Hafter, Libya’daki yabancı uçakları düşürmekle tehdit etti

LUO’nun Bingazi’de gerçekleştirdiği eğitim. (Reuters)
LUO’nun Bingazi’de gerçekleştirdiği eğitim. (Reuters)
TT

Hafter, Libya’daki yabancı uçakları düşürmekle tehdit etti

LUO’nun Bingazi’de gerçekleştirdiği eğitim. (Reuters)
LUO’nun Bingazi’de gerçekleştirdiği eğitim. (Reuters)

Libya Ulusal Ordusu (LUO) Komutanı Mareşal Halife Hafter, ülkenin karasularına, kara sınırlarına ve ulusal hava sahasına girerek Libya topraklarının egemenliğini ihlal etmeye yönelik her türlü girişime karşı uyarıda bulundu.
Hafter, LUO Sözcüsü Ahmed el-Mismari tarafından geçen çarşamba günü yapılan açıklamada yabancı uçakların, bilinen uluslararası hatlar üzerinden Libya hava sahasını geçmek için gerekli düzenlemeleri yapmakla görevli yetkili Libya makamlarının koordinasyon veya ön izin olmaksızın Libya hava sahasına girme girişimleri olduğuna dikkat çekti. Mareşal Hafter, Libya hava sahasına girmeye yönelik girişimlerde bulunan uçakların hava savunması tarafından engellenebileceği ya da imha edilebileceği tehdidinde bulundu.
Hafter, 21 Ocak’ta karargahında İtalya İstihbarat Servisi Şefi General Gennaro Vecchione başkanlığındaki bir heyetle bir araya geldi. LUO Komutanı, ‘Libya ve İtalya arasındaki iş birliği boyutları, terörizm ve yasa dışı göçle mücadele meselelerine dair iki taraf arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesi ve bu sorunlarla mücadele ya da azaltılması için her iki tarafın da alması gereken tedbirler’ üzerinde durduklarını belirtti.
İtalyan heyetin, ülkesinin bu yılın sonunda seçimlerin düzenlenmesine hazırlık olarak, Libya’nın istikrarına ve siyasi sürece verdiği tam desteği ilettiği aktarıldı. İtalyan yetkili, 5+5 Askeri Komite’nin çabalarını, Libya’daki kurumları birleştirmeyi ve krizi çözmek için BM’nin sponsor olduğu çabaları desteklediğini belirtirken Hafter de İtalya’nın teröre karşı savaşlarında ve siyasi- ekonomik istikrarı desteklemede Libya halkının yanında durmak için sarf ettiği çabalara övgüde bulundu.
Aynı şekilde Hafter, Varfala kabilesinin ileri gelenlerinden bir heyetle bir araya geldi. ‘Vatan düşmanlarına’ karşı verdiği savaşta ordu liderliğinin tamamen arkasında olduğunu vurgulayan heyet, LUO’nun ‘barışa ulaşma, ülkedeki kurumları birleştirme, terörizm ve yasa dışı göçle mücadele’ çabalarına yönelik takdirlerini sundu.
ABD’nin Trablus Büyükelçisi Richard Norland geçen çarşamba günü Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı İmad es-Saih ile Birleşmiş Milletler’in (BM) yürüttüğü siyasi diyalog forumu doğrultusunda, 24 Aralık’ta ulusal seçimler yapmaya hazırlanılan bir dönemde Washington’ın desteğini görüştüğünü duyurdu.
Norland, ABD’de demokratik iktidar geçişinin yeniden teyit edilmesine atıfta bulunarak 21 Ocak’ta yayınladığı bildiride de komisyon ve ABD ortaklığına dikkat çekti.
Seçimler konusunda uzun süredir askıda olan anayasal sorunları çözmek için Libya Siyasi Diyalog Forumu aracılığıyla sarf edilen çabaları memnuniyetle karşılayan Norland açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Daha iyi yönetim sağlayıp aralık ayında yapılacak ulusal seçimlere hazırlık olarak birleşik bir geçici yürütme otoritesi oluşturulacağından, doğuda, batıda ve güneyde Libya halkının yaşamlarını iyileştirme iradesini yerine getirileceğinden eminiz.”
Diğer yandan savunma teknolojisi hususunda Türk ‘Havelsan’ şirketinden bir heyet, Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Savunma Bakanı Salah en-Nimruş’un daveti üzerine başkent Trablus’a ziyarette bulundu. Görüşmede, Savunma Bakanlığı’ndan üst düzey isimlerin katılımıyla Libya’daki Genel Elektronik Şirketi ile ortak iş birliği meseleleri ele alındı.
Anadolu Ajansı (AA), Türk şirketi yetkililerinden alınan bilgi doğrultusunda hazırladığı haberinde görüşmede, ‘yerel şirketlerle iş birliği içinde, Libya’nın ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli çalışmaların başlatılmasına’ hazırlık olarak, ülkenin acil savunma ihtiyaçlarının ele alındığını aktardı.
Süreçle paralel olarak Temsilciler Meclisi ve devlet temsilcileri Fas’ta, 13+ 13 olarak bilinen komite çerçevesinde, egemen pozisyon seçimi meselesini görüşmeye devam ediyor.



Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?

Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
TT

Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?

Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)

Hamas Hareketi ve İsrail’den müzakereciler Katar’ın başkenti Doha'da Gazze'de ateşkes konusunda dolaylı müzakerelere başlamaya hazırlanırken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ordusundan Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını istedi.

Netanyahu'nun adamları, cumartesi akşamı savaşı yönetmek için yapılan güvenlik toplantılarında yaşananları sızdırdılar. Toplantıda şiddetli tartışmalar, bağırışmalar ve masaya vurmalar yaşandığını söylediler. Ayrıca Başbakan’ın Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir'e Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını ve ateşkesin ilan edilmesi muhtemel görünen Washington ziyaretinden döndükten sonra kendisine sunması talimatı verdiğini aktardılar.

İsrailli analistler bu sızıntının amacına ilişkin farklı görüşlere sahipler. Bazıları, bunun sadece ‘Hamas liderliğine Doha turunda önerileri kabul etmesi için son anda baskı yapmayı amaçladığını’ bazıları ise Netanyahu'nun ‘hükümetin kendisine Gazze'yi işgal etmesi ve Filistinlilere karşı şiddetli operasyonlarının dozunu artırması için baskı uyguladığını sızdıran ordu kademesine öfkesini göstermeyi amaçladığını’ söylediler.

Üçüncü bir analist grubu ise bu gidişatın ‘hükümetin ateşkesi reddetme tutumunun gerçeğini’ yansıttığı görüşündeydi.

Birden fazla sebep

Ancak tüm bu nedenlerin bir araya gelmesi Netanyahu'nun Zamir'den taleplerinin arkasında yatan neden gibi görünüyor. Netanyahu, Hamas'a baskı uygulayarak kalıcı ateşkes şartından vazgeçmesinin yanı sıra (Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’in temsil ettiği) Dini Siyonizm akımının hükümetten çekilmemesi için işgal ve sürgün tehdidini masada tutmak ve böylece sağcı tabanını memnun etmek istiyor.

Jfkfjf
İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Kudüs'ün eski kentinde dolaşıyor (Arşiv - Reuters)

Son olarak Netanyahu, ordunun kendini savunma konumunda kalmasını istiyor ve başarısızlıkla suçlanmaktan korkuyor. Ayrıca, ABD Başkanı Donald Trump’a da Netanyahu’nun kendisi gibi ‘sadece güç yoluyla barış istediği’ mesajını veriyor.

Toplantıda neler oldu?

Toplantı, ateşkes anlaşmasına varılamaması durumunda askeri planların görüşülmesi üzerineydi. İsrail merkezli televizyon kanalı Kanal 12'nin haberine göre toplantı, İsrail ordusunun ‘Gideon'un Arabaları Operasyonu’nun hedeflerine ulaşmaya yaklaştığını açıklamasının ardından, ‘savaşın, rehineleri kurtarma ve Hamas'ı hezimete uğratma hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla siyasi düzeyde sunacağı çeşitli olasılıkların ve planların ortaya çıkmasının ardından gerçekleşti.

Kanal 12, toplantıda Başbakan Netanyahu ile Genelkurmay Başkanı Zamir arasında sert bir tartışma yaşandığını, bakanlar Ben Gvir ve Smotrich'in ise başbakanı desteklediğini bildirdi.

Ben Gvir ve Smotrich'in Genelkurmay Başkanı'nı siyasi düzeydeki tavsiyeleri uygulamamakla suçladığını aktaran Kanal 12, Genelkurmay Başkanı'nın ise “Gazze'de oyalanacak zaman yok... Sözlerinize dikkat edin. Savaşlarda askerler ölüyor” şeklinde yanıt verdiğini kaydetti.

Toplantı sırasında Netanyahu'nun sesini yükselterek masaya yumruğunu vurduğunu ve Gazze halkı için geniş çaplı bir tahliye planı hazırlanarak onların Gazze'nin güneyine yerleştirilmesini talep ettiğini iddia eden Kanal 12’ye göre Netanyahu, “Taviz vermeyeceğim. Hamas hiçbir koşulda Gazze'de kalmayacak” dedi.

Kanal 12 ayrıca Genelkurmay Başkanı Zamir’in İsrail'in Gazze halkı üzerinde kontrolünü sürdürmesine karşı çıktığını ve kontrolün kaybedileceği konusunda uyardığını bildirdi.

İsrail Genelkurmay Başkanı toplantıda, “Askeri yönetim mi istiyorsunuz? İki milyon aç ve aşağılanmış insanı kim yönetecek?” diye sordu. Bunun üzerine Netanyahu yüksek sesle “Ordu ve İsrail Devleti” yanıtını verdi ve ardından “Askeri yönetim istemiyorum, ancak Hamas'ı hiçbir şekilde kabul etmeyeceğim” diye ekledi.

Zamir, Netanyahu'nun sözlerine “Bunu konuşmalıyız, bu konuda anlaşamadık. Aç ve öfkeli insanları kontrol etmek, kontrolün kaybedilmesine ve ordunun saldırıya uğramasına yol açabilir” diye yanıt verdi. Zamir ayrıca, bu planın İsrail ekonomisi ve toplumu üzerinde muazzam etkileri olacağını ve düzenli ve yedek kuvvetlerin konuşlandırılması açısından büyük kaynaklar gerektireceğini belirtti.

Netanyahu, toplantı sırasında Zamir'den, ABD Başkanı Donald Trump ile Gazze ve İran konusunda görüşmeler yapmak üzere Washington'a gittikten sonra geri dönene kadar Gazze Şeridi için tahliye planı hazırlamasını istedi. Netanyahu, hafta sonuna kadar Washington'da kalacak.

Zafer pozu arayışı

İsrail ordusu Gazze'deki operasyonlarını korkunç bir şekilde yoğunlaştırdı. Çünkü savaşı güçlü bir zafer pozuyla bitirmek istiyor.

Şimdiye kadar onun Lübnan, Suriye ve İran cephelerinde ‘başarılı’, ancak Gazze cephesinde ‘başarısız’ olduğu yönünde bir tablo ortaya çıktı. Savaşın Hamas'a ağır darbeler indirilmeden sona ermesini hayal edemeyen İsrail ordusu, Gazze'de şimdiye kadar elde ettiği başarıların hükümet tarafından siyasi kazanca dönüştürülmesi için yeterli olduğuna inanıyor.

Netanyahu’nun öfkesinin sebebi de tam olarak bu eğilim. Çünkü bu durum topu kendi sahasına atıyor. Oysa sorumluluğu başkalarına yükleme konusunda gerçek bir usta olan Netanyahu 7 Ekim 2023’ten bu yana görevden aldığı çoğu komutan ve güvenlik yetkilisiyle de aynısını yapmıştı.

Hem Netanyahu hem de Zamir, Hamas'ın İsrail askerlerinin hayatına kasteden operasyonlarını sürdürmesinden dolayı bir miktar hayal kırıklığı yaşıyor. Halbuki Hamas büyük suikastlara uğramış, kalesi olan Gazze ile halkı katliama ve yıkıma maruz kalmıştı.

Kcjfj
Gazze'de yaralanan bir İsrail askerini taşıyan İsrail Hava Kuvvetleri askerleri, Ocak 2024 (AFP)

Ancak Genelkurmay Başkanı Zamir, Gazze'deki başarısızlıkları diğer cephelerdeki kazanımlarla telafi etmenin mümkün olduğunu düşünüyor. Savaşı bu aşamada sona erdirmeyi tercih eden Zamir, “Gazze'de kalmak bir kumar ve dünyanın en güçlü orduları bile işgalci örgütlerle savaşamaz” diyor.

Bununla birlikte Zamir, farklı bir görüşe sahip olsa bile siyasi liderliğin emirlerine uymaya hazır olduğunu söyledi.

Sızıntılar öfkeye neden oldu

Ancak sorun şu ki, Netanyahu'nun hükümetteki arkadaşları, sadece Ben-Gvir ve Smotrich değil, Likud Partisi’nden milletvekilleri ve bakanlar da Netanyahu'nun açıklamalarıyla yetinmiyor ve bunları Beyaz Saray'da olacakları örtbas etme girişimi olarak görüyorlar.

Bu yüzden pazar günü Zamir ve Netanyahu'yu eşit şekilde eleştiren açıklamalarda bulunan Smotrich, “Kabinet’ten sızdırılan bilgiler, devletin güvenliğini tehdit eden kabul edilemez bir durumdur ve buna bir son verilmeli” ifadelerini kullandı.

Jgjfj
Netanyahu ve Smotrich Kabinet toplantılarından birinde (Reuters)

İsrail Maliye Bakanı Smotrich, eleştşirilerini şöyle sürdürdü:

“Gerçek şu ki tüm cephelerdeki büyük başarılara rağmen, insani yardımların Hamas'a ulaşmasını engellemek konusunda Genelkurmay Başkanı görevini yerine getirmiyor ve siyasi liderliği Hamas'a yardım ulaştırmaya zorluyor. Bu yardımlar savaş sırasında düşmanın lojistik tedarikine dönüşüyor. Tüm saygımla, eleştirilerim aynı zamanda savaşın sürdüğü aylar boyunca siyasi düzeyde alınan kararları uygulamaya koyamayan ve ordunun üst düzey komutanlarına dayatamayan Başbakan’a da yöneliktir. Bu kararlar, Hamas'ı ortadan kaldırmak ve rehineleri geri almaktı.”