İran, müzakereleri başlatmak için ABD’nin adım atmasını bekliyor

İran, müzakereleri başlatmak için ABD’nin adım atmasını bekliyor
TT

İran, müzakereleri başlatmak için ABD’nin adım atmasını bekliyor

İran, müzakereleri başlatmak için ABD’nin adım atmasını bekliyor

İran'ın Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Mecit Takht Ravançi, NBC'ye yaptığı açıklamada ülkesinin Biden yönetimiyle doğrudan veya arabulucular yoluyla görüşmeye henüz başlamadığını ve bunu da planlamadığını söyledi. Ravançi, Trump’ın 2018'de nükleer anlaşmadan çekildikten sonra uyguladığı yaptırımların yeni ABD Başkanı Biden tarafından kaldırılmasına yönelik ilk adımı beklediklerini kaydetti.
Tahran yönetiminden daha önce yapılan açıklamalarda, Mecit Takht Ravançi başkanlığındaki bir ekip ile ABD yönetimi arasında müzakereler başladığına yönelik haberler yalanlanmıştı. Söz konusu dönemde çıkan haberlerde ABD ve İran arasında arabuluculuk kanallarının harekete geçirildiği öne sürülüyordu.
Söz konusu dialar her ne kadar Biden yönetiminden üst düzey yetkililerin açıklamalarına dayandırılsa da Washington, İran ile müzakerelere başlamak için acele etmeyeceklerini duyurdu. Sürecin nükleer anlaşmaya geri dönüş, İran’ın füze faaliyetleri ve bölgedeki istikrarsızlaştırıcı role dair uzlaşıya bağladı. Diğer yandan Demokratlar ile bağlantılı birçok siyasi çevre, siyasi araştırmacı ve akademisyen ise söz konusu dosya ve Biden yönetiminin İran’a yaklaşımı hakkında yorum yapmaktan kaçınıyor.
Daha önce Trump yönetiminde İran konusunda danışman olarak görev yapan Demokrasileri Savunma Vakfı'nın (FDD) danışmanlarından Richard Goldberg, Biden yönetimi yetkililerinin açıklamalarının artık analize muhtaç olduğunu söyledi.
Goldberg, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada "Görünüşe göre önce Ortak Kapsamlı Eylem Planı’na (JCPOA) geri dönmeyi ve ardından diğer sorunları ele alan yeni bir anlaşma arayışlarını tartışıyorlar" dedi. Bunun stratejik bir hata olacağını belirten Goldberg, İranlıları diğer meseleleri görüşmeye zorlamadan önce ABD'nin etkisini kaybedeceğini vurguladı. Goldberg açıklamasını şu sözlerle sürdürdü:
“Aynı zamanda, Dışişleri Bakanı adayının (Antony Blinken) İran Merkez Bankası'na ve İran Ulusal Petrol Şirketi’ne uygulanan yaptırımları kaldırmanın, terörü finanse etme suçu nedeniyle ABD'nin çıkarına olmadığını belirten bir açıklama yaptığını görüyoruz. İran Merkez Bankası ve Ulusal Petrol Şirketi, JCPOA kapsamında yaptırımlarının hafifletilmesi gereken kurumlar arasında yer alıyor.”
DPA dün, 2001-2004 yılları arasında Savunma Bakanlığı Finans Direktörü olan The National Interest Araştırma Merkezi Başkan Yardımcısı Dov S. Zakheim’in konuya dair açıklamalarını aktardı. Habere göre Zakheim şunları söyledi:
“Biden yönetiminin İran'la nükleer anlaşmaya geri dönmesi, muhafazakar adayın İran'da kazanamaması durumunda karışıklığı artıracak. Biden yönetimi, İran'daki Ayetullah hükümdarlarının, karşılığında bir bedel ödemeden kazanç elde edebileceklerine dair herhangi bir sinyal vermemeye dikkat etmelidir."



Trump Suriye'ye uygulanan yaptırımları kaldıran kararnameyi imzaladı

Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakan Muhammed bin Selman, Riyad'da ABD Başkanı Donald Trump'ın Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ile tokalaşmasını izlerken, 14 Mayıs 2025 (Reuters)
Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakan Muhammed bin Selman, Riyad'da ABD Başkanı Donald Trump'ın Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ile tokalaşmasını izlerken, 14 Mayıs 2025 (Reuters)
TT

Trump Suriye'ye uygulanan yaptırımları kaldıran kararnameyi imzaladı

Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakan Muhammed bin Selman, Riyad'da ABD Başkanı Donald Trump'ın Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ile tokalaşmasını izlerken, 14 Mayıs 2025 (Reuters)
Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakan Muhammed bin Selman, Riyad'da ABD Başkanı Donald Trump'ın Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ile tokalaşmasını izlerken, 14 Mayıs 2025 (Reuters)

Beyaz Saray’dan bugün yapılan açıklamada ABD Başkanı Donald Trump'ın Suriye'ye uygulanan yaptırımları sona erdiren kararnameyi imzaladığı duyuruldu.

ABD Hazine Bakanlığı'ndan üst düzey bir yetkili yaptığı açıklamada, “Bugünkü karar, Suriye'nin küresel finans sisteminden izolasyonunu sona erdirecek ve bölgeden ve ABD ile ticaret ve yatırım işlemlerinin önünü açacak” dedi.

Trump'ın bu hamlesi, Şam ile ABD ve genel olarak Batılı ülkeler arasındaki ilişkilerde yeni bir sayfa açan önemli bir siyasi gelişme olarak görüldü.

Şam'dan karara ilişkin ilk yorum, Suriye Dışişleri Bakanı Esad eş-Şeybani’den geldi. Şeybani, X hesabından yaptığı açıklamada, “Trump'ın yaptırımları kaldırması Suriye'nin uluslararası topluma açılmasına yardımcı olacak ve ekonomik iyileşmenin önündeki engelleri kaldıracak” dedi.

Yaptırımların kaldırılmasının ‘uzun zamandır beklenen yeniden inşa ve kalkınmanın önünü açacağını’ vurgulayan Şeybani, bunun aynı zamanda ‘Suriye'yi yeni bir refah ve istikrar dönemine itecek bir dönüm noktası’ olacağını belirtti.

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt bu sabah yaptığı günlük basın toplantısında, Trump'ın Suriye'ye yönelik ABD yaptırım programını sonlandırmak için başkanlık kararnamesi imzalayacağını söyledi. Trump, geçtiğimiz mayıs ayında, yıkıcı iç savaşın ardından Şam'ın yeniden inşasına yardımcı olmak için yaptırımları kaldırma kararı almıştı.

ABD’nin bu hamlesinin, Trump'ın geçtiğimiz mayıs ayında Suudi Arabistan'ı ziyaret ettiği sırada, Beşşar Esed rejiminin düşüşü ve yıllarca süren iç savaşın ardından Suriye'deki yeni rejime yeniden yapılanma konusunda yardım etme ve siyasi, ekonomik ve insani koşulları iyileştirme fırsatı verme sözü vermesinin ardından, bölgedeki jeopolitik manzarada geniş çaplı etkileri olacağı düşünülüyor.

yh6ju
ABD Başkanı Donald Trump ve Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman tokalaşırken (Arşiv - Reuters)

BBC News muhabiri bu haberi X platformunda ilk duyuran kişi oldu.

Beyaz Saray'daki güvenilir kaynaklar, Trump yönetiminin Suriye'ye uygulanan tüm ABD yaptırımlarını kaldırma kararı aldığını ve bu sayede ABD’li şirketlerin Şam'la ticaret yapma ve mal ve hizmet ihraç etme imkanı bulacağını belirtti. Şarku’l Avsat’a konuşan Beyaz Saray’den bir yetkili, ABD Hazine Bakanlığı'na bağlı Yabancı Varlıklar Ofisi (OFAC) ve Dışişleri Bakanlığı ile iş birliği içinde çalışan Mali Suçlarla Mücadele Ofisi'nin, Başkan Trump'a Suriye ile ilişkilerde ABD'nin uyguladığı kapsamlı yaptırımları fiilen sona erdiren ve üçüncü tarafların Suriye ile ilişkilerinde kısıtlamaları kaldıran öneriler sunduğunu belirtti.

Başkan Trump, Riyad'da Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın huzurunda Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ile bir araya geldi.  ABD ve Suriye liderleri arasında 25 yılı aşkın bir sürenin ardından bir ilk olan bu görüşmede Başkan Trump, Suriye'de barışı ve refahı teşvik etmek amacıyla tüm yaptırımları kaldırmaya hazır olduğunu açıkladı.

frgthy
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ve ABD Başkanı Donald Trump Riyad’da tokalaşırken, 14 Mayıs 2025 (AP)

Beyaz Saray Sözcüsü Leavitt’e göre Trump, Şara’dan ‘İsrail ile normalleşme için İbrahim (Abraham) Anlaşması’na katılmak, tüm yabancı savaşçıları Suriye'den çıkarmak, Filistinli hareketlerden ‘terörist unsurları’ sınır dışı etmek, ABD'ye DEAŞ'ın geri dönüşünü engellemede yardımcı olmak ve Suriye'nin kuzeydoğusundaki terör örgütü unsurlarının gözaltı merkezlerinin sorumluluğunu üstlenmek’ şeklinde 5 talepte bulundu.

Şara yönetimi ABD, Avrupa ülkeleri ve uluslararası topluma, çalışanların maaşlarını ödeyebilmek, savaşın harap ettiği şehirlerin büyük bir kısmını yeniden inşa edebilmek ve sağlık sistemini yeniden kurabilmek için yaptırımların kaldırılmasını talep etmişti.

Yaptırımların kaldırılması süreci

Kararnameyle birlikte atılması gereken başka adımlar da var. Bazı yaptırımların Kongre tarafından resmi olarak kaldırılması gerekiyor. Bunların bazıları, Suriye'nin ‘terörizmi destekleyen ülke’ olarak sınıflandırıldığı 1979 yılına kadar uzanıyor.

nuu7
Başkan Trump, Temsilciler Meclisi'nde Cumhuriyetçi Parti toplantısının ardından basına konuşurken, 20 Mayıs 2025 (AFP)

ABD, insan hakları ihlalleri ve ABD'nin terör örgütü olarak sınıflandırdığı gruplara verdiği destek nedeniyle son yirmi yıldır Esed rejiminde olan Suriye’ye ağır yaptırımlar uyguladı. Eski ABD Başkanı George W. Bush 2003 yılında, Suriye'nin ABD tarafından ‘terör örgütü’ olarak sınıflandırılan Hizbullah gibi gruplara verdiği destek, Suriye'nin Lübnan'daki askeri varlığı, kitle imha silahları geliştirdiği iddiaları, petrol kaçakçılığı ve 2003 yılında ABD'nin önderlik ettiği işgalin ardından Irak'taki silahlı gruplara verdiği destek nedeniyle ‘Suriye'ye Hesap Sorma’ yasasını imzalamıştı.

Trump'ın yaptırımları hafifleteceğine dair vaatlerinin ardından ABD Hazine Bakanlığı geçtiğimiz ay bankalar ve havayolu şirketlerine uygulanan bazı yaptırımların kaldırılmasına ilişkin resmi talimatlar yayınladı. Hazine Bakanı Scott Bessent, bu talimatların Suriye'ye yatırımı teşvik etmek amacıyla tasarlandığını açıkladı.