Dünya İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün (HRW) dün yayınladığı yıllık rapor, Irak’ta 2020 yılında yaşanan acı tabloyu gözler önüne serdi. Rapordaki tek olumlu nokta, Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) yetkililerinin idam cezasını askıya alma kararına yönelik bulunulan övgüydü. Bunun dışında protesto gruplarına yönelik tutumdab yargılama adaletine, insan hakları konusundan Kovid-19 salgınının etkileri ve genel olarak yaşam koşullara kadar ülkeye ağır eleştiriler yöneltildi. Raporda yaşananların Irak'taki İran etkisi ve Türkiye'nin operasyonları da yer aldı.
Son rapor, Irak konusunda araştıralar yürütenler, insan hakları çalışanları hatta ülkenin hükümet ve kurumları için sürpriz olmadı. Raporda dikkat çekilen konuların hemen hemen hepsi Iraklılar tarafından da uzun zamandır gündeme getiriliyor. HRW daha önce de benzer nitelikte karamsar raporlar yayınlayarak ülkenin yıllardır içinde bulunduğu karmaşaya ve olumsuzluklara dikkat çekmişti.
Raporun girişinde, Irak güvenlik güçleri tarafından 2019 ve 2020'nin sonlarında göstericilere karşı uygulanan "keyfi tutuklamalar, zorla kaçırmalar ve yargısız infazlar" üzerinde duruldu. Ayrıca Bağdat'taki federal hükümetin ve Kürdistan'daki bölgesel yönetimin protestolar konusundaki tavırları eleştirildi.
Raporda, Adil Abdulmehdi hükümetinin yerine geçen Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi'nin yanlış tutumları da mercek altına alındı. Kazımi’nin faillere karşı hesap verebilirlik ve bilgi toplama komitelerinin kurulması konusunda verdiği sözlere rağmen "göstericilere yönelik ihlallere son vermediğine" dair değerlendirmeler yer aldı. Rapor, göstericilerin öldürülmesiyle ilgili soruşturma komitelerinin herhangi bir kişiyi yargılaya sevk etmediği ve 2020 sonuna kadar sonuç açıklamadığını kaydetti. Ayrıca yaygın işkence kullanımı ve zorla itirafların alınmasıyla eleştirilerde öne çıkan Irak ceza ve adalet sistemini eleştirdi.
Raporda Kürdistan bölgesindeki yetkililere de eleştiriler yer aldı. Güvenlik güçlerinin, maaşların gecikmesi nedeniyle düzenlenen protestolara katılan onlarca kişiyi tutukladığı, göstericileri ve gazetecileri darp ettiği ve eylemler sırasında keyfi gözaltılara imza atıldığı belirtildi.
Irak Ulusal İletişim ve Medya Komisyonu, basın özgürlüğünü hükümet yanlısı olma zorunluluğu gerektirecek kadar kısıtlayan yasa ve yönetmelikler getirerek ifade özgürlüğünü bastırmakla suçlandı. Aynı şekilde Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin de ifade özgürlüğünü bastırmak için bölgede benzer yasalar kullandığına dikkat çekildi.
Raporda DEAŞ’ın Ezidi toplumuna yönelik tecavüz, cinsel kölelik ve zorla evlendirme de dahil olmak üzere işlediği suçlara da yer verildi. Ancak rapor, Bağdat ve Erbil'deki yetkililerin DEAŞ ile ilişkili olduğundan şüphelenilen binlerce aileye yönelik tutumlarına eleştiride bulunularak uygulamaları "toplu cezalandırma" olarak nitelendirdi. Bu çerçevede yetkililerin ailelere karşı güvenlik izinleri ve resmi belgeler konusundaki sıkı tutumu ve bu ailelerin Kürt güvenlik güçlerinin etkisi altındaki Ninova vilayetinin bazı bölgelerindeki evlerine dönmelerine izin vermediği belirtildi.
Raporda Kovid-19 salgını nedeniyle Irak'ta yüksek öğrenimde yaşanan gerilemeye de dikkat çekildi. Bu durumun ülke genelinde okulların kapanması nedeniyle aylarca sınıflarına gidemeyen öğrenciler için olumsuz etkileri olduğu belirtilen raporda, çocukların büyük çoğunluğunun uzaktan eğitim alma şansı olmadığı vurgulandı. Ebeveynlerin, öğretmenlerin ve öğrencilerin ifadeleri aktarılarak bu durumdan en fazla yoksulluk içinde yaşayan çocukların ve Irak güçleri ile DEAŞ arasında daha önce yaşanan çatışmalar nedeniyle göç eden ailelerin etkilendiği bildirildi. Ayrıca bu durumun, Kovid-19 salgınından önce çatışma dönemi nedeniyle 3 yıllık eğitim kaybı yaşayan birçok çocuk üzerinde daha büyük etkisi olduğu kaydedildi.
İnsan Hakları raporunda, Irak'ın bölgesinde, dış ilişkiler düzeyindeki konumuna ilişkin de değerlendirmelerde bulunuldu. "İran, Irak'ta büyük ölçüde siyasi partiler ve ülke içindeki bazı silahlı gruplar aracılığıyla (Haşdi Şabi Güçleri) büyük bir siyasi etkiye sahip olmayı amaçlıyor” ifadeleri yer aldı.
Ayrıca raporda Irak topraklarında PKK ile mücadele eden Türkiye’nin 2020 yılındaki operasyonlara da dikkat çekildi. Kuzey Irak'taki savaş kanunlarının olası ihlalleri veya mağdurlara tazminat verilmesi ile ilgili Türk makamları tarafından yürütülen soruşturmalara ilişkin incelemeler yer aldı.
HRW, Irak ve Erbil yönetimlerini ihlallerde bulunmakla suçladı
HRW, Irak ve Erbil yönetimlerini ihlallerde bulunmakla suçladı
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة