hareketi gruplarının üç ana kategoriye ayrıldıklarını söyledi.  Birincisi, rejimi değiştirmeyi ve yeniden şekillendirmeyi hedefliyor ve protestolar durduktan sonra bunu başarmak için siyasi eylemin gerektiğine inanıyor. İkincisi, iş ve istihdam fırsatlarını düşünüyor ve siyasi eylemi reddetmiyor. Halk hareketi gruplarının yüzde 10-15'i bu kategoriye giriyor. Üçüncüsü ise, rejimi devirmek için silahlı mücadeleye girmeyi dahi düşünen ve seçimlere inanmayan daha devrimci ve militan bir yapıya sahip.
Seçimlere katılmak isteyen Tişrin Hareketi grupları arasındaki koordinasyona rağmen, Meclis’e girseler bile, bu grupların karşılaşacakları sorunlarla ilgili endişesini dile getirmekten çekinmeyen Rahmetullah,  “Gruplari kendilerine karşı çıkan iktidar güçleri ve partileriyle uğraşmak zorunda kalacaklar. Bu da Irak halkının itibarını etkileyecek. Çünkü mevcut siyasi sistem çerçevesinde bir aşamada söz konusu güçlerle ittifak yapmak zorunda kalabilirler” yorumunda bulundu. Rahmetullah ayrıca, iktidar partilerinin ve onlara bağlı milislerin, Tişrin Hareketi gruplarını sömürerek onları seçim ittifaklarına çekmesinden korktuğunu belirterek, “Belki de başarısızlıktaki başka bir faktör de bu olacak” dedi.
Bazı siyasi partilerin ve onların silahlı kollarının, Tişrin Hareketi’ne bağlı olanların bazılarını seçim listeleri ve koalisyonlarında kendilerine katılmaya çektiklerini söyleyen Rahmetullah, “Böylece ilk olarak Tişrin Hareketi katılımcılarını dağıtmak, ikinci olarak ise halk arasındaki itibarlarından yararlanmak istiyorlar” ifadelerini kullandı.
Vasit ilinden bir aktivist olan avukat Seccad Salim ise ‘Tişrin Hareketi gruplarının büyük bir bölümünün siyasete girme konusundaki heveslerinin, yolsuzlukla, otorite partileri ve onlara bağlı silahlı gruplarla savaşmanın yeni bir yolu’ olduğuna inanıyor. Şarku’l Avsat’a konuşan Salim, “Vasit’te Tişrin Hareketi’ni destekleyenlerle el-Mev’id Hareketi’ni kurduk. Diğer illerle koordinasyon halindeyiz. Önümüzdeki ayın başlarında hareketin kurultayını düzenlemeyi planlıyoruz. Tişrin Hareketi’nin önümüzdeki seçimlerde büyük bir şansı olacağını düşünüyoruz. Eğer bunu başarırsak gerek sokakta gerek mecliste muhalefet kanadında olmaktan vazgeçmeyeceğiz” dedi.



İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
TT

İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)

İsrail Times gazetesine göre, İsrailli bir yetkili bugün, Hamas'ın üst düzey lideri Raid Saad'ın Gazze şehrinde düzenlenen bir hava saldırısında öldürüldüğünü doğruladı. Bu da İsrail'in ateşkes anlaşmasını ihlal etmesi anlamına geliyor.

Alman Basın Ajansı'na (DPA) göre görgü tanıkları ve sağlık kaynakları bugün, Gazze şehrinin güneybatısındaki Raşid Caddesi üzerindeki Nablusi kavşağı yakınlarında bir araca düzenlenen İsrail hava saldırısında dört Filistinlinin öldüğünü ve birçok kişinin de yaralandığını bildirdi.

Görgü tanıkları, İsrail uçağının Nablusi Meydanı yakınlarında bir araca birkaç füze ateşlediğini, aracı imha ettiğini ve can kayıplarına yol açtığını söyledi. Ambulans ekipleri, ölü ve yaralıları hastanelere taşımak için acilen olay yerine gitti.

İsrail askeri sözcüsü Avichay Adraee ise yaptığı açıklamada, ordu ve Şin Bet'in (İsrail Güvenlik Teşkilatı) Gazze Şehrinde üst düzey bir Hamas komutanını hedef alan bir saldırı düzenlediğini ve onu son zamanlarda hareket için silah üretimi ve yeniden yapılanma çalışmaları yapmakla suçladığını belirtti.

İsrail Ordu Radyosu, saldrırının hedefinin, İzzeddin el-Haddad'dan sonra "Hamas'ın ikinci adamı" ve askeri üretim dosyasından sorumlu kişi olarak tanımladığı Raid Saad olduğunu bildirdi. İsrail'in bugünkü operasyonu gerçekleştirmeden önce son haftalarda kendisine birkaç kez suikast girişiminde bulunduğunu belirtti.

Şarku’l Avsat’ın İbranice yayın yapan Ynet internet sitesinden aktardığına göre Raid Saad Hamas'ın askeri kanadı olan Kassam Tugayları'nın liderlerinden biri.

Hamas'tan hava saldırısının hedefinin kimliğiyle ilgili resmi bir açıklama yapılmadı.

Axios haber sitesi, İsrail'in saldırıdan önce Amerika Birleşik Devletleri'ni önceden bilgilendirmediğini ifade etti.


Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
TT

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)

Macid Kıyali

Suriye’de Beşşar Esed rejiminin düşmesinin ardından geçiş dönemi liderliği ile muhalifleri arasında yaşanan iç çatışma, siyasi sistemin niteliği, özellikle de merkeziyetçilik mi yoksa ademi merkeziyetçilik mi, merkezi bir devlet mi yoksa federal bir devlet mi tartışmaları üzerine yoğunlaşıyor.

Bu konu meşru olmasına rağmen, tartışmaya katkı sağlamak amacıyla bazı temel gözlemler aşağıda sunuyorum.

İlk gözleme göre ademi merkeziyetçilik ya da federalizm meselesini gündeme getirmek, bu konuda kutuplaşmanın temel nedeninin Suriye’deki iç çatışmada kimlik, etnik, mezhepsel ve bölgesel özelliklerin baskın olması olduğu gerçeğini görmeyi zorlaştırdı.

Çatışmanın önde gelen tarafları, siyasi veya sınıfsal güçleri ya da tarafları temsil etmekten ziyade kimlik temelli yahut mezhepsel, etnik ve bölgesel kimliği vurgulayan taraflar olduklarından, bu konunun siyasi niteliği göz ardı ediliyor.

Dikkati çeken ikinci gözleme göre ise federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet için mücadele eden güçler, bunu demokrasi meselesinden daha öncelikli tutuyorlar. Bunun nedeni, söz konusu güçlerin (SDG, Suveyda'daki Hicri Hareketi ve kıyı şeridinde Esed rejiminin çöküşünden etkilenen güçler) demokratik olmayan güçler olmaları. Prensipte pozisyonları, politikaları ve tercihleri ve temsil ettiklerini iddia ettikleri gruplarla olan ilişkileri göz önüne alındığında bu güçlerin Esed rejimi altında kendilerini ifade etmedikleri ve bu konuyu bu kadar yoğun bir şekilde gündeme getirmedikleri unutulmamalı.

Üçüncü ve belki de en önemli gözleme göre federal bir devlette kimlik statüsü konusundaki çatışmaya öncelik verilmesi, devletin kurulması ve vatandaşlık taleplerini ya gölgeliyor ya da ön plana çıkarıyor. Bunların, 54 yıllık Esed döneminde eksik olan iki temel unsur olduğu ve özellikle mevcut koşullarda, yani devletin kurumlar ve hukuk devleti olarak yeniden kurulması ve vatandaşların güçlendirilmesi, böylece Suriyelilerin gerçek anlamda özgür ve eşit vatandaşlar olarak bir halk haline gelmeleri için ülke genelinde Suriyelilerin en çok ihtiyaç duyduğu unsurlar olduğu unutulmamalı.

Bu yüzden iki temel sorunla karşı karşıyayız. Bunlardan birincisi, artık var olmayan Esed rejiminin Suriye'nin birliğini zayıflatıp bozmayı başarması, Suriyelileri mezhep, din, etnik köken, bölge ve aşiret aidiyetlerine göre sınıflandırması ve ‘böl ve yönet’ politikası uyarınca onları birbirlerine düşürmesinden kaynaklanıyor.

İkinci sorun, Suriyelilerin kendi koşullarını kontrol edememeleri. Bu durum, Suriye’nin geleceğinin, Suriye halkının aleyhine, uluslararası güçlerin, özellikle ABD ve bölgesel tarafların meselesi haline gelmesine neden oldu. Bu durum, kimlik çatışmaları, özellikle de silahlı çatışma veya silahlı milisler şeklinde ortaya çıkan çatışmalar için de geçerli.

Federalizm, bir ülkeyi bölmek değil, aksine ülkenin birliğini organize etmek ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevre bölgelere müdahale etmesini önlemek için daha uygun bir yöntem. Böylelikle karşılıklı güven temelinde hükümete daha geniş katılım sağlanır.

Suriye geçiş dönemi yönetimi ve Suriye muhalefetinin geri kalanı, gelecekteki siyasi sistemin nasıl olacağı ve otoriterliğin ve marjinalleşmenin geri dönüşünü önlemeye katkıda bulunanlar da dahil olmak üzere yeni konsensüsler oluşturmak için neyin uygun olduğu konusunda kafa karışıklığı ya da netlik sağlanamaması ortaya çıkan federalizm ve ademi merkeziyetçilik konusundaki tartışmalardan sorumlu.

Aslında, yeni yönetime bağlı olanlar ve geleneksel Suriye muhalefeti tarafından federalizmin reddedilmesinin sebebi, aceleci davranışlar, duygusal ve milliyetçi coşku ve önyargılar.

Söz konusu tartışmayı kapatmak yerine açmalı, tüm soruları sormalı. Çünkü Suriye’nin geleceği tartışmaya açık. Tüm Suriyeliler bu tartışmayla ilgileniyor ve bu konuda cevaplar bulmaya katkıda bulunuyor.

Daha spesifik olarak, federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet tartışmasıyla ilgili olarak, federalizmin herhangi bir ülkenin bölünmesi anlamına gelmediği, aksine birliğin daha uygun bir şekilde örgütlenmesi ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevreyi kötü yönde etkilemesini önlemek için, karşılıklı güvene dayalı yönetişime daha geniş katılımı garanti eden bir sistem olduğunun anlaşılması gerekiyor.

Toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlik çözümleri getirilemedi. Çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyaya, topluma, egemenliğe ve devlete sadece bölünmeler getirir.

Tüm bunlar bölünmek değil, federalizm gücün paylaşılması anlamına gelir. Dışişleri, savunma ve genel ekonomi yönetimi gibi devlet egemenliği ile ilgili konularda merkezileşme söz konusu. Bunların tümü birleşik parlamento ve merkezi hükümetin sorumluluğunda. Öte yandan iç güvenlik, eğitim, sağlık ve yerel kalkınma konularının yönetimi eyaletlerin veya yerel yönetimlerin yetki alanına girer.

Burada bazılarının endişelerini hafifletebilecek en önemli nokta, federalizmin etnik köken/milliyet veya din/mezhep yerine coğrafyaya dayalı olmasıdır. Çünkü herhangi bir kimlik meselesi, demokratik karakterini zayıflatır ve eşit vatandaşlık haklarının ve vatandaşların devletinin güçlenmesini engeller. Tıpkı Lübnan'da ve Irak'ta olduğu gibi.

Elbette, birçok alanda idari meselelerle ilgili olan ademi merkeziyetçi bir devleti, anayasaya göre yetkileri paylaşan federal bir devletle karıştırmak bir sorundur. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre federal devleti ayrılıkçı bir devlet olarak görmek de bir tür karışıklık veya yanılgı olarak adlandırılabilir, ancak bu doğru değil, çünkü merkezi devletler, yönetim, temsil ve kaynak dağıtımında esnekliğe sahip federal devletlere göre ayrılmaya çok daha yatkındır, zira günümüzün en büyük, en güçlü ve en zengin devletleri federal devletlerdir.

Bu yüzden herhangi bir kimlik grubuyla anlaşmazlık, kavramların karışmasına veya çarpıtılmasına yol açmamalı. Örneğin, İsrail'in siyasi sistem olarak demokrasiyi benimsemesi, demokrasiye karşı düşmanlığı teşvik etmemeli. Ayrıca, belirli bir önermeye elverişli olmayan koşullar olduğunu gözlemlememiz, bu kavramın tartışmaya açılmaması, geliştirilmemesi ve belirli bir ülkede devlet kurulması için ulusal birliği oluşturmaya hizmet eden bağlamlara yerleştirilmemesi gerektiği anlamına gelmez.

Son olarak, bu alanda, özellikle Suriye bağlamında, dikkate alınması gereken iki konu var. Öncelikle ülkenin toprakları üzerinde devlet egemenliğinden söz edilmesi için bunun halkın birliği gerçeğine dayanması gerekiyor. İkinci olarak ise toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlikle ilgili bir çözüm bulunmuyor, çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyanın, toplumun, egemenliğin ve devletin bölünmesine yol açar.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir


Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
TT

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)

Suriye güvenlik kaynakları bugün, Suriye güvenlik güçleri ile ABD kuvvetlerinin, ülkenin orta kesimindeki Tedmür kentinde ortak devriye sırasında silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Suriye resmi haber ajansı SANA’ya konuşan bir güvenlik kaynağı, saldırıda Suriye güvenlik güçlerinden iki kişinin ve bazı ABD askerlerinin yaralandığını, saldırıyı gerçekleştiren kişinin ise öldürüldüğünü açıkladı.

Kaynak, olayın ardından ABD’ye ait helikopterlerin yaralıları et-Tanf Üssü’ne tahliye ettiğini belirterek, saldırının nedenleri ve koşullarına ilişkin henüz bilgi bulunmadığını ifade etti.

Olay nedeniyle Deyrizor-Şam uluslararası kara yolunda trafiğin geçici olarak durdurulduğu, bölge semalarında ise yoğun hava hareketliliği yaşandığı kaydedildi.