İranlı avukat Nesrin Sutude'nin yeniden tutuklanmasının ardından Avrupa’dan İran’a kınama

İranlı avukat Nesrin Sutude (EPA)
İranlı avukat Nesrin Sutude (EPA)
TT

İranlı avukat Nesrin Sutude'nin yeniden tutuklanmasının ardından Avrupa’dan İran’a kınama

İranlı avukat Nesrin Sutude (EPA)
İranlı avukat Nesrin Sutude (EPA)

İranlı insan hakları aktivisti ve avukat Nesrin Sutude, geçtiğimiz yıl Kasım ayında geçici olarak tahliye edilmesinin ardından 20 Ocak'ta yeniden tutuklandı. Nesrin Sutude’nin sağlık durumunun ciddiyeti konusunda uyarılarda bulunan Avrupa ülkelerinden barolar, Tahran'ı avukatlara yönelik her türlü zulmü durdurmaya çağırdı.
2019'da 12 yıl hapis cezasına çarptırılan İranlı bir avukat ve insan hakları savunucusu olan Nesrin Sutude, geçtiğimiz yıl 7 Kasım'da koronavirüse yakalanmasının ardından sağlık nedenlerinden dolayı geçici olarak serbest bırakıldı.
Daha sonra 2 Aralık'ta tekrar hapse giren Sutude geçirdiği kalp krizinin ardından 8 Ocak'ta muayene edilmek üzere tekrar serbest bırakıldı.
Tamamen iyileşememesine rağmen Nesrin Sutude’nin 20 Ocak'ta yeniden hapse atıldığını belirten Avrupalı barolar, İranlı yetkilileri Nesrin Sutude için derhal uygun sağlık hizmetini sağlamaya çağırdı.
Nesrin Sutude’nin eşi Rıza Handan, sosyal medyadan yaptığı açıklamada eşinin başkent Tahran'ın yaklaşık 30 kilometre güneyinde bulunan Karçak Kadınlar Hapishanesi’ne nakledildiğini söyledi.
Avrupalı barolar, İran makamlarını "avukatlara yönelik her türlü zulmü sona erdirmeye, onları gecikmeden ve koşulsuz olarak serbest bırakmaya veya avukatlar için en azından uluslararası yükümlülüklere uygun düzgün gözaltı koşulları sağlamaya" çağırdı.
Başörtüsü yasalarını protesto ettikleri için tutuklanan kadınları savunan avukat Sutude, Haziran 2018’de gözaltına alındı ve ardından 12 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Avukatı daha sonra Sutude’nin gıyaben casusluktan da beş yıl hapis cezasına çarptırıldığını söyledi.
Sutude 2019'da,"yolsuzluğu ve ahlaksızlığı teşvik ettiği" gerekçesiyle tekrar 12 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.