Hafter, Libya’daki yabancı uçakları düşürmekle tehdit etti

LUO’nun Bingazi’de gerçekleştirdiği eğitim. (Reuters)
LUO’nun Bingazi’de gerçekleştirdiği eğitim. (Reuters)
TT

Hafter, Libya’daki yabancı uçakları düşürmekle tehdit etti

LUO’nun Bingazi’de gerçekleştirdiği eğitim. (Reuters)
LUO’nun Bingazi’de gerçekleştirdiği eğitim. (Reuters)

Libya Ulusal Ordusu (LUO) Komutanı Mareşal Halife Hafter, ülkenin karasularına, kara sınırlarına ve ulusal hava sahasına girerek Libya topraklarının egemenliğini ihlal etmeye yönelik her türlü girişime karşı uyarıda bulundu.
Hafter, LUO Sözcüsü Ahmed el-Mismari tarafından geçen çarşamba günü yapılan açıklamada yabancı uçakların, bilinen uluslararası hatlar üzerinden Libya hava sahasını geçmek için gerekli düzenlemeleri yapmakla görevli yetkili Libya makamlarının koordinasyon veya ön izin olmaksızın Libya hava sahasına girme girişimleri olduğuna dikkat çekti. Mareşal Hafter, Libya hava sahasına girmeye yönelik girişimlerde bulunan uçakların hava savunması tarafından engellenebileceği ya da imha edilebileceği tehdidinde bulundu.
Hafter, 21 Ocak’ta karargahında İtalya İstihbarat Servisi Şefi General Gennaro Vecchione başkanlığındaki bir heyetle bir araya geldi. LUO Komutanı, ‘Libya ve İtalya arasındaki iş birliği boyutları, terörizm ve yasa dışı göçle mücadele meselelerine dair iki taraf arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesi ve bu sorunlarla mücadele ya da azaltılması için her iki tarafın da alması gereken tedbirler’ üzerinde durduklarını belirtti.
İtalyan heyetin, ülkesinin bu yılın sonunda seçimlerin düzenlenmesine hazırlık olarak, Libya’nın istikrarına ve siyasi sürece verdiği tam desteği ilettiği aktarıldı. İtalyan yetkili, 5+5 Askeri Komite’nin çabalarını, Libya’daki kurumları birleştirmeyi ve krizi çözmek için BM’nin sponsor olduğu çabaları desteklediğini belirtirken Hafter de İtalya’nın teröre karşı savaşlarında ve siyasi- ekonomik istikrarı desteklemede Libya halkının yanında durmak için sarf ettiği çabalara övgüde bulundu.
Aynı şekilde Hafter, Varfala kabilesinin ileri gelenlerinden bir heyetle bir araya geldi. ‘Vatan düşmanlarına’ karşı verdiği savaşta ordu liderliğinin tamamen arkasında olduğunu vurgulayan heyet, LUO’nun ‘barışa ulaşma, ülkedeki kurumları birleştirme, terörizm ve yasa dışı göçle mücadele’ çabalarına yönelik takdirlerini sundu.
ABD’nin Trablus Büyükelçisi Richard Norland geçen çarşamba günü Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı İmad es-Saih ile Birleşmiş Milletler’in (BM) yürüttüğü siyasi diyalog forumu doğrultusunda, 24 Aralık’ta ulusal seçimler yapmaya hazırlanılan bir dönemde Washington’ın desteğini görüştüğünü duyurdu.
Norland, ABD’de demokratik iktidar geçişinin yeniden teyit edilmesine atıfta bulunarak 21 Ocak’ta yayınladığı bildiride de komisyon ve ABD ortaklığına dikkat çekti.
Seçimler konusunda uzun süredir askıda olan anayasal sorunları çözmek için Libya Siyasi Diyalog Forumu aracılığıyla sarf edilen çabaları memnuniyetle karşılayan Norland açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Daha iyi yönetim sağlayıp aralık ayında yapılacak ulusal seçimlere hazırlık olarak birleşik bir geçici yürütme otoritesi oluşturulacağından, doğuda, batıda ve güneyde Libya halkının yaşamlarını iyileştirme iradesini yerine getirileceğinden eminiz.”
Diğer yandan savunma teknolojisi hususunda Türk ‘Havelsan’ şirketinden bir heyet, Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Savunma Bakanı Salah en-Nimruş’un daveti üzerine başkent Trablus’a ziyarette bulundu. Görüşmede, Savunma Bakanlığı’ndan üst düzey isimlerin katılımıyla Libya’daki Genel Elektronik Şirketi ile ortak iş birliği meseleleri ele alındı.
Anadolu Ajansı (AA), Türk şirketi yetkililerinden alınan bilgi doğrultusunda hazırladığı haberinde görüşmede, ‘yerel şirketlerle iş birliği içinde, Libya’nın ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli çalışmaların başlatılmasına’ hazırlık olarak, ülkenin acil savunma ihtiyaçlarının ele alındığını aktardı.
Süreçle paralel olarak Temsilciler Meclisi ve devlet temsilcileri Fas’ta, 13+ 13 olarak bilinen komite çerçevesinde, egemen pozisyon seçimi meselesini görüşmeye devam ediyor.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.