10 milyar yıllık "süper Dünya"nın keşfi, uzaylı avcıları için ne anlama geliyor?

Gezegenin bulunduğu TOI-561, Samanyolu'nda keşfedilen en eski, metal açısından en fakir yıldız sistemlerinden biri (W. M. Keck Gözlemevi)
Gezegenin bulunduğu TOI-561, Samanyolu'nda keşfedilen en eski, metal açısından en fakir yıldız sistemlerinden biri (W. M. Keck Gözlemevi)
TT

10 milyar yıllık "süper Dünya"nın keşfi, uzaylı avcıları için ne anlama geliyor?

Gezegenin bulunduğu TOI-561, Samanyolu'nda keşfedilen en eski, metal açısından en fakir yıldız sistemlerinden biri (W. M. Keck Gözlemevi)
Gezegenin bulunduğu TOI-561, Samanyolu'nda keşfedilen en eski, metal açısından en fakir yıldız sistemlerinden biri (W. M. Keck Gözlemevi)

Gökbilimcilerin keşfettiği, Samanyolu Galaksisi'nden hemen hemen ilk anından beri var olan, sıcak ve kayalık gezegen, akıllı yaşam arayışında dönüm noktası oldu.
Forbes'un deneyimli bilim muhabiri Jamie Carter'ın aktardığına göre, "süper Dünya" diye anılan, TOI-561b isimli gezegen, yıldızının etrafındaki dönüşünü sadece 10,5 saatte tamamlıyor.
Gezegen, Güney Yarımküre göğünde görülebilen, 280 ışık yılı uzaklıkta yer alan Sextant takımyıldızında bulundu. Boyutları Dünya'nın 1,45 katına ulaşan gezegenin kütlesi de Dünya'nın üç katı. Bu nedenle "süper Dünya" diye anılıyor.
İsmini kendi yıldızından alan gezegen, metal bakımından fakir turuncu cüce yıldız TOI-561'in yörüngesinde dönüyor. TOI-561'in isimli yıldızın Samanyolu Galaksisi'nin en eski yıldızlarından biri olduğu biliniyor.
Bu da evrende yaşamış olabilecek akıllı yaşam formlarını araştıran gökbilimciler için önemli bir ipucu. Zira milyarlarca yıl önce doğmuş yaşam biçimleri olabileceğini gösteriyor.

Gezegenin keşfi, "uzaylı" arayanlara ne vaat ediyor?
Söz konusu gezegenin Güneş Sistemi'nden iki kat yaşlı olduğu düşünülüyor.
10 milyar yaşında olduğu aktarılan gezegen, galaksideki ilk yıldızların parlamalarına şahit oldu. Zira Samanyolu, 12 milyar yaşında.
Keşfin ardındaki araştırma ekibinin lideri, Hawaii Üniversitesi'tesinden Lauren Weiss, “TOI-561b, şimdiye kadar keşfedilen en eski kayalık gezegenlerden biri” dedi ve ekledi:
Varlığı, evrenin 14 milyar yıl önceki doğuşundan bu yana kayalık gezegenlere ev sahipliği yaptığını gösteriyor.
Uzmanlara göre tam da bu nedenle TOI-561b'nin keşfi, dünyanın dört bir yanında akıllı yaşam arayan bilim insanlarına yol gösterecek nitelikte. Weiss konuyla ilgili şöyle konuştu:
10 milyar yıldır orada bir yerde varlığını sürdüren kayalık bir gezegende neler olmuştur, bir düşünün. Kesinlikle öğrenmek isterdim.
Ayrıca bu keşif, yaşamın başka gezegenlerde gelişmiş, teknolojik medeniyetlere dönüşmüş ve Dünya'da yaşam ortaya çıkmadan çok önce yok olmuş olabileceğini düşündüren bir dizi araştırmaya da katkıda bulunabilir.
Zira bilim insanları, uzaylılardan gelecek mesajları aramak yerine, gökyüzünü onlara ait fosilleri bulmak için tararsa keşif şansı da artabilir.
Business Insider'a konuşan Harvardlı astrofizikçi Avi Loeb, şunları söyledi:
Mevcut medeniyetlerin yanında, onların geçmişte de var olduğuna dair kanıt ararsanız, bir şeyler bulma şansınız artar.

TOI-561b'de eski yaşam formları var mıdır?
TOI-561b muhtemelen şu anda yaşam formlarına ev sahipliği yapmıyor.
Zira gezegen, Dünya geçen her günde yıldızının yörüngesinde iki kez dolaşıyor. Yani yıldızına o kadar yakın ki yüzeyinde sıvı su bulunamayacak kadar sıcak. Yüzey sıcaklığının yaklaşık 2 bin 500 derece olduğu tahmin ediliyor.
Ancak TOI-561b, galaksimizin en eski yıldızlarının çevresinde hala yaşanabilir durumda olabilecek ve çok köklü yaşam formlarına ev sahipliği yapabilecek daha birçok kayalık gezegenin keşfedilmeyi beklediğine dair bir ipucu.
Çünkü uzmanlara bir gezegen ne kadar olgun ve istikrarlı olursa, bir yaşam formuna ev sahipliği yapma olasılığı da o kadar yüksek. Weiss, bunu şöyle açıklıyor:
Bir milyar yıllık bir gezegen yerine, yörüngesindeki kayalık bir gezegende akıllı bir medeniyetin yaşadığı 10 milyar yıllık bir yıldız bulmamız daha olası.
 
Independent Türkçe, Forbes, Business Insider



Meta insanüstü yapay zeka için yeni laboratuvar kurdu

Fransa'nın Bretonya bölgesinde 11 Nisan 2025'te Meta'nın yapay zeka logosu bir telefonda görünüyor (Vincent Feuray/Hans Lucas/Hans Lucas/AFP)
Fransa'nın Bretonya bölgesinde 11 Nisan 2025'te Meta'nın yapay zeka logosu bir telefonda görünüyor (Vincent Feuray/Hans Lucas/Hans Lucas/AFP)
TT

Meta insanüstü yapay zeka için yeni laboratuvar kurdu

Fransa'nın Bretonya bölgesinde 11 Nisan 2025'te Meta'nın yapay zeka logosu bir telefonda görünüyor (Vincent Feuray/Hans Lucas/Hans Lucas/AFP)
Fransa'nın Bretonya bölgesinde 11 Nisan 2025'te Meta'nın yapay zeka logosu bir telefonda görünüyor (Vincent Feuray/Hans Lucas/Hans Lucas/AFP)

Mark Zuckerberg, insan zekasını aşan yapay zeka geliştirmeye odaklanacak yeni bir yapay süper zeka biriminin Meta'da kurulduğunu duyurdu.

Meta Süper Zeka Laboratuvarı, teknoloji devinin yapay zekayı Facebook, Instagram ve WhatsApp gibi tüm ürünlerine entegre etme yolunda büyük çaba sarf ettiği bir dönemde kuruldu.

Bu son girişim, ChatGPT'nin yaratıcısı OpenAI'dan birkaç üst düzey araştırmacının transfer edilmesiyle şimdiden tartışmalara yol açtı.

OpenAI CEO'su Sam Altman'a göre Zuckerberg, ChatGPT çalışanlarına şirketine katılmaları için 100 milyon dolara kadar teklifte bulundu ve birkaç kişi yeni süper zeka laboratuvarında işe alındı.

Meta Süper Zeka Laboratuvarı'na katılan eski OpenAI çalışanları arasında Shuchao Bi, Huiwen Chang, Ji Lin, Hongyu Ren, Jiahui Yu ve Shengjia Zhao yer alırken, yeni atananlar arasında eski Google ve Anthropic araştırmacıları da var.

Meta'nın patronu pazartesi günü çalışanlarına gönderdiği bilgi notunda, yeni yetenek dalgasının milyarlarca kullanıcıya "kişisel süper zeka" sunmayı sağlayacağını söyledi.

İlk kez CNBC'nin bildirdiği notta "Yapay zekanın ilerleme hızı arttıkça süper zekanın geliştirilmesi de ufukta beliriyor. Bunun insanlık için yeni bir çağın başlangıcı olacağına inanıyorum ve Meta'nın bu yola öncülük etmesi için ne gerekiyorsa yapmaya kararlıyım" diye yazdı.

Meta dünyaya süper zeka sunmak için eşsiz bir konumda. Daha küçük laboratuvarlara kıyasla çok daha büyük bilgi işlem kapasitesini destekleyen güçlü bir altyapımız var. Milyarlarca kişiye ulaşan ürünler oluşturup büyütme konusunda daha derin deneyime sahibiz. Çok hızlı büyüyen yapay zeka gözlükleri ve giyilebilir cihazlar kategorisine öncülük ve liderlik ediyoruz. Ve şirket yapımız muazzam bir inanç ve cesaretle hareket etmemizi sağlıyor.

Yeni laboratuvar, Meta'nın ScaleAI adlı girişimine 14,3 milyar dolar yatırım yapmasının ardından şirkete katılan Meta'nın baş yapay zeka sorumlusu Alexandr Wang tarafından yönetiliyor.

Zuckerberg çalışanlarına gönderdiği notta, Meta'nın "aşağı yukarı gelecek bir yıl içinde" süper zekanın "sınırına ulaşmasını" beklediğini söylerken bu, Altman'ın benzer tahminlerini yansıtıyor.

Meta'nın yeni süper zeka laboratuvarı, çeşitli uygulamalarında Meta yapay zekasına güç veren Llama modellerini geliştirmek için de çalışacak.

Independent Türkçe