Müslüman Kardeşler’in Libya’daki kolundan ‘iktidar mücadelesi’ ile ilgili suçlama

Geçtiğimiz günlerde Libya’nın batı kentleri seçimlere sahne oldu. (Merkezi Seçim Komitesi)
Geçtiğimiz günlerde Libya’nın batı kentleri seçimlere sahne oldu. (Merkezi Seçim Komitesi)
TT

Müslüman Kardeşler’in Libya’daki kolundan ‘iktidar mücadelesi’ ile ilgili suçlama

Geçtiğimiz günlerde Libya’nın batı kentleri seçimlere sahne oldu. (Merkezi Seçim Komitesi)
Geçtiğimiz günlerde Libya’nın batı kentleri seçimlere sahne oldu. (Merkezi Seçim Komitesi)

Libya’da bu yılın sonunda yapılması planlanan seçimlere ilişkin oluşan yaklaşım, dini desteğe sahip iki köktendinci taraf arasında derin anlaşmazlıklara neden oldu. Libya Büyük Müftüsü Sadık el-Giryani ve Müslüman Kardeşler’in Libya’daki siyasi kolu Adalet ve İnşa Partisi Genel Başkanı Muhammed es-Savan’ın endişelerini de artırdı. Ayrıca taraflar arasında ‘iktidar çatışması’, ‘yeryüzünde bozgunculuk’ ve ‘fetvanın siyasallaşması’ gibi karşılıklı suçlamalar yapıldı.
‘Dünün ortakları’ olan Giryani ve Savan arasında sözlü atışmalar hız kazanırken Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Başkanlık Konseyi Başkanı Fayiz es-Serrac ise Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres ve Güvenlik Konseyi (BMGK) başkanlığına bir mesaj gönderdi. Mesajda, BM’nin, Tunus’taki Libya Siyasi Diyalog Forumu’nun sonuçları uyarınca ‘Libyalıların iradesine yanıt olarak’ genel ulusal başkanlık ve parlamento seçimlerini destekleme çağrısı yapıldı.
Giryani, oğlu Suheyl’in sahibi olduğu ‘Tanasuh’ kanalı stüdyolarında göründü. Giryani, Libya çevresinde yaşananların bir diyalog olmadığını, aksine Adalet ve İnşa Partisi de dahil birkaç tarafın önderlik ettiği bir iktidar mücadelesi olduğunu söyledi. Müftü, yaşananların ‘yeryüzünde bozgunculuk’ olduğuna dair de bir fetva yayınlarken Savan ise yayınlananların, ‘siyasi eylemlere karışmak için dini bir fetvadan’ başka bir şey olmadığını savundu.  
Libya’daki Silivium Araştırmalar Kuruluşu Başkanı Cemal Şalluf da açıklamasında şunları söyledi:
“Tarih, Müslüman Kardeşler’in güç kazanmak için bir köprü olarak dini ve aşırılık yanlısı grupları kullanan siyasi bir eğilim olduğunu ve Libya’daki durumun bir istisna olmayacağını gösterdi.”
Şalluf, 22 Ocak’ta Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Müslüman Kardeşler’in (Adalet ve İnşa) partisinin, daha önce devam eden Genel Ulusal Kongre içindeki siyasi çatışma sırasında Libya Mücadele Grubu’na yakın Müftü Giryani ile iş birliği yaptığını belirtti. Bu durumu Libya Şafağı darbesi yoluyla koalisyon, ardından gelen siyasi bölünme ve Ulusal Ordu’ya (LUO) karşı savaşın takip ettiğini vurguladı.
Şalluf, Müslüman Kardeşler’in yeni ittifaklar yoluyla iktidar arayışına devam etmesiyle birlikte Müftü (eski müttefiki) akımından ayrılmasının, hatta onu suçlamasının ve suç listesine dahil etmesinin doğal ve bir alışkanlık olduğunu kaydetti.
Cemal Şalluf sözlerini şöyle sürdürdü:
“Dolayısıyla eski ittifakın dağıldığının ve Müslüman Kardeşler partisinin iktidarı sürdürmek için yeni bir yol olarak gördüğü, uygun bir şekil değiştirmenin ilan edilmesiyle eş değer olan bu çatışma garip değil.”
Diğer yandan Muhammed es-Savan, Adalet ve İnşa Partisi’nin ülkeyi krizden kurtarmak ve ülkeyi birleştiren yeni bir yürütme otoritesi oluşturmak için yurt içindeki ve dışındaki tüm Libyalı muhataplarıyla temas halinde olduğunu belirtti. Savan, Giryani’ye atıfta bulunarak, karışıklık çıkaranlara aldırış etmeyeceğini dile getirdi.
Savan, Giryani’nin fetvasına ilişkin de “Ülkedeki krizle ilgili diyaloglar ve görüşmeler açısından yaşananlar, Libyalılara karşı uluslararası bir komplo ve yeryüzünde bozgunculuktur” değerlendirmesinde bulundu. Aynı şekilde Giryani’nin ifadelerini, ‘parti ve mensuplarına karşı doğrudan provokasyon’ olarak niteledi.
Savan geçen perşembe günü yaptığı açıklamada, Libya’daki çok sayıda alimi de ‘sessizliklerini bozmaya ve fetvanın bu yanlış kullanımına karşı görevlerini yerine getirmeye’ çağırdı.
Serrac, bugünlerde artan söz konusu çatışmalara paralel olarak, başkanlık ve parlamento seçimlerinin bu yılın sonunda planlanan zamanda yapılmasına hazırlık çerçevesinde ciddiyetini yeniden dile getirdi. UMH’ye bağlı Dışişleri Bakanlığı da Başkanlık Konseyi Başkanının BMGK başkanlığına ‘konsey tarafından, bu süreci desteklemek için bir karar yayınlamasını’ talep eden bir mesaj gönderdiğini bildirdi.
Serrac, BM’ye ‘ihtiyaçlarını değerlendirecek bir ekip gönderme, bu önemli ulusal kazanımı başarıya ulaştırmak ve istikrarlı, sivil demokratik bir yapı inşa etmek için Yüksek Seçim Komisyonu ve yetkili makamlarla istişare ve koordinasyon yapma’ çağrısında bulundu.
Serrac, ‘teknik yardım sağlamak, bu kazanımları tüm aşamalarda ortaya koymak için gerekli güvence araçlarını araştırmak ve seçim süreci bitene ve nihai sonuçlar açıklanana kadar takibi sağlamak için kendisine gerekli imkanların tanınması’  gerekliliğine dikkat çekti.
Libya’daki BM misyonu, 24 Aralık’ta Siyasi Diyalog Forumu katılımcıları tarafından kararlaştırılan tarihte ulusal seçimlerin yapılmasına yönelik bağlılığını sürdürüyor.
UMH’ye yakın Libyalı bir yetkilinin Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamaya göre Serrac tarafından alınan önlemler, kendisinin ‘bir an önce iktidardan vazgeçmeyi ve iktidarı, fonlar ve BM misyonunun çabaları uyarınca seçimle gelebilecek geçici fonlar aracılığıyla seçilmiş yürütme liderliğine teslim etmek istediğini’ kanıtlıyor.



Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
TT

Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının “ikinci aşamasının değiştirileceği” yönündeki kısa ve belirsiz açıklaması, bu değişikliğin ne anlama geldiğine ilişkin soruları gündeme taşıdı.

Uzmanlara göre Trump’ın işaret ettiği değişiklik, anlaşmanın uygulanma biçiminde bir revizyon anlamına geliyor. Buna göre, İsrail’in hâlihazırda yüzde 55’ini kontrol ettiği Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına geçilmesi yerine, 17. maddenin devreye alınması söz konusu olabilir. Bu madde, barış planının taraflardan biri kabul etmese bile tek taraflı olarak ilerletilmesine imkân tanıyor.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasındaki 17. madde, Hamas’ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi halinde, “yardımların genişletilmesi dahil, planın belirtilen unsurlarının, İsrail ordusunun terörden arındırılmış olarak uluslararası istikrar gücüne devrettiği bölgelerde uygulanacağını” düzenliyor.

Geçen ekim ayında Hamas ile İsrail arasında imzalanan “barış belgesi” sadece birinci aşamayla ilgili maddeleri içeriyordu. Bu aşama; ilk ateşkes, İsrail güçlerinin geri çekilmesi, esir takası ve insani yardım girişlerinin kolaylaştırılmasını kapsıyor. Ancak savaş sonrası Gazze’nin yönetimine ilişkin “ikinci aşama” konusunda resmî bir mutabakat sağlanmış değil.

Perşembe günü yaptığı açıklamada Trump, planın ikinci aşamasının “çok yakında değiştirileceğini” söyledi. Açıklama, sürecin tıkanması ve sahadaki ilerlemenin sınırlı kalması nedeniyle endişelerin arttığı bir döneme denk geldi; ancak Trump değişikliğin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Görsel kaldırıldı.
Filistinli bir kadın, İsrail'in Han Yunus'ta düzenlediği bir baskın sonucu akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (AFP)

Ahram Siyaset ve Strateji Merkezi İsrail Çalışmaları uzmanı Dr. Said Okaşa, (Saeed Okasha) Trump’ın sözünü ettiği değişikliğin büyük olasılıkla 17. maddeye dayanacağını belirtiyor. Okaşa’ya göre bu adım, “eski Gazze” ve “yeni Gazze” ayrımını güçlendirecek bir fiili bölünmeye kapı aralayabilir. Bu yaklaşımı geçen ay ABD’nin bölge özel temsilcisi Steve Witkoff’un da çeşitli görüşmelerde dile getirdiğini hatırlattı.

Okkaşa, anlaşmanın geçen ay Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını anımsatarak, Hamas’ın silahsızlanma sürecine yanıt vermemesi gibi gerekçelerle 17. maddenin yeniden devreye sokulmasının mümkün olduğunu söyledi. Uzman, böyle bir senaryonun Gazze’de “ne savaş ne barış” şeklinde sürecek bir çıkmaz yaratabileceğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Filistinliler, Cebaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokaklara kurulmuş çadırların yanından geçiyor (AFP)

Filistinli siyaset analisti Dr. Ayman el-Rakkab da, Trump’ın değişiklik açıklamasının içeriğinin belirsizliğine işaret ederek, “İsrail’in bölgede kalma isteğiyle birleştiğinde, Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesi ihtimali güçleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu belirsizlik sürerken, Axios haber sitesi Trump’ın 25 Aralık’tan önce Gazze’de barış sürecinin ikinci aşamasına geçileceğini açıklamayı planladığını duyurdu. Habere göre Washington, Gazze’de oluşturulacak yeni yönetim yapısı ve uluslararası istikrar gücünün son hazırlıklarını tamamlıyor. ABD Başkanı’nın, bu adımları görüşmek üzere İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ay sonundan önce bir araya gelmesi bekleniyor.

İkinci aşamanın önünde ciddi engellerin olduğunu ifade eden Rakkab: “Barış Konseyi ile teknokrat hükümet henüz kurulmadı. Güvenliği devralacak polis gücü ve uluslararası istikrar kuvveti oluşturulmadı. Bu nedenle somut bir hareketin en erken ocak ayında mümkün olabileceğini düşünüyorum” dedi.

Okaşa, yakın vadede İsrail’in kontrolde tuttuğu bölgeyi yüzde 60 seviyesine çıkarmaya çalışabileceğini, ancak anlaşmanın genel çerçevesinde büyük bir tırmanış beklemediğini belirtti.

Geçtiğimiz günlerde Yedioth Ahronoth, İsrail’in yaklaşık iki milyon Filistinliyi sarı çizginin doğusunda İsrail kontrolündeki yeni bölgelere yeniden yerleştirmeyi, Hamas kontrolündeki bölgeleri tamamen sivillerden boşaltmayı ve Hamas unsurlarını bu bölgelerde aşamalı şekilde takip etmeyi içeren bir plan hazırladığını yazmıştı. Şarku’l Avsat’ın  Telegraph gazetesinin Batılı diplomatlara dayandırdığı haberinden aktardığı bilgilere göre ABD planının Gazze’nin kalıcı biçimde ikiye ayrılması riskini barındırdığını bildirmişti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise geçtiğimiz günlerde Barselona’da AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı görüşmede, Gazze ile Batı Şeria’nın birliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak, ayrıntıları tartışılan hiçbir adımın “bölünmeyi pekiştirmesine” izin verilemeyeceğini söyledi. Abdulati, çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada da, “Gazze’nin bölünmesini konuşmak dahi mümkün değildir. Gazze, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere, kurulacak Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

Uzman Okaşa’ya göre Mısır, hem Gazze’nin bölünmesini hem de anlaşmayı zayıflatacak her türlü değişikliği engellemek için diplomatik çabalarını sürdürecek. Buna karşın, Trump’ın planı etrafındaki belirsizlik nedeniyle önümüzdeki döneme ilişkin tüm senaryolar hâlâ masada.


Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
TT

Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)

Lübnan Cumhurbaşkanlığı, Cumhurbaşkanı Joseph Avn’ın bugün ülkede bulunan Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle bir araya geldiğini açıkladı. Görüşmede Avn, Lübnan ordusunun görevini tamamlaması için destek çağrısında bulunarak, İsrail’in Güney Lübnan’dan çekilmesi için baskı yapılmasını talep etti.

Cumhurbaşkanlığı, heyetin ‘uluslararası kararların uygulanması yoluyla Lübnan’da istikrarı destekleme ve ülkelerin Lübnan ordusuna yardım ederek birliklerini tamamlamaya ve silah tekelini sağlamaya hazır olduklarını’ belirttiğini duyurdu.

Açıklamada Avn’ın, Lübnan’ın uluslararası kararları uygulama taahhüdünü yinelediği ve “İsrail tarafını ateşkesi uygulamaya ve çekilmeye zorlamamız gerekiyor; bu konuda sizden destek bekliyoruz” ifadelerini kullandığı kaydedildi.

Geçen yıl kasım ayında, ABD arabuluculuğunda İsrail ile Hizbullah arasında bir ateşkes sağlanmıştı. Bu ateşkese rağmen, İsrail hâlâ Güney Lübnan’daki bazı noktalarda kontrolünü sürdürüyor ve ülkenin doğusu ile güneyine yönelik saldırılarını devam ettiriyor.


Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
TT

Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)

Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiga, dün Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'na (AGİT) yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın Rusya ile "taviz değil, gerçek barış" istediğini söyledi.

Güvenlik ve insan haklarına odaklanan bir kuruluş olan AGİT, savaş sonrası Ukrayna'da rol oynamayı hedefliyor.

ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD elçileri arasında "oldukça iyi" olarak nitelendirdiği görüşmelerin ardından çarşamba günü yaptığı açıklamada, barış görüşmelerine giden yolun şu anda belirsiz olduğunu söyledi.

Sibiga, örgütün yıllık bakanlar kurulu toplantısından önce, "Münih'te gelecek nesillere ihanet edenlerin isimlerini hâlâ hatırlıyoruz" diyerek, "Bu bir daha asla olmamalı. İlkelerden taviz verilmemeli ve uzlaşmaya değil, gerçek barışa ihtiyacımız var" ifadelerini kullandı.

devfdr
Rus askerleri Kursk bölgesindeki Sudzha’da devriye geziyor (Arşiv- AP)

Bakan, görünüşe göre İngiltere, Fransa ve İtalya'nın Adolf Hitler'in o dönem Çekoslovakya olan toprakları ilhak etmesini kabul ettiği 1938 tarihli Nazi Almanyası anlaşmasına atıfta bulunuyordu. Bu anlaşma, tehditkâr bir güçle yüzleşmemenin işareti olarak yaygın olarak kullanılıyor.

Sibiga, ABD'ye barışı sağlama çabalarından dolayı teşekkür etti ve Ukrayna'nın "bu savaşı sona erdirmek için mümkün olan her fırsatı değerlendireceğine" söz verdi. "Avrupa geçmişte çok fazla adaletsiz barış anlaşması imzaladı. Hepsi yeni felaketlere yol açtı" diye ekledi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy dün, ekibinin Amerika Birleşik Devletleri'ndeki toplantılara hazırlandığını ve Trump'ın temsilcileriyle diyaloğun devam edeceğini söyledi.

Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Rusya ve Avrupa ile Orta Asya'nın büyük bir bölümünü içeren 57 üye ülkeyi kapsayan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Soğuk Savaş döneminde Doğu-Batı diyaloğu için kilit bir forum olarak ortaya çıktı.

Örgüt son yıllarda, Rusya'nın kilit kararların uygulanmasını engellemesi ve örgütü Batı kontrolü altında olmakla suçlamasıyla sık sık çıkmaza giriyor. Rusya, açıklamasında Ukrayna'nın AGİT gündemine "tamamen hakim olmasından" şikayet etti.