UMH’nin ‘Yılanların Avı Operasyonu’ ile ilgili endişeler

Operasyon, Türkiye’nin Libya'daki askeri varlığının ‘meşrulaştırılması’ korkusunu artırdı

UMH İçişleri Bakanı Fethi Başağa, Yılanların Avı Operasyonu’nu duyurdu (AP)
UMH İçişleri Bakanı Fethi Başağa, Yılanların Avı Operasyonu’nu duyurdu (AP)
TT

UMH’nin ‘Yılanların Avı Operasyonu’ ile ilgili endişeler

UMH İçişleri Bakanı Fethi Başağa, Yılanların Avı Operasyonu’nu duyurdu (AP)
UMH İçişleri Bakanı Fethi Başağa, Yılanların Avı Operasyonu’nu duyurdu (AP)

Libya’da birkaç gün önce Ulusal Mutabakat Hükümeti'nin (UMH) İçişleri Bakanı Fethi Başağa tarafından duyurulan ve Başağa ile UMH Savunma Bakanı Selahaddin en-Nemruş arasında büyük bir tartışmaya neden olan ‘Yılanların Avı Operasyonu’na Libyalı taraflardan farklı tepkiler geldi.
Bazıları operasyonu, Başağa’nın, özellikle yeni ABD yönetimiyle birlikte ‘uluslararası toplum önünde imajını parlatma’ girişimi olarak görürken bazıları da Başağa’nın aylardır yaptığı gibi, Libya'nın batısını silahlı milislerden ve insan kaçakçılığı çetelerinden temizlemeye çalıştığını düşünüyorlar.
Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi (TM) üyesi Muhammed Amir el-Abani, operasyonun ciddiyetini sorgulayarak, “Operasyon, henüz kurulmamış olan ulusal birlik hükümetinde başbakanlık görevine oynayan Başağa’nın yeni ABD yönetimini etkileme girişimidir” dedi.
Şarku’l Avsat’a konuşan Abani, “Eğer UMH’nin niyeti samimiyse ve Batı ülkeleri arasında ortak bir irade varsa, ancak o zaman uluslararası çeteler ve karteller tarafından yürütülen bu yasak ticareti fiilen ortadan kaldırılabilir” ifadelerini kullandı.
Abani, “UMH, kendisine bağlı silahlı milislerin para karşılığında çete liderlerine kolaylıklar sağlayarak büyük ölçüde dahil olduğu kaçakçılık faaliyetleri karşısında insan kaçakçılarıyla nasıl mücadele edecek?” diye sordu.
Kaçakçılıktan elde edilen gelirin Trabluslu milislerin en önemli finansman kaynağı olduğunu söyleyen Abani, “Başağa kendini Libya'daki milis sorununu ve yasadışı göçü çözebilecek tek adam olarak sunmaya çalışıyor” şeklinde konuştu. Hatırlanacağı üzere Başağa, Trablus savaşına katılan milis liderlerinin ele geçirilmesi amacıyla ‘Yılanların Avı’ adlı bir operasyonun başlatıldığını duyurmuştu.

Eski Libya Devlet Yüksek Konseyi Sözcüsü, operasyonu savundu
Öte yandan eski Libya Devlet Yüksek Konseyi Sözcüsü Senusi İsmail, Başağa tarafından başlatılan operasyonu savundu. İsmail, “Başağa, güçlü bir başbakan adayı olduğundan imajını parlatmasına ihtiyacı yok. Herkes uluslararası toplumun kendisine güvendiğini, açıklığını ve Fransa ve Mısır'a yaptığı son ziyaretlerle Libya'nın dış ilişkilerinde dengenin sağlanmasında önemli bir rol oynadığını biliyor” dedi.
Başağa’nın, Libya krizine dahil olan tüm ülkelerin ortak çıkarlarını siyasi bir çözümü destekleyecek şekilde düzenlenmesini sağlarken aynı zamanda komşu ülkelerin çıkarlarını dikkate alarak Libya halkının haklarını garanti altına alan yaklaşımlar önerdiğini vurgulayan İsmail, “Herkes, İçişleri Bakanlığının yolsuzlukla mücadele kampanyası başlattığını, yakıt ve insan kaçakçılığı alanlarında önde gelen isimleri tutuklamaya başladığını ifade ediyor” şeklinde konuştu.

Libya Ulusal Eylem Grubu’nun Türkiye endişesi
Libya Ulusal Eylem Grubu Başkanı Halid Tercuman da aynı nedenlerle Libya'nın batısındaki insan kaçakçılığı ağlarını ortadan kaldırmaya yönelik operasyonun ciddiyetini sorgularken söz konusu operasyonun, ‘Türkiye’nin Libya’nın batısında ve çevresindeki askeri varlığını meşrulaştırma girişimi’ olmasından korktuğunu belirtti.
Tercuman Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “UMH’nin, askeri eğitim ve güvenlik iş birliği alanlarında yaptığı anlaşmalarla Türkiye ile bağlantıları olduğu herkesçe biliniyor. Bu nedenle Türkiye söz konusu operasyonun dışında kalmayacaktır. Eğer bu gerçekleşirse, UMH, insan kaçakçılarını hedef alma bahanesiyle Türkiye'ye, özellikle ülkenin güneybatısında ve Misrata'da yeni askeri üsler kurması ve Libya'nın batısı ve çevresinde yoğun bir şekilde askeri konuşlandırmalar yapması için olanak sağlayacak. Türkiye Cumhurbaşkanı’nın topraklarımızın bir kısmının işgalini istikrar ve suçla mücadele aracı olarak göstermeye çalıştığını da göz ardı etmiyoruz” ifadelerini kullandı.
Operasyonu ‘aldatmaca’ olarak niteleyen Tercuman, buna kimsenin kanmayacağını belirterek, “Avrupalı ​​liderler, Türkiye Cumhurbaşkanı’nın taleplerini yerine getirmemeleri halinde ülkelerinin kıyılarını yasadışı göçmenlerle doldurma tehditlerini henüz unutmuş değiller. Belki de bu, şimdiye kadar Libya'ya girişini neden engelleyemediklerini açıklıyordur. Türkiye’nin bölgedeki davranışı kimse tarafından bilinmiyor” diye konuştu.

Bija lakaplı Abdurrahman Milad'ın yargılanması neden gecikiyor?
UMH’nin geçtiğimiz Ekim ayında tutuklandığını duyurduğu, insan kaçakçılığının önde gelen isimlerinden ‘Bija’ lakaplı Abdurrahman Milad'ın yargılanmasındaki gecikmenin sebebini sorgulayan Tercuman, “Herkes, UMH güçlerinin,  UMH’nin önde gelen isimlerine ve yetkililerine karşı kullanılabilecek birçok sırrı olan Bija’nın yanı sıra es-Sumud Tugayı lideri Salah Badi veya Rahbe ed-Duru’ Tugayı lideri ‘el-Bakara’ lakaplı Beşir Halifallah gibi milis liderleriyle karşı karşıya gelemeyeceğini bilir. Sonuç olarak (Bija) herhangi bir duruşmadan önce bu sırları ifşa edebilir. Bu nedenle UMH’nin onu fiziksel olarak tasfiye etmekten veya ona çok onurlu bir şekilde muamele etmekten başka seçeneği yoktur. Bu nedenle, şu anda bir kıyı kentinde lüks bir yerde bulunuyor. Uluslararası merciler tarafından aranmasına rağmen ne ulusal bir mahkeme karşısına çıkarılacak ne de uluslararası bir mahkemeye gönderilecek” ifadelerini kullandı.
İnsan Hakları Komisyonu: İnsan ticareti yapan çeteleri dağıtmak öncelik olmalı
Libya Ulusal İnsan Hakları Komisyonu Başkanı Ahmed Abdulhakim Hamza, UMH’nin yeni yılda insan ticaretiyle mücadele etmesi ve bu ticareti yöneten çeteleri ve ağları dağıtmayı en önemli önceliklerinden biri haline getirmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Hamza Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Bu sınır ötesi suçla mücadelenin önemini birçok kez vurguladık. İnsan ticareti suçunu işleyen veya bu suçun işlenmesine yardım eden silahlı grupları ortadan kaldırmak amacıyla bu konuda yapılan uluslararası çağrıların ve baskıların olduğuna inanıyoruz” dedi.



Suriye ordusu Suveyda'dan çekilmeye başladı

TT

Suriye ordusu Suveyda'dan çekilmeye başladı

Suriye ordusu Suveyda'dan çekilmeye başladı

Suriye ordusu, çarşamba akşamı, nüfusunun çoğunluğunu Dürzilerin oluşturduğu Suveyda ilinden çekilmeye başladı. Savunma Bakanlığı, şiddet olaylarının yaşandığı ilde yeni bir ateşkes anlaşmasının açıklanmasından birkaç saat sonra çekilme kararını duyurdu.

Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, ‘Suriye Arap Ordusu'nun, imzalanan anlaşmanın hükümleri uyarınca ve ildeki yasadışı grupların temizlenmesi tamamlandıktan sonra Suveyda'dan çekilmeye başladığı’ belirtildi. Açıklamada, Suveyda’da konuşlu diğer hükümet güçlerinin çekilmesinden bahsedilmedi.

Anlaşma, İsrail'in Şam'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı ve Genelkurmay Başkanlığı çevresinin yanı sıra Suriye'nin güneyindeki Suveyda ve Dera illerinde konuşlu hükümete bağlı güçlere karşı hava saldırıları düzenlemesi üzerine sağlandı.

Ateşkes anlaşmasının maddeleri

Dürzi lideri Yusuf Carbu, hükümet ile Suveyda'nın önde gelenleri arasında bir anlaşmaya varıldığını açıkladı. Dürzilerin Ruhani Lideri Şeyh Hikmet Hicri ise anlaşmayı reddederek ‘Suveyda tamamen özgürleştirilinceye’ kadar savaşın devam edeceğini vurguladı.

Yaptığı açıklamada herhangi bir anlaşma ve müzakere yaptığı ve yetki vermeyi reddeden Hicri, ‘bu ortak tutumdan saparak tek taraflı temas veya anlaşma yapan kişi veya kurumları’ uyardı.

Öte yandan Carbu, anlaşmanın Suveyda'daki askeri operasyonların tamamen ve derhal durdurulmasını, ordunun kışlalarına geri dönmesini ve ateşkesin uygulanmasını denetlemek üzere devlet ve Suveyda'nın önde gelen isimlerinden oluşan bir gözetim komitesi kurulmasını içerdiğini söyledi.

Dürzi lider anlaşmanın ayrıca, ‘Suveyda'nın Suriye devletine tam olarak entegre edilmesini ve tüm eyalet toprakları üzerinde tam egemenliğinin teyit edilmesini’ öngördüğünü de belirtti.

Anlaşma aynı zamanda iç güvenlik güçlerinin ve devlet polisinin yanı sıra Suveyda ve çevresindeki bölgelerden polis memurlarının konuşlandırılmasını ve Suveyda’daki polis memurlarının ilin güvenlik dosyasını yönetmek için liderlik ve yürütme görevlerini üstlenmelerini de içeriyordu.

hyjukı
İsrail dün başkent Şam'daki Genelkurmay Başkanlığı karargahını bombaladı (Reuters)

Carbu’ya göre taraflar, anlaşma uyarınca Suveyda'da ağır silahların düzenlenmesi için bir mekanizma üzerinde anlaşarak, devletin kontrolü dışındaki silahların toplatılması ve Suveyda'nın tüm bölgelerinde Suriye yasalarına ve düzenlemelerine uygun olarak tüm devlet kurumlarının yeniden faaliyete geçirilmesini garantilediler.

Onlarca ceset

Suriye Sağlık Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamada, İsrail'in Şam'a düzenlediği hava saldırılarında 3 kişinin öldüğünü, 34 kişinin yaralandığını bildirdi. Bakanlık, Suveyda'daki El-Vatani Hastanesi’nde ise güvenlik güçleri mensupları ve sivillerin de aralarında bulunduğu onlarca cesedin bulunduğunu açıkladı.

Suriye Dışişleri Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamada, İsrail’in Genelkurmay Başkanlığı ve Cumhurbaşkanlığı Sarayı çevresini ve ülkenin güneyini hedef alan son saldırılarının ‘ciddi bir tırmanış’ oluşturduğu vurgulandı.

Açıklamada, şu ifadeler yer aldı:

“Suriye, bu tehlikeli tırmanış ve sonuçlarından İsrail'i tamamen sorumlu tutuyor. Ayrıca, uluslararası hukukun sağladığı tüm araçlarla topraklarını ve halkını savunma konusunda tüm meşru haklarını saklı tutar. İsrail'in Suriye'de gerginliği tırmandırmak, kaos yaratmak ve güvenliği ve istikrarı bozmak için izlediği sistematik politika kapsamında gerçekleştirilen bu açık saldırı, BM Şartı ve uluslararası insani hukuku açıkça ihlal ediyor.”

Dışişleri Bakanlığı, ‘uluslararası toplumu sorumluluğunu üstlenmeye ve Birleşmiş Milletler üyesi olan egemen bir devletin topraklarına yönelik İsrail'in tekrarlanan saldırılarına son vermek için acil önlemler almaya’ çağırdı.

Yedioth Ahronoth gazetesi dün İsrailli bir güvenlik yetkilisinin, İsrail'in Suriye'deki gerginliğin çözümü konusunda bir anlaşmaya yakın olduğunu söylediğini aktardı. Gazetenin bildirdiğine göre yetkili, “Şu an Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara’nın ateşkes ilan edeceğini ve güneydeki Suveyda’dan askerlerini çekeceğini tahmin ediyoruz” dedi.

İsrail’in hava saldırıları

Öte yandan İsrail ordusu dün, Suriye Genelkurmay Başkanlığı binasının girişini hedef aldığını doğrulamasının ardından Şam'daki Cumhurbaşkanlığı sarayı çevresinde bir ‘askeri hedefi’ vurduğunu açıkladı.

İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee dün, X hesabından yaptığı açıklamada, İsrail ordusunun Şam bölgesinde Suriye Genelkurmay Başkanlığı binasını vurduğunu söyledi. Adraee, “Suriyeli liderleri, Şam'daki Genelkurmay Başkanlığı’ndan savaşı yönetiyor ve güçlerini Suveyda’ya gönderiyor” ifadelerini kullandı.

Adraee, İsrail ordusunun ‘Şam'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı çevresinde bir hava hedefini vurduğunu’ da sözlerine ekledi.

Fransız Haber Ajansı AFP’ye konuşan üç görgü tanığı, Şam'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı çevresinde bir patlama sesi duyduklarını ve ardından dumanların yükseldiğini bildirdi.

Komşu mahallede yaşayan ve ismini vermek istemeyen 51 yaşındaki bir kadın, “Bombardımanın ardından evimin balkonunda Emevi Meydanı'nda neler olup bittiğini izlemeye çalışıyordum ve bir patlama sesi duydum. Ardından, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara’nın genellikle önemli misafirlerini ağırladığı Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın yakınlarında yükselen bir duman bulutu gördüm” ifadelerini kullandı.

Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın bulunduğu tepenin yakınlarındaki iki bölgede yaşayan iki kişi de patlamanın ardından yoğun duman gördüklerini doğruladı.

Saldırılar, Suriye hükümetinin, rejim güçlerinin kontrolünü ele geçirdikten bir gün sonra Suveyda'da çatışmaların yeniden başladığını belirtmesinin ardından gerçekleşti. Suriye Arap Haber Ajansı SANA, Savunma Bakanlığı'nın dün yaptığı açıklamada, ‘yasa dışı’ grupların Suveyda'daki el-Vatani Hastanesi’ni ordu ve iç güvenlik güçlerine karşı saldırılar için bir üs olarak kullandığını söylediğini bildirdi.

Savunma Bakanlığı Medya ve İletişim Müdürlüğü, söz konusu silahlı gruplara bağlı çok sayıda keskin nişancının hastanenin çatısında konuşlandığını ve hükümet güçlerini yoğun bir şekilde hedef aldığını belirtti. Açıklamada, “Hastaneyi ve çevresini tarafsızlaştırmak ve Sağlık Bakanlığı ve Acil Durum Bakanlığı personelinin hastaneye girmesine izin vermek için defalarca çağrıda bulunduk, ancak şu ana kadar herhangi bir yanıt almadık” ifadeleri yer aldı.

vfgthy
Suriye ordusu ve güvenlik güçleri, şehirde yaşanan çatışmaların ardından Suveyda'da konuşlandırıldı (EPA)

Diğer taraftan salı günü düzenlediği saldırılar Suriye'nin güneyindeki Suveyda ve Dera ile sınırlı kalan İsrail, dün saldırılarını Şam'daki Genelkurmay Başkanlığı binası ve Cumhurbaşkanlığı Sarayı çevresini de kapsayacak şekilde genişletti.

İsrail ordusu tarafından dün yapılan açıklamada, Şam'daki Genelkurmay Başkanlığı binası girişinin hedef alındığı ve Suriye sınırındaki birliklerin güçlendirileceği belirtildi. İsrail Ordu Sözcüsü Adraee, İsrail ordusunun Suriye Genelkurmay Başkanlığı binasının giriş kapısını vurduğunu söyledi. İsrail ordusunun Suriye'deki Dürzilere yönelik gelişmeleri ve eylemleri izlemeye devam ettiğini belirten Adraee, İsrail ordusunun siyasi talimatlara göre bölgede saldırılar düzenlediğini ve çeşitli senaryolara karşı hazırlıklı olduğunu da sözlerine ekledi. İsrail Hava Kuvvetleri, Genelkurmay Başkanlığı binası girişine düzenlenen saldırıdan birkaç saat sonra Şam'ın merkezindeki bu binaya yeni saldırılar düzenledi. Yeni saldırılar daha büyük bir tırmanışın habercisi gibi görünüyordu, zira İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, Suriye'ye yönelik ‘acı verici’ saldırıların başladığını söyledi. Katz, “Şam'a yönelik uyarılar sona erdi, şimdi acı verici saldırılar başlayacak” diye ekledi.

SANA dün sabah Şam'da bir patlama sesi duyulduğunu bildirirken, Suriye devlet televizyonu İsrail’e ait insansız hava araçlarının (İHA) Şam semalarında uçtuğunu ve patlamalar olduğunu aktardı. Suriye Haber Ajansı ise İsrail'in Şam'ın merkezine düzenlediği saldırıda iki sivilin yaralandığını bildirirken, Reuters iki Suriyeli güvenlik kaynağına dayanarak İsrail'in başkentin savunma bakanlığını hedef alan bir hava saldırısı düzenlediğini aktardı. Alikhbaria Syria kanalı ise İsrail'in Şam'ın merkezine düzenlediği saldırıda iki sivilin yaralandığını bildirirken, Reuters iki Suriyeli güvenlik kaynağına dayandırdığı haberde İsrail'in Şam’da Savunma Bakanlığı binasını hedef alan bir hava saldırısı düzenlediğini aktardı. Suriye basını daha sonra Şam'daki Genelkurmay Başkanlığı binasında büyük hasar meydana geldiğini bildirdi.

Kanlı çatışmalar

Bu gelişmeler, Suveyda'da ilanından sadece birkaç saat sonra çöken ateşkesten sonra yaşandı. Ateşkes, günlerce süren ve çok sayıda kişinin ölümüne yol açan kanlı mezhep çatışmalarına son vermeyi amaçlıyordu.

Suriyeli güvenlik güçleri pazartesi günü, Dürzi silahlı gruplar ile Bedevi aşiretler arasındaki çatışmaları kontrol altına almak amacıyla Suveyda’da konuşlandırıldı. Ancak bu kez de Suriyeli güvenlik güçleri ile Dürzi silahlı gruplar arasında çatışma başladı. İsrail, pazartesi ve salı günü Suriye hükümetine bağlı güvenlik güçlerine hava saldırıları düzenleyerek müdahale etti ve amacının Dürzileri korumak olduğunu açıkladı.

Suriye Savunma Bakanlığı'nın salı akşamı ilan ettiği ateşkes uzun sürmedi. Yerel haber sitesi Suwayda24, Suveyda ve çevresindeki köylerin dün sabah yoğun topçu ve havan topu saldırısına maruz kaldığını bildirdi. Suriye Savunma Bakanlığı SANA'nın aktardığı açıklamasında, Suveyda'daki yasadışı grupları ateşkesin ihlalinden sorumlu tuttu. Bakanlık, Suveydalılara evlerinde kalmaları çağrısında bulundu.

Pazar günü çatışmaların başlamasından bu yana onlarca sivil, Suriyeli güvenlik gücü mensubu ve Dürzi silahlı unsur hayatını kaybetti. Suveyda’da siviller ve Reuters muhabirleri, hükümet güçlerinin dün evleri yağmaladığını, yaktığını ve arabaları ve ev eşyalarını çaldığını söyledi. Bir Suvayda sakini, Reuters muhabirine evinde başından vurularak öldürülen kardeşinin cesedini görmesine izin verdi.

sdfgrth
Suveyda'nın bir mahallesindeki Suriyeli güvenlik güçleri mensupları ve silahlı çocuklar, 15 Temmuz 2025 (AFP)

İsrail Savunma Bakanı Katz dün, Suriye hükümetine ‘Dürzileri rahat bırakması’ uyarısında bulundu. Katz, İsrail ordusunun Suriye hükümetine bağlı güvenlik güçleri geri çekilene kadar bombalamaya devam edeceğini vurguladı.

Bu arada ABD'nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Thomas Barrack dün yaptığı açıklamada, ABD'nin ‘itidal ve birliği sağlayabilmek için’ tüm taraflarla temas halinde olduğunu söyledi.