Batı, Libya Siyasi Diyalog Forumu’nun sonuçlarını memnuniyetle karşıladı

Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonu (UNSMIL) Temsilci Vekili Stephanie Williams. (AP)
Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonu (UNSMIL) Temsilci Vekili Stephanie Williams. (AP)
TT

Batı, Libya Siyasi Diyalog Forumu’nun sonuçlarını memnuniyetle karşıladı

Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonu (UNSMIL) Temsilci Vekili Stephanie Williams. (AP)
Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonu (UNSMIL) Temsilci Vekili Stephanie Williams. (AP)

ABD, Libya Siyasi Diyalog Forumu’nun 24 Aralık’ta ülkede ulusal seçimlerin düzenlenmesinin önünü açan ‘yeni geçici yürütme otoritesi temsilcilerini seçme’ mekanizmasını kabul etmesini memnuniyetle karşıladı.
ABD Dışişleri Bakanlığı dün Fransa, Almanya, İtalya ve İngiltere hükümetleri ile yaptığı ortak açıklamada, Libya Siyasi Diyalog Forumu’nun, yürütme otoritesi temsilcilerini seçme mekanizmasını kabul etmesini “Libya'nın birliği için önemli bir adım” diye niteleyerek, “statükonun değişmesinin zamanının geldiğini” vurguladı.
ABD ve söz konusu Avrupa ülkeleri yaptıkları ortak açıklamada, söz konusu istisnai adıma tam destek vereceklerini belirttiler. Berlin Konferansı sürecinin katılımcıları ve uluslararası ortakları olarak tüm Libyalı taraflara ortak ve kapsamlı bir hükümet kurma çalışmalarını tamamlamak için aciliyet ve iyi niyetle hareket etmesi çağrısında bulundular.
Açıklamada şu ifadeler kullanıldı:
“Aynı şekilde Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri’nin, Jan Kubis'i Libya Özel Temsilcisi, Raisedon Zenenga’yı BM Libya Destek Misyonu (UNSMIL) Koordinatörü, Georgette Gagnon’u BM Libya İnsani Yardım Koordinatörü olarak atamasını memnuniyetle karşılıyoruz. Kendilerine bu önemli rollerinde tam destek vereceğiz. Ayrıca sayın Kubis göreve başlayana kadar BM arabuluculuğunun sürdürülmesine öncülük etmesinden ötürü UNSMIL Temsilci Vekili Stephanie Williams’a da teşekkür ederiz.”
Söz konusu ülkeler ateşkesin sürdürülmesini, BM’nin uyguladığı silah ambargosunun tam şekilde uygulanmasını, yabancı silahların ortadan kaldırılmasını, tüm Libyalıların ulusal seçimler aracılığıyla barışçıl bir geleceği seçmelerini ve egemenliklerini geri almalarını engelleyen dış müdahalelerin durdurulmasını destekleyeceklerini vurguladılar. Açıklamaya şöyle devam edildi:
“Tüm Libyalı ve uluslararası etkili aktörlerin geçen yıl 23 Ekim'de imzalanan Libya ateşkes anlaşmasının, sahil yolunun derhal açılması ve tüm yabancı savaşçıların ve paralı askerlerin uzaklaştırılması da dahil olmak üzere tam olarak uygulanmasına yönelik adımları desteklemesi son derece önemlidir.”
Diğer yandan UNSMIL, Libya Devlet Yüksek Konseyi ve Tobruk Temsilciler Meclisi'nin üyelerinden oluşan Libya Anayasa Komitesi’nin son olarak Mısır’ın Hurgada kentinde düzenlediği toplantıda, 24 Aralık seçimlerinden önce anayasa taslağının referanduma sunulması hususunda anlaşmaya varmasını memnuniyetle karşıladığını açıkladı. UNSMIL, iki tarafın heyetlerinin, Libya Siyasi Diyalog Forumu’nda üzerinde mutabık kalınan yol haritası çerçevesinde görüşmeler yapma kararını ve Libya Yüksek Ulusal Seçim Komisyonu ile istişarelerde bulunma hususunda verdikleri taahhüdü takdir etti. UNSMIL ayrıca iki heyetin, halkın kurumların demokratik meşruiyetinin sandıklar aracılığıyla yenilenmesi yönündeki taleplerine yanıt olarak seçimlerin düzenlenmesine bağlı kalmasını ve demokratik ve istikrarlı Libya’ya giden seçim sürecini desteklemek amacıyla ilgili tüm kurumlarla çalışmayı sürdürme taahhüdünde bulunmasını övgüyle karşıladı.
Mısır Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada da Libyalı tarafların Hurgada’da yaptığı anlaşmanın memnuniyetle karşılandığı bildirildi. Bakanlık, Libya seçimlerine hazırlık olarak anayasa taslağı referandumu yapılması konusunda anlaşmaya varılmasını sağlayan çabaları takdir ettiğini bildirdi. Açıklamada, Mısır’ın gelecek şubat ayında Libya Yüksek Ulusal Seçim Komisyon’un katılımıyla referandum ve seçimler konusunda tüm yol haritasının belirlenmesi için anayasa sürecinin üçüncü ve son turuna ev sahipliği yapmayı beklediği kaydedildi.
Libya Amazig Yüksek Konseyi de dünkü açıklamasında, Anayasa Komitesi’nin vardığı anlaşmayı reddettiğini duyurdu. Konsey, anlaşmayı “eşi görülmemiş düşmanca bir çalışma ve gerginliğin tırmandırılması” diye niteleyerek anayasa taslağı referandumunu boykot edeceklerini ve referandum üzerine inşa edilecek sonuçları tanımayacaklarını kaydetti. Konsey ayrıca kendi bünyesindeki belediyelere acil toplantı yapılması çağrısında bulundu.



Lübnan Genelkurmay Başkanı’nın görev süresinin uzatılması… Hizbullah, bu hamleyi destekleyerek pozisyonunu değiştirmeyi düşünüyor

Hizbullah eski müttefiki Basil'i muhalefetinde yalnız mı bırakıyor?(foto altı) Lübnan Genelkurmay Başkanı Joseph Avn (Reuters)
Hizbullah eski müttefiki Basil'i muhalefetinde yalnız mı bırakıyor?(foto altı) Lübnan Genelkurmay Başkanı Joseph Avn (Reuters)
TT

Lübnan Genelkurmay Başkanı’nın görev süresinin uzatılması… Hizbullah, bu hamleyi destekleyerek pozisyonunu değiştirmeyi düşünüyor

Hizbullah eski müttefiki Basil'i muhalefetinde yalnız mı bırakıyor?(foto altı) Lübnan Genelkurmay Başkanı Joseph Avn (Reuters)
Hizbullah eski müttefiki Basil'i muhalefetinde yalnız mı bırakıyor?(foto altı) Lübnan Genelkurmay Başkanı Joseph Avn (Reuters)

Birleşmiş Milletler Lübnan Geçici Görev Gücü (UNIFIL) tarafından desteklenen Lübnan ordusunun güneyde uluslararası destekli ateşkesi yürürlüğe koymasıyla birlikte Lübnan savaşta yeni bir sayfa açıyor ve yeni bir siyasi döneme girmeye hazırlanıyor. Lübnan ordusu, 1975'te iç savaşın patlak vermesinden bu yana ilk kez yerel ya da bölgesel bir ortak olmadan 1701 sayılı Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi kararını uygulamak üzere Lübnan'ın derinliklerine, İsrail ile olan sınıra konuşlanıyor. Böylece, etkin bir hükümetle iş birliği içinde, kararın tüm boyutlarıyla uygulanmasına eşlik etmeyi kendine görev edinecek bir cumhurbaşkanının seçilmesiyle anayasal kurumların yeniden düzene girmesinin önü açılmış olacak.

1701 sayılı kararın uygulanması

Ordunun konuşlandırılması, 1701 sayılı kararın uygulanması için bir adım teşkil ediyor ve Lübnan'ın toparlanma aşamasını geçmesi ve her düzeyde çöküşüne neden olan birikmiş krizlerinden kurtulması için zorunlu bir yol olarak devlet projesinin kurtarılması ve etkinleştirilmesinin yolunu açıyor. Yeter ki siyasi güçler yolun ortasında buluşmak ve hesaplarını gözden geçirip irdelemek için inisiyatif alsınlar. Bu da Hizbullah'ın zayıflatılmaması karşılığında ülkedeki ortakları üzerinde güç fazlalığından yararlanmamasını gerektiriyor. Bazı muhaliflerinin Taif Anlaşması’na bağlılık çatısı altında ülkeyi yeniden inşa etmek ve bazı maddelerinin uygulanmasına etki eden kusurlardan arındırdıktan sonra uygulamasını tamamlamak yerine güneydeki savaşın sonucunu kendi çıkarları için kullanmaları kabul edilemez.

Ordunun konuşlandırılmasıyla birlikte güneydeki güvenlik otoritesi, 1701 sayılı kararda öngörülen icrai tedbirleri yürütme otoritesinin siyasi kılıfıyla uygulamakla sınırlı kaldı. Bir parlamento kaynağının Şarku’l Avsat'a verdiği demece göre, 1701 sayılı kararın uygulanmasını engelleyen önceki aşamada olduğu gibi uzlaşı yoluyla güvenliği sağlamak ve iç barışı korumak artık mümkün değil.

Kaynağa göre ABD'li arabulucu Amos Hochstein ile Meclis Başkanı Nebih Berri arasında varılan mutabakatın bir sonucu olan ve Hizbullah liderliğinin güneyde ateşkese varılması talimatını verdiği yol haritasına bağlı kalınması gerekiyor. Kaynak ayrıca, Fransa ile koordinasyon halinde ABD'nin öncülüğünde eşi benzeri görülmemiş bir uluslararası desteğe sahip olan bu yol haritasından kaçınılamayacağını belirtti.

Yeni siyasi aşama

Lübnan yeni bir siyasi döneme girmeye hazırlanıyor. Bugün (perşembe) yapılması planlanan yasama oturumunda onaylanmak üzere bazı milletvekilleri tarafından sunulan bir kanun teklifine göre, uyulması gereken gündemin başında Genelkurmay Başkanı Joseph Avn ile güvenlik ve askeri servislerin komutanlarının görev sürelerinin uzatılması yer alıyor. Ateşkes sağlanır sağlanmaz cumhurbaşkanlığı dosyasını harekete geçirmeyi görev edinen Berri'ye göre milletvekilleri daha sonra hiçbir partiye meydan okumayan ve herkese aynı mesafede duran bir cumhurbaşkanı üzerinde uzlaşmaya varmak üzere istişarelerde bulunabilecek.

Parlamento kaynağı, Avn, İç Güvenlik Güçleri Genel Müdürü Tümgeneral İmad Osman ve Kamu Güvenliği Genel Müdür Vekili Tümgeneral İlyas el-Beyseri'nin görev sürelerinin uzatılmasında herhangi bir sorun olmadığını vurguladı. Milletvekili Cibran Basil başkanlığındaki Özgür Yurtsever Hareket’e mensup milletvekilleriyle sınırlı bir devamsızlıkla parlamentonun yasa teklifini oylamasının önünün açık olduğunu söyledi.

Kaynak, Özgür Yurtsever Hareket milletvekillerinin yokluğunun yeni olmadığını ve bunun Avn ile güvenlik servislerinin liderlerinin görev sürelerinin ilk kez uzatılmasını onaylayan yasama oturumunu boykot etme yönündeki önceki tutumlarının bir tekrarı olarak ortaya çıktığını belirtti. Ordu komutanının görev süresinin uzatılmasının cumhurbaşkanlığı yarışındaki şansını arttıracağını ifade etti.

Hizbullah'ın tutumunda değişiklik

Yasama oturumunda yeni olan bir durum var. Hizbullah'ın temsilcilerinin ilk uzatma oturumunda güvenlik servisleri liderlerinin görev sürelerinin uzatılmasını amaçlayan yasa tasarısını oylamaktan kaçınan bir tutumu sergiledikleri görüldü. Ancak buna rağmen oturumu boykot etmediler ve oturumun yapılabilmesi için yeterli çoğunluğu sağladılar. Bu durum Hizbullah ile Basil arasındaki anlaşmazlığı derinleştirdi. Bu arada kaynak, Direnişe Sadakat Bloğu’na mensup temsilcilerin şu anda uzatmayı destekleyen pozisyonlarını yeniden gözden geçirmeyi düşündüklerini ifade etti.

Kaynak, ilk uzatma oturumunda Hizbullah'ın, temsilcilerinin uzatma konusunda oy kullanmadan toplanması için yeterli çoğunluğu sağlamasını dikte eden siyasi koşulların değişmeye başladığını söyledi. Lübnan'ın savaşı sona erdirmek için UNIFIL desteğiyle orduyu güneyde konuşlandırmak üzere uluslararası uzlaşı tarafından kendisine verilen rolü kolaylaştırmak için askeri kurumu güçlendirmeyi ve ihtiyaç duyduğu tüm desteği sağlamayı gerektiren yeni bir siyasi aşamaya girmeye hazırlanması bu değişen koşullar arasında. Bu durum, Hizbullah ile İsrail arasındaki karşılıklı ihlallerin baskısı altında Ağustos 2006'da yayınlanmasından bu yana askıda kalan 1701 sayılı kararın uygulanmasının önünü açacaktır.

Kaynak, Hizbullah'ın uluslararası topluma olumsuz bir mesaj vermekten kaçınmak için Avn'ın görev süresinin uzatılmasında çekimser kalmaya niyeti olmadığını doğruladı. Uluslararası toplum, ordunun Litani Nehri'nin güneyinde konuşlanarak ateşkes sağlanmasındaki rolüne önem verirken, Hizbullah da askeri cephaneliğini kuzeye çekiyor. Kaynak, Hizbullah'ın, istikrarın yeniden sağlanması için ordunun şehirlerinde aktif olarak bulunmasını destekleyen güneylilerin ruh halini dikkate almak zorunda olduğunu söyledi. Hizbullah bu konuda mahcup olmayacak, çünkü Berri'nin talep ettiği gibi uzatma kararı cumhurbaşkanlığı hesaplarına dahil edilmeyecek. Böylece söylendiği gibi Hizbullah yolu kapatmış oldu. Çünkü Hizbullah'ın Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım'ın ordu liderliğini sorguladığı bir ortamda, Hizbullah'ın ordu ile ilişkileri ılımlı bir hal alıyor.

Asıl soru şu: Hizbullah eski müttefiki Cibran Basil'i uzatmaya karşı çıkarken yalnız bırakacak mı? Özellikle de Basil'in, Gazze'ye verdiği destek nedeniyle Hizbullah’la yollarını ayırmasının ardından Hizbullah'ın Basil'i dikkate almasına gerek kalmadığı düşünülüyor. Hizbullah'ın rolünün İsrail saldırılarına karşı Lübnan'ı savunmakla sınırlı olması gerektiğini düşünen Basil, güney ve Gazze cephelerini birbirine bağlayarak alanların birleştirilmesi için herhangi bir gerekçe görmüyor.