Yemen Cumhurbaşkanı Hadi son atamalara bağlı kalacağını duyurdu

Ahmed Ubeyd Bin Dağr dün Riyad'da, Hadi'nin önünde yemin etti. (Yemen Cumhurbaşkanlığı)
Ahmed Ubeyd Bin Dağr dün Riyad'da, Hadi'nin önünde yemin etti. (Yemen Cumhurbaşkanlığı)
TT

Yemen Cumhurbaşkanı Hadi son atamalara bağlı kalacağını duyurdu

Ahmed Ubeyd Bin Dağr dün Riyad'da, Hadi'nin önünde yemin etti. (Yemen Cumhurbaşkanlığı)
Ahmed Ubeyd Bin Dağr dün Riyad'da, Hadi'nin önünde yemin etti. (Yemen Cumhurbaşkanlığı)

Yemen Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi dün, Güney Geçiş Konseyi (GGK) ve Sosyalist Parti ile Nasıri Parti’nin itirazlarına rağmen son cumhurbaşkanlığı atamalarına bağlı kalacağını duyurdu. Cumhurbaşkanı Hadi tarafından yeni atanan isimler, Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad'da Hadi’nin huzurunda yemin ettiler.
Cumhurbaşkanı Hadi cuma günü Şura Konseyi başına kendi danışmanı ve eski Başbakan Ahmed Ubeyd bin Dağr’ı atadı. Aynı zamanda eski Hudeyde Valisi Abdullah Muhammed Ebu el-Gays ve Aden valiliğinden eski Bayındırlık Bakanı Vahi Eman'ı da yardımcıları olarak görevlendirdi. Hadi ayrıca, ülke için yeni bir başsavcı atadı. Resmi kaynaklar, Yemen Cumhurbaşkanı’nın söz konusu yasal atamaları gerçekleştirdikten sonra, "özellikle bu istisnai dönemde, yasama yetkisi çerçevesinde yasama rolü ve demokratik yaklaşımın geleceğe yönelik önemini vurguladığını” bildirdiler
Ayrıca Hadi’nin "federal sivil devlet tarafından temsil edilen tüm Yemenliler için yüce amaca hizmet edecek şekilde yasama rolünü harekete geçirme, Husilerin İran projesini ortadan kaldırma, devleti yeniden kurma ve tüm Yemen topraklarını özgürleştirme gerekliliğini" vurguladığı aktarıldı.
Yemen resmi ajansı SABA’nın haberine göre Hadi, "devletin kurumsal yapısının güçlendirilmesinin ve Şura Konseyi’nin yasama ve denetleme çalışmalarında Temsilciler Meclisini tamamlayıcı olan doğal rolünü üstlenmesinin önemini" vurguladı. Cumhurbaşkanı açıklamasında, Şura Konseyi'nin performansını geliştirme ve yeniden düzenleme, zorlukları ve engelleri aşma, dengesizliği giderme ve mevcut aşamaya uygun olarak performansını iyileştirme konusunu da ele aldı.
GGK ile Cumhurbaşkanı Hadi arasında yaşanan atamalar konusundaki anlaşmazlık, Aden sakinlerinin iki taraf arasındaki gerilimin, Riyad Anlaşması’nın uygulanmasından ve yeni hükümetin kurulmasından önceki olumsuz atmosferin yeniden dönmesinden endişe etmelerine yol açtı.
Diğer yandan GGK, Cumhurbaşkanı Hadi’nin söz konusu atamalar konusunda geri adım atmaması halinde gerekli hamleleri yapacakları uyarısında bulundu. Atamaları eleştirenler, siyasi partiler arasında uzlaşma olmaksızın atamaların tek taraflı yapıldığını ve anayasaya aykırı olduğunu, ayrıca yargı organı mensubu olmayan birinin başsavcılığa atanmasının kendi ifadeleriyle "yasaya aykırı" olduğunu belirtti.
Şarku’l Avsat’a açıklamalarda bulunan hükümet çalışanı Ahmed Salih'e göre, Riyad Anlaşması'nın uygulanmasından ve GGK’nın katılımıyla yeni hükümetin kurulmasından bu yana bölgedeki gerilim atmosferinin azalmasının üzerinden kısa bir süre geçse de bu durum, anlaşmazlığın giderilmesi ve hükümetin gelişi konusunda büyük umutlara sahip olan bölge halkı için sürpriz oldu. Salih "Anlaşmazlıkların ve gerginliğin geri dönüşüne ihtiyacımız yok. Durum istikrarla başladı. Halk, hükümetin varlığı ve GGK ile hükümet arasındaki ortaklık konusunda iyimserdi" ifadelerini kullandı.
Salih sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bu anlaşmazlık bizi şaşırttı. Meşruiyeti Destekleme Koalisyonu’nun duruma müdahale edip kontrol altına almasını umuyoruz. Ayrıca yeni hükümetin kurulmasından önce Aden ve güney valiliklerinin geri kalanına hakim olan çatışma atmosferinin geri dönmeyeceğini ve Abyan'daki silahlı çatışmaların duracağını umuyoruz."
Hükümetin göreve yeniden dönmesi ve çalışmalarının başlaması ile özgürleşen tüm alanlarda iyileşmelerin yaşanması sonucu oluşan iyimserliğin ardından, yeni atamaları destekleyenler ile onlara muhalif olanlar arasındaki açıklamalar ve yoğun tartışmalar bu duruma gölge düşürdü.
Aden sahilindeki bir lokantada çalışan Ömer, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Bir veya iki ay bile iyimser olmamıza izin vermediler. Bu gerginlik bize eski halimizi tekrar hatırlattı. Riyalin fiyatı yeniden çöktü ve petrol işçilerinin greve başlaması akaryakıt krizi yarattı. Savaşın bitmesi için Husiler karşısında birleşmelerini istiyoruz.”
Bu görüşe, hükümetin ülkenin geçici başkenti olarak belirlediği Aden sakinlerinin büyük bir kesimi katılıyor. Bölge halkı, yeni hükümetin saflarındaki mevcut uyum durumuna zarar verebilecek adımlar atılmasından, şehirdeki hizmetler ile güvenlik önlemlerinde, hükümetin ekonomik koşulları iyileştirme ve yolsuzlukla mücadele çabalarının etkilenmesinden endişe ediyor. Ayrıca bunun sonucu olarak, hükümetin meclise sunacağı programa göre görevlerini yerine getirebilmesi için gerekli olan meclisin hükümete anayasal güveni vermesi durumunun gerçekleşmemesine yönelik çekinceler mevcut.
GGK Başkanlığı Genel Sekreterliği’ndeki Kriz Hücresi, Şura Konseyi’ne yeni bir başkan atanmasının yanı sıra, iki yardımcı ve bir başsavcı atanması durumunu değerlendirdi, GGK’yı sert tavır göstermeye çağırdı. Açıklamanın devamında şu ifadeler yer aldı:
“Tehlikeli bir gerilime neden olan bu kararlar, Riyad Anlaşması'nın havaya uçurulması olarak kabul edilmekte ve üzerinde anlaşmaya varılan konulardan açıkça çıkış sayılmaktadır. Bunu kabul etmiyoruz.”
Kriz Hücresi bu durumu, "Suudi başkenti Riyad'daki kardeşlerin himayesinde üzerinde anlaşılan ve imzalanan anlaşmanın prestijine ve statüsüne yönelik bir tehlike" olarak nitelendirdi ve hükümetten askeri ve güvenlik güçlerinin maaşlarını "bir an önce" ödemesini talep etti. Aynı zamanda, Abyan vilayetindeki askeri noktalarda yolcuların hükümet güçleri tarafından tutuklanıp gözaltına alınmasını kınayarak, Meşruiyeti Destekleme Koalisyonu’nu bu ihlalleri durdurmaya ve tutukluların serbest bırakılması için çalışmaya çağırdı.
Yemenlilerin, iki taraf arasındaki anlaşmazlığın Riyad Anlaşması’nın güvenlik ve askeri alanlarda uygulanmasının tamamlanması ve tüm devlet kurumlarının Aden'den çalışmaya geri dönmesinin önünde sorunlar meydana geleceğine yönelik çekinceleri bulunuyor.
Atamaların valiliklerde tartışmaya açılmasından, diplomatik birliklerde var olan dengesizliklerin yeniden ele alınmasından ve Birleşmiş Milletler’in davet edileceği Husi milisleri ile yapılacak görüşmeler için birleşik bir ekip oluşturmaya gidilememesinden de endişe ediliyor.



Gizli belgelerde Batı’yı kararsız bırakan seçimin 30. yıldönümü: Zerval’ın Cezayir zaferi

Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Liamin Zeval, 1997 parlamento seçimlerinde oyunu kullanıyor (AFP)
Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Liamin Zeval, 1997 parlamento seçimlerinde oyunu kullanıyor (AFP)
TT

Gizli belgelerde Batı’yı kararsız bırakan seçimin 30. yıldönümü: Zerval’ın Cezayir zaferi

Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Liamin Zeval, 1997 parlamento seçimlerinde oyunu kullanıyor (AFP)
Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Liamin Zeval, 1997 parlamento seçimlerinde oyunu kullanıyor (AFP)

Bugün, Liamin Zerval’ın Cezayir’de Cumhurbaşkanlık seçimlerini kazanmasının 30. yıldönümü. 1991’de Kurtuluş Cephesi’nin kazandığı seçimlerin iptalinin ardından yaşanan krizin ardından, Zerval’ın sandığa gitme kararı Cezayir siyasetinde bir dönüm noktası oldu. O dönemde muhalifler, ordu destekli yönetimin halk desteğinden yoksun olduğunu belirtiyordu. Zerval ise bu argümanı ortadan kaldırdı.

Bu karar büyük bir risk içeriyordu. Kan gölüne dönen Cezayir’de silahlı gruplar oy kullanacakları tehdit ediyor, ana muhalefet partileri ise seçimleri boykot çağrısıyla sabote etmeye çalışıyordu. Buna rağmen Zerval meydan okudu. Cumhurbaşkanlığı kazan sürpriz olmasa da, halkın tehditlere rağmen sandığa gitmesi ve yüksek katılım sağlaması büyük bir sürprizdi. Bu, “terör korkusunu” yıkmak anlamına geliyordu.

Zerval, böylece Cezayir yönetimine bir tür “meşruiyet” kazandırarak terör dönemini sona ermeye başladı. Ertesi yıl düzenlenen parlamento seçimleriyle 1991’de iptal edilen seçimlerin etkisi tamamen silindi. Ordu, silahlı grupları yenilgiye uğrattı ve çoğu, Zerval’ın halefi Buteflika’nın 1999’da çıkardığı af yasasından yararlandı.

Bugün genç kuşaklar, 1990’ların kanlı dönemini ve Zerval’ın seçim zaferinin önemini hatırlamayabilir. “Şarku’l Avsat”, İngiltere Ulusal Arşivi’nden ortaya çıkan belgeler ışığında, 1995 Kasım’ında Zerval’ın zaferini mercek altına alıyor.

de
1995 Cezayir seçimlerinin sonuçlarına ilişkin İngiliz belgesinin bir kopyası (Şarku’l Avsat)

Gizli belgeler, Zerval’ın zaferinin Batı’da kafa karışıklığı yarattığını gösteriyor. Fransa, resmi olarak “tebrik” mesajı göndermekten kaçındı; İngiltere ise Kraliçe II. Elizabeth’in mesaj göndermesini uygun bulmadı, ancak Başbakan bir tebrik iletecekti.

17 Kasım 1995 tarihli bir İngiliz belgesine göre, Zerval oyların %61,34’ünü alarak kesin bir zafer kazandı. Belgede, üç yıldır süren terör ve baskıya rağmen katılımın %75 ile beklentilerin çok üzerinde gerçekleştiği belirtiliyor. Katılım özellikle kadınlar ve gençler arasında yüksekti; bu da yönetim için açık bir mesaj taşıyordu: “Sessiz çoğunluk, laik bir devlette barış içinde yaşamak istiyor.”

Rakip aday Mahfuz Nahnah ise oyların yalnızca %25,38’ini alabildi; yani seçmenlerin büyük çoğunluğu İslami yönetimi reddetti. Ana muhalefet partilerinin boykot çağrısı işe yaramadı; aksine, rejim bu durumdan fayda sağladı. Seçimin meşruiyeti beklenenden daha güçlüydü ve boykot eden partiler uzlaşma mesajları verdi.

Seçimlerin güvenli ve düzenli geçmesi için geniş çaplı askeri ve polis önlemleri alındı. Bazıları seçimlere hile karıştırıldığını iddia etse de, belgeler sürecin dürüst ve şeffaf olduğunu, sonuçların teknik olarak doğru olduğunu gösteriyor. Ancak analistler, Zerval’ın askeri desteğin gölgesinden çıkıp çıkamayacağı konusunda temkinliydi.

Belgeler göre , Zerval’ın hem diyalog hem de terörle mücadeleye dayalı ikili politikayı sürdüreceğini, ancak önceliğinin terörle mücadele olacak. 1996 parlamento seçimleri, boykot eden muhalefet için bir teşvik unsuru olabilirdi, ancak İslami Kurtuluş Cephesi’nin yeniden rehabilitasyonu uzak durdu. Uzun vadeli istikrar konusunda sosyal ve ekonomik sorunların çözülmemiş olması endişe yarattı.

Uluslararası tepkiler “temkinli iyimserlik” şeklindeydi. Avrupa Birliği, yüksek katılım ve şiddetsiz seçimlerden memnundu ve reform programlarına desteğini sürdürmeyi planlıyordu.

Fransa, resmi olarak ılımlı bir tepki verdi; Chirac mesaj gönderecek, ama “tebrik” kelimesini kullanmayacaktı. Özel olarak, Fransız hükümeti sonuçtan memnundu; yüksek katılım, İslami Kurtuluş Cephesi ve Sosyalist Güçler Cephesi’ni zayıflatmıştı.

İngiltere başbakanı tebrik mesajında siyasi diyaloğa başlama isteği ve İngiliz şirketlerinin (BP’nin milyar dolarlık ihaleye girmesi) çıkarlarına değindi. Kraliçe’nin mesaj göndermesi ise askeri rejimin sicili nedeniyle uygun görülmedi.

Zerval’ın 30 yıl önceki zaferi, Cezayir’de terör korkusunu aşan bir halk iradesinin simgesi olarak tarihe geçti.


Trump'ın Afrika'dan Sorumlu Kıdemli Danışmanı Boulos: Sudan'daki savaş dünyanın en büyük insani krizi

Faşir’in HDK’nın eline geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar (AFP)
Faşir’in HDK’nın eline geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar (AFP)
TT

Trump'ın Afrika'dan Sorumlu Kıdemli Danışmanı Boulos: Sudan'daki savaş dünyanın en büyük insani krizi

Faşir’in HDK’nın eline geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar (AFP)
Faşir’in HDK’nın eline geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump'ın Afrika'dan Sorumlu Kıdemli Danışmanı Massad Fares Boulos, Sudan'daki savaşı ‘dünyanın en büyük insani krizi’ olarak tanımladı. Boulus, Fransız Haber Ajansı AFP’ye yaptığı açıklamada diplomatik çabaların barışa doğru ilerleme sağlamasını umduğunu söyledi.

Sudan’da 2023 yılının nisan ayında Abdulfettah el-Burhan liderliğindeki ordu ile eski yardımcısı Muhammed Hamdan Dagalu (Hamideti) liderliğindeki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında savaşın patlak vermesinden bu yana, on binlerce kişi hayatını kaybetti ve yaklaşık 12 milyon kişi yerinden edildi.

HDK, geçtiğimiz ekim ayı sonlarında, Sudan’ın Darfur bölgesinin batısında yer alan stratejik öneme sahip olan Faşir şehrini 18 ay süren kuşatmanın ardından ele geçirdi. Bu süreçte toplu katliamlar ve cinsel şiddet olayları yaşandığına dair haberler basına yansıdı.

dsfrg
Faşir’deki çatışmalardan kaçarak Tavile’deki bir mülteci kampına sığınan çocuklar, 3 Kasım 2025 (AP)

Boulos, Katar’ın başkenti Doha'da AFP’ye, Sudan'daki çatışmanın ‘günümüz dünyasındaki en büyük insani kriz ve en büyük insani felaket’ olduğunu söyledi.

Trump'ın Afrika'dan Sorumlu Kıdemli Danışmanı, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Faşir’de özellikle son iki-üç hafta içinde yaşananları ve o videoları hepimiz gördük. O haberleri gördük. Bu zulümler kesinlikle kabul edilemez. Bu durum bir an önce sona ermeli.”

Washington, savaşan tarafları Sudan'da ateşkes ilan etmeye çağırdı.

Ordu yanlısı Sudan hükümeti, ABD'nin ateşkes önerisiyle ilgili toplantının ardından savaşa devam edeceğini açıkladı.

HDK ise arabulucuların insani ateşkes önerisini kabul ettiğini duyururken, savaşmaya devam ediyor.

ABD'nin Sudan'daki arabulucu ortaklarıyla birlikte her iki tarafı da ‘üç aylık insani ateşkes’ üzerinde anlaşmaya çağırdığını söyleyen Boulos, ‘ateşkesin tartışıldığı ve müzakere edilmek üzere olduğunu’ belirterek, Tarafları bu öneriyi kabul etmeye ve gecikmeksizin derhal uygulamaya koymaya çağırdıklarını söyledi.

xssadf
Faşir’deki HDK üyeleri (AFP)

ABD, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Mısır, geçtiğimiz eylül ayında, önce insani yardım için ateşkes, ardından kalıcı ateşkes ve sivil yönetime geçiş için ortak bir bildiri yayınladı. Ancak bildiride savaşan tarafların hiçbirinin geçiş sürecine katılmayacağı belirtildi.

Boulos, ABD’nin ortaklarıyla birlikte, sivil yönetime geçiş de dahil olmak üzere daha geniş kapsamlı plan konusunda ‘önümüzdeki haftalarda bazı ilerlemeler kaydetmeyi’ umduğunu belirtti.

ABD’li yetkili, ‘en büyük önceliğin insani boyut ve insani ateşkes olmaya devam ettiğini’ vurguladı.


Irak’ın yeni parlamentosunda ‘siviller’ yok

IKBY’deki bir sandıkta oy kullanan bir seçmen (AFP)
IKBY’deki bir sandıkta oy kullanan bir seçmen (AFP)
TT

Irak’ın yeni parlamentosunda ‘siviller’ yok

IKBY’deki bir sandıkta oy kullanan bir seçmen (AFP)
IKBY’deki bir sandıkta oy kullanan bir seçmen (AFP)

Irak’ta geçtiğimiz hafta yapılan genel seçimlerde sadece Basra'daki Fav-Zaho İttifakı adayının bir sandalye kazandığı muhalefet kanadındaki üç ittifakın ezici bir yenilgiye uğramasıyla yeni parlamentoda sivil güçlerin temsiliyeti tamamen ortadan kalktı.

Sivil ittifaklar arasında Bedil, Sivil Demokratik Hareket, Fav-Zako ve Medeniyyun yer alıyordu ve yaklaşık 389 aday vardı. Ancak bu adayların çoğu, ittifak liderlerinin ‘sıfır’ olarak nitelendirdiği sonuçlar aldı.

Adaylar, geleneksel partilerin sahip olduğu etki ve finansman ağlarının belirleyici bir rol oynadığını, sivil güçlerin ise iç çekişmelerden ve zayıf organizasyon ve finansmandan şikayet ettiğini söylediler. Ayrıca, destekçileri arasındaki güven eksikliği ve katılımın azalmasının kazanma şanslarını düşürdüğünü de eklediler.

Adaylar, yenilgilerinin ‘seçimler adaletsizliğin olması’, siyasi finansmanın denetlenmemesi ve nüfuzlu grupların seçmenler üzerinde baskı kurmasından kaynaklandığını söylediler.