عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Libya’da çözüm yabancı savaşçıların ayrılmasına bağlı

Libya’nın başkenti Trablus’un merkezinde geçen haftaki günlük yaşamdan bir görüntü (AFP)
Libya’nın başkenti Trablus’un merkezinde geçen haftaki günlük yaşamdan bir görüntü (AFP)
    Kahire / Halid Mahmud
TT
TT

Libya’da çözüm yabancı savaşçıların ayrılmasına bağlı

Libya’nın başkenti Trablus’un merkezinde geçen haftaki günlük yaşamdan bir görüntü (AFP)
Libya’nın başkenti Trablus’un merkezinde geçen haftaki günlük yaşamdan bir görüntü (AFP)

Libya Uluslararası İzleme Komitesi Çalışma Grubu’nun 5+5 Ortak Askeri Komite ile ortak başkanlık toplantısına katılanlar, ateşkes ve yabancı savaşçıların ayrılmasına yönelik bağlılıklarını yinelerken, Libya petrolünün ihracatının durdurulması krizi de tekrar patlak verdi. Halife Hafter komutasındaki Libya Ulusal Ordusu’na (LUO) bağlı Petrol Tesisleri Muhafızları, 24 Ocak’ta maaşlarının gecikmesini protesto etmek için Petrol Hilali bölgesindeki bazı alanlara petrol ihracatını durdurduğunu açıkladı.
Ülkenin doğusunu ve hayati petrol limanlarını kontrol altına alan Halife Hafter için siyasi açıdan ve medyada bir utanç oluşturabilecek bir hareketle Petrol Tesisleri Muhafızları, maaşların ödenmesi ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi hususundaki talepler karşılanıncaya kadar Ras Lanuf, Sidre ve el-Hariga limanlarından petrol ihracatının askıya alındığını duyurdu.
Muhafızlar, 24 Ocak’ta yaptıkları açıklamada, tam ve vaktinde ödeme hususunda maaşlarla ilgili önceden kararlaştırılanlara uyulmaması nedeniyle petrol ihracatını resmi olarak durdurma kararı aldıklarını söyledi.
Öte yandan ABD’nin Trablus Büyükelçisi Richard Norland, Libya’daki çatışma taraflarının ülkenin doğu ve batısı arasındaki sahil yolunu açmaları çağrısı yaptı. Norland, Libya’nın karşısında ‘bu yılın Aralık ayında yapılacak seçimlerle taçlandırılacak gerçek bir ilerleme sağlama fırsatı’ bulunduğunu söylemesinden birkaç saat sonra Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Başkanı Fayiz es-Serrac, 24 Ocak’ta seçim sürecinin başarısı için komisyon tarafından yapılan hazırlıkları ve düzenlemeleri gözden geçirmek üzere, başkent Trablus’taki Yüksek Seçim Komisyonu binasına ziyarette bulundu.
Serrac, yaptığı açıklamada, komisyon başkanı İmad es-Sayih ve üyeleriyle cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin belirtilen tarihte yapılmasına yönelik hazırlıkları görüştüğünü söyledi. Serrac, görüşmede komisyon, Birlemiş Milletler (BM) bürosu ve Avrupa Birliği (AB) arasındaki iş birliği alanlarının yanı sıra tamamlanması gereken teknik ve finansal durumların, bu organların seçimleri en yüksek uluslararası standartlara göre yürütmek için destek ve uzmanlık açısından neler sağlayabileceğinin ele alındığını açıkladı.
Fayiz es-Serrac, hükümetinin komisyonun çalışmalarını verimli ve profesyonel bir şekilde yürütmesini sağlamak için tüm yetenekleri kullanmaya hazır olduğunu yinelerken, UMH’nin seçimler için 50 milyon tahsis ettiğine dikkati çekti. Komisyon ise seçmenlerin, kayıt sürecinde 2,5 milyonu aştığını vurguladı. Serrac, geçen cumartesi günü güney bölgesinden bir heyetle yaptığı görüşmede, güvenlik ve istikrarın sağlanmasının hükümeti açısından bir öncelik olduğunu belirtirken, bölgedeki tırmanışın tekrarlanmaması için güneyin tüm taraflar ve bileşenler arasında uyum ve barış içinde bir arada yaşamanın önemli olduğunu kaydetti.
Fayiz es-Serrac, geçen cumartesi günü Trablus’ta Dışişleri Bakanı Muhammed Seyyale’nin de katıldığı bir törende, İran da dahil 4 yeni büyükelçinin kimliklerini teslim aldı.
İran’ın Trablus Büyükelçisi Muhammed Şibani, Seyyale ile görüşmesi sonrasında ülkesinin, Libya krizini çözmek için UMH’ye her türlü yardımı sağlamaya hazır olduğunu açıkladı. Büyükelçi, Ticaret Odaları ve İşadamları Konseyi gibi özellikle kamu ve özel ekonomik düzeyde ikili ilişkilerin güçlendirilmesinin önemine dikkati çekti.
ABD’nin Trablus Büyükelçisi ise geçen cumartesi günü yaptığı açıklamada, 5+5 Ortak Askeri Komite üyelerinin, Libya halkının yabancı güçlerin geri çekilmesi ve ateşkes konulu Ekim anlaşmasının tam olarak uygulanması yönündeki taleplerini savunmak için büyük bir cesaret sergilediklerini belirtti.
Richard Norland, sahil yolunun açılmasını engelleyen meseleleri ele alarak ve bu önemli yolun Libyalıların lehine yeniden açılmasına izin vererek, politikacıların da aynı derecede kanaat göstermesinin zamanının geldiğini vurguladı. Libyalıları, çalışmalarını tamamlamak için Siyasi Diyalog Forumu’nu desteklemeye çağıran Norland, gelecek perşembe günü sona erecek olan 3 üyeli bir Başkanlık Konseyi ve bir başbakanlık pozisyonlarına adaylıkların sunulması için bir haftalık sürenin başlamasından duyduğu memnuniyeti dile getirdi.
Öte yandan Libya Uluslararası İzleme Komitesi’nden doğan işlerle ilgilenen çalışma grubunun 5+5 Ortak Askeri Komite ile ortak başkanlık toplantısına katılanlar, tüm yabancı savaşçıların ve paralı askerlerin Libya’dan ayrılması için yaklaşan son tarihle birlikte ateşkese yönelik tam ve sürekli taahhütlerini yineledi. BM heyetinin geçen cumartesi akşamı yaptığı açıklamaya göre Afrika Birliği (AfB), Fransa, İtalya, Türkiye ve İngiltere’den oluşan ortak başkanlık, komitenin bugüne kadar ortaya koyduğu başarılara övgüde bulundu.
Ortak başkanlık, Siyasi liderleri de ateşkesin uygulanmasını hızlandırmak için gerekli tüm tedbirleri almaya, Ebu Kurayn ile Sirte arasındaki sahil yolunun açılmasına öncelik verme ve tüm yabancı savaşçı ve paralı askerleri derhal geri göndermeye çağırdı.
Misyon ayrıca, Trablus’taki Garabulli sakinlerini belediye meclisi seçimlerine katıldıkları için tebrik ederken, Belediye Meclisi Seçimleri Merkez Komitesi’nin güvenli ve profesyonel seçimler uygulama çabalarına da övgüde bulundu.
Trablus Yüksek Yargı Konseyi, Fas’ın Bouznika kentinde toplananların yargı pozisyonlarının bölünmesine ilişkin ulaştıkları sonuçları kabul etmedi. Konsey, 24 Ocak’ta yaptığı açıklamada, yargının statüsünün Libya halkıyla test edilmemesi konusunda uyarıda bulundu.
Temsilciler Meclisi ve devlet diyalog ekipleri tarafından yapılan açıklamada, ‘Yargıtay Başkanı ve Başsavcı’ görevlerine ilişkin yürürlükte olan mevzuatın öngördüğü usullerin uygulanması ve çalışma grupları oluşturmanın yanı sıra Libya Merkez Valisi ve vali yardımcısı, Yüksek Seçim Komisyonu başkanı ve üyeleri için açık devlet pozisyonları ile tedbirlerin alınması, bu pozisyonların doldurulmasına ilişkin prosedürel adımları atacak çalışma gruplarının oluşturulması hususlarında uzlaşı sağlandığı belirtildi. Açıklamada, gelecek ayın ikinci günü, adayların formlarını ve özgeçmişlerini yarın (26 Ocak) öğleden sonra teslim almaları için son tarih olarak belirlendi.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Libya'nın başkentinde devam eden protestolar ve yol kapatma eylemleri

Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe (Dibeybe'nin ofisi)
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe (Dibeybe'nin ofisi)
TT
TT

Libya'nın başkentinde devam eden protestolar ve yol kapatma eylemleri

Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe (Dibeybe'nin ofisi)
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe (Dibeybe'nin ofisi)

Libya’nın başkenti Trablus, Ulusal Birlik Hükümeti’ne (UBH) karşı öfkeli protestoların yeniden alevlenmesiyle bir kez daha gergin bir gece yaşadı. Protestolara, ‘Misrata kentindeki devrimci tugaylar ve birlikler’ olarak bilinen grupların da destek vermesiyle talepler, hükümetin görevden alınması çağrısının ötesine geçerek, yıllardır siyasi bölünmüşlük altında bulunan ülkedeki tüm ‘siyasi oluşumların’ düşürülmesi isteğine dönüştü.

Görgü tanıkları ve yerel medya kaynaklarına göre, cumartesi akşamı Trablus’ta Abdulhamid Dibeybe hükümetini protesto eden göstericiler otoyolu ve sahil yolunu kapattı. Başkentin merkezinde lastikler ateşe verilirken, birçok mahallede gece saatlerinde düzenlenen gösterilerde yolsuzluğun yaygınlaşması, hizmetlerdeki aksaklıklar ve yaşam koşullarındaki kötüleşme protesto edildi.

Libyalı diplomat Muhammed Halife el-Akrut, yolların kesildiği, lastiklerin yakıldığı, trafik akışında ciddi aksamalar yaşandığı ve yoğun sıkışıklık nedeniyle çok sayıda aracın birbirine çarptığı bir tabloya dikkat çekti.

Trablus’ta cuma günü düzenlenen benzer gösterilerin ardından protestolar ikinci gününe girerken, Misrata ve Zaviye kentlerinde de eş zamanlı eylemler yapıldı. Göstericiler, ekonomi, hizmet ve güvenlik koşullarındaki kötüleşmeyi protesto ederek geçiş sürecinin sona erdirilmesini talep etti.

Misrata kentindeki devrimci tugaylar ve birliklerin liderleri, ‘halk ayaklanması’ olarak niteledikleri eylemlere tam destek verdiklerini açıkladı. Açıklamada, ‘ülkenin çektiği acılardan sorumlu tüm siyasi oluşumların devrilmesi’ çağrısı yapılırken, Libyalılar sokağa çıkmaya davet edildi. Ayrıca Misrata’daki askeri kurumlara, protestocuların yanında yer alma çağrısında bulunuldu.

Açıklamada geçen ‘siyasi oluşumlar’ ifadesinin, Temsilciler Meclisi (TM) ile Devlet Yüksek Konseyi’nin (DYK) yanı sıra Trablus’taki UBH ve ülkenin doğusunda parlamento tarafından görevlendirilen hükümeti de kapsadığı değerlendiriliyor.

Devrimci tugaylar ve birliklerin liderleri, yayımladıkları bir başka açıklamada, Libya Savunma Bakan Vekili Tuğgeneral Abdusselam Zubi ile aralarına mesafe koyarak, kendilerini temsil etmediğini ve ‘devrimcilerin haklarını savunma’ konusunda kayda değer bir rol üstlenmediğini belirtti. Ayrıca, geçtiğimiz salı günü Türkiye’nin başkenti Ankara’dan havalandıktan kısa süre sonra düşen ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Muhammed el-Haddad ile bazı askeri yetkililerin hayatını kaybettiği uçak kazasına ilişkin tutumunu eleştirerek sessiz kalmasını kınadı.

Açıklamada, UBH’nin olaya ilişkin resmi bir taziye mesajı ya da kazanın koşullarını açıklayan bir basın toplantısı düzenlememesi ‘zayıf’ bir tutum olarak nitelendirildi; bunun askeri kuruma ve devrimcilerin fedakârlıklarına bir hakaret olduğu savunuldu.

Misrata Devrimci Tugayları, Libya’nın batısındaki en büyük ve en güçlü örgütlü askeri güçler arasında yer alıyor. Bu yapı, 17 Şubat 2011 devrimi sırasında ortaya çıkmasının ardından, özellikle Misrata, Sirte ve Trablus cephelerinde yürüttüğü operasyonlarla eski lider Muammer Kaddafi rejiminin devrilmesinde kilit rol oynamıştı.

zxscdfrgt
Bingazi'deki Libya Temsilciler Meclisi (TM) oturumundan (TM Medya Ofisi)

Bu oluşumlar, izleyen yıllar boyunca savaşçı örgütlenmeleri, silahlanmaları ve geniş toplumsal tabanlarına dayanarak Misrata’da ve kent dışında kayda değer bir askerî nüfuzu elinde tutmayı sürdürdü. Ayrıca devletin çeşitli askeri kilit noktalarında da varlık gösterdiler.

Öte yandan ülkenin batısındaki el-Esabia kentinde esrarengiz yangınlar yeniden çıktı. Kentte yaklaşık üç eş zamanlı yangın meydana gelirken, 19 Şubat’ta yaşanan ve onlarca, hatta yüzlerce evin yanmasına yol açtığı belirtilen yangınlar zinciri yeniden gündeme geldi.

El-Esabia Belediyesi, sınırlı imkânlar nedeniyle ekiplerin kapasitesini artırmak amacıyla ek bir itfaiye aracı ve bir ambulans tahsis edilmesi çağrısında bulundu. Şarku’l Avsat’ın Libya resmi haber ajansı LANA’dan aktardığına göre el-Esabia Belediyesi Basın Ofisi Müdürü Sıddık el-Mukattef, yetkili kurumlara acil destek çağrısı yaptı.

El-Mukattef, yangınların nedenlerinin ‘halen bilinmediğini’ belirterek, özellikle şubat ayından bu yana mayısta verilen kısa bir aranın ardından olayların tekrar etmesi nedeniyle takibin artırılması ve halkın korunmasına yönelik önlemler alınması çağrısında bulundu.

Ülkenin doğusunda ise Bingazi’de pazartesi ve salı günleri yapılması planlanan TM oturumunun gündemine ilişkin sessizlik hâkim. Oturumda üç ana dosyanın ele alınmasının beklendiği belirtiliyor. Bunlar arasında Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı İmad es-Sayih’in idari atamalara ilişkin adaylıklarının onaylanması, Mareşal Halife Hafter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu’nun (LUO) maaş çizelgesinde değişikliğe gidilmesi ve TM için yeni bir yönetim yapısının yeniden seçilmesi yer alıyor.

ARAP DÜNYASI

Naim Kasım, ‘silah taşıma münhasır hakkının’ ertelenmesini istedi

İsrail’in Lübnan'ın güneyindeki Aknit beldesinde hedef aldığı ve üç kişinin hayatını kaybettiği bir aracın yanında duran Lübnan askerleri (DPA)
İsrail’in Lübnan'ın güneyindeki Aknit beldesinde hedef aldığı ve üç kişinin hayatını kaybettiği bir aracın yanında duran Lübnan askerleri (DPA)
TT
TT

Naim Kasım, ‘silah taşıma münhasır hakkının’ ertelenmesini istedi

İsrail’in Lübnan'ın güneyindeki Aknit beldesinde hedef aldığı ve üç kişinin hayatını kaybettiği bir aracın yanında duran Lübnan askerleri (DPA)
İsrail’in Lübnan'ın güneyindeki Aknit beldesinde hedef aldığı ve üç kişinin hayatını kaybettiği bir aracın yanında duran Lübnan askerleri (DPA)

Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım, Lübnan hükümetine, silahların münhasıran devletin elinde olması gerektiğini öngören ‘silahların münhasır kontrolü’ konusunu ertelemesi çağrısında bulunarak, bunu ‘İsrail'in devam eden saldırıları ışığında mantıksız’ olarak nitelendirdi.

Kasım, Hizbullah'ın silahsızlandırılmasının, bu aşamada ‘silahların devletle sınırlandırılması’ olarak adlandırılsa da, bir Amerikan-İsrail projesi olduğunu düşündüğünü belirtti.

Hizbullah Genel Sekreteri, bu projenin ‘Lübnan'ın askeri kapasitesini sona erdirmek ve Lübnan halkının dengeli bir kesimini vurmak’ amacını taşıdığını da sözlerine ekledi. Hükümetin karşılığında hiçbir şey almadan gereksiz tavizler verdiğini, İsrail'in ise hiçbir anlaşmaya bağlı kalmadığını vurguladı.

Şeyh Kasım, Hizbullah’ın etkinliğinde yaptığı konuşmada, ülkenin tarihi bir dönüm noktasında olduğunu belirterek, ‘şu anda önerilen planların yeniden gözden geçirilmesi’ çağrısında bulundu. Direnişin anlaşmaya devletten daha fazla bağlı olduğunu vurgulayan Şeyh Kasım, İsrail'in anlaşmaları ihlal etmeye devam ettiğini belirtti.

ARAP DÜNYASI

GGK, Hadramut'ta ciddi ihlallerle suçlanıyor

GGK güçleri sivillere karşı ihlallerde bulunmakla suçlanıyor (Sosyal medya platformu X)
GGK güçleri sivillere karşı ihlallerde bulunmakla suçlanıyor (Sosyal medya platformu X)
TT
TT

GGK, Hadramut'ta ciddi ihlallerle suçlanıyor

GGK güçleri sivillere karşı ihlallerde bulunmakla suçlanıyor (Sosyal medya platformu X)
GGK güçleri sivillere karşı ihlallerde bulunmakla suçlanıyor (Sosyal medya platformu X)

Yemen’in insan hakları örgütleri tarafından hazırlanan raporlar, Güney Geçiş Konseyi (GGK) güçlerini Hadramut vilayetinde sivillere karşı keyfi tutuklamalar, zorla kayıplar ve ev baskınları dahil olmak üzere ciddi ihlallerde bulunmakla suçladı. Bu ihlaller, GGK güçlerinin aralık ayı başından beri tek taraflı olarak işgal ettiği vilayetteki kaos ve istikrarsızlığı daha da derinleştirebilir.

Yemen Haklar ve Özgürlükler Ağı, yerleşim bölgelerini ve özel evleri etkileyen baskıcı uygulamaları kınayan sert bir açıklama yayınladı. Bu eylemlerin Yemen anayasası ve ulusal yasaların hükümlerinin yanı sıra Yemen'in uluslararası insan hakları hukuku ve uluslararası insani hukuk kapsamındaki uluslararası yükümlülüklerinin açık bir ihlali olduğunu vurguladı.

Sahadan tanıklıklara göre GGK güçleri sivillerin evlerine baskın düzenleyerek sivilleri keyfi olarak gözaltına alırken bazı sivilleri zorla kaybederek kişinin özgürlük ve güvenlik hakkı, evin dokunulmazlığı ve adil yargılanma garantisini ihlal etti.

Yemen Haklar ve Özgürlükler Ağı, bu uygulamaları keyfi gözaltı ve zorla kaybedilmenin sistematik bir örneği olarak nitelendirirken hesap verilmeden devam etmelerinin tehlikesine karşı uyardı.

wdvrfgthy
Hadramut'taki kabile toplantısı GGK güçlerinin ihlallerini kınadı (Sosyal medya platformu X)

Yemen Haklar ve Özgürlükler Ağı ayrıca GGK'nın Wadi Herd, Halfun ve Gayl Bin Yamin dahil olmak üzere Hamum kabilelerinin yaşadığı geniş bölgelere yasadışı askeri abluka uyguladığını da belgeledi. Bu abluka, hareket özgürlüğünü kısıtladı, hastaların acil bakıma erişimini engelledi ve temel sağlık hizmetlerini aksattı. Özel mülkiyete yönelik saldırılar ve yaygın yağma ve hırsızlık olayları da rapor edildi.

Ablukanın meşru bir güvenlik önlemi olarak haklı gösterilemeyeceğinin vurgulandığı, aksine uluslararası insani hukuk tarafından yasaklanan toplu cezalandırma olarak nitelendirilen raporda, bu ablukanın, GGK projesini açıkça reddeden bu bölgelerin sakinlerine yönelik siyasi zulüm örneği olduğu, ayrımcılık yapmama ve fikir, ifade ve siyasi görüş özgürlüğü ilkelerinin açık bir ihlali olduğu ve askeri gücün siyasi baskı aracı olarak kullanıldığı belirtildi.

Sistematik ihlaller

Yemen Haklar ve Özgürlükler Ağı, siyasi görüşlere dayalı olarak yerleşim bölgelerini hedef almanın ve bölge sakinlerine toplu kısıtlamalar uygulamanın, onların yaşamlarını, onurlarını ve geçim kaynaklarını etkilediğini ve uluslararası standartlara göre bireysel cezai sorumluluk gerektiren ağır suçlar teşkil edebilecek ciddi bir suç olduğunu belirtti.

Rapor, GGK’yı askeri ve siyasi liderliğini ihlallerden tam olarak yasal olarak sorumlu tuttu ve tüm kuşatma ve toplu cezalandırma eylemlerinin derhal sona erdirilmesini, hareket özgürlüğüne getirilen kısıtlamaların kaldırılmasını ve sağlık ve insani yardım hizmetlerine engelsiz erişimin sağlanmasını talep etti.

Yemen Haklar ve Özgürlükler Ağı ayrıca keyfi olarak gözaltına alınan tüm kişilerin derhal serbest bırakılmasını, zorla kaybedilenlerin akıbetinin açıklanmasını ve bu ihlallerden sorumlu olanların uluslararası adalet standartlarına göre hesap vermesi için hızlı, bağımsız ve etkili soruşturmaların başlatılmasını talep etti.

Uluslararası topluma ve Birleşmiş Milletler (BM) organlarına sivilleri korumak, uluslararası insani hukuka saygı gösterilmesini sağlamak ve faillerin cezasız kalmasını önlemek için acil önlemler almaları çağrısında bulundu.

İhlalleri tarafsız ve profesyonel bir objektiflikle izlemeye ve belgelemeye devam edeceğini belirten Yemen Haklar ve Özgürlükler Ağı, tüm Hadramut sakinlerini, mağdurları ve tanıkları, yasal belgeleme için herhangi bir ihlali bildirmeleri ve ulusal ve uluslararası hesap verebilirlik için gerekli dosyaları hazırlamaları, böylece mağdurlara adalet sağlanması ve faillerin cezasız kalmasının önlenmesi için çağrıda bulundu.

Yemen Haklar ve Özgürlükler Ağı, açıklamasında sivillerin korunmasının siyasi bir tercih değil, vazgeçilmez bir hukuki ve insani yükümlülük olduğunu ve herhangi bir sessizlik veya kayıtsızlığın koruma sorumluluğunun ağır bir ihlali olduğunu vurguladı.