عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
EKONOMİ

Geleceğe Yatırım Girişimi, salgının sonrasından umutlu

Kovid-19 sonrası aşamadaki en ciddi zorluğun enflasyon ve faiz olduğu düşünülüyor

Orta Doğu'nun en kapsamlı ekonomik buluşması olan Geleceğe Yatırım Girişimi Konferansı etkinlikleri dün Riyad'da başladı (Şarku’l Avsat)
Orta Doğu'nun en kapsamlı ekonomik buluşması olan Geleceğe Yatırım Girişimi Konferansı etkinlikleri dün Riyad'da başladı (Şarku’l Avsat)
TT
TT

Geleceğe Yatırım Girişimi, salgının sonrasından umutlu

Orta Doğu'nun en kapsamlı ekonomik buluşması olan Geleceğe Yatırım Girişimi Konferansı etkinlikleri dün Riyad'da başladı (Şarku’l Avsat)
Orta Doğu'nun en kapsamlı ekonomik buluşması olan Geleceğe Yatırım Girişimi Konferansı etkinlikleri dün Riyad'da başladı (Şarku’l Avsat)

Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad'da başlayan Geleceğe Yatırım Girişimi (Future Investment Initiative) Konferansı, küresel ekonominin geleceğine ilişkin iyimser veriler sundu. Konferansta aynı zamanda koronavirüs salgını sonrasının getireceği değişiklikleri ve geleceğin sektörlerini benimsemenin, dengeli yatırım stratejilerine odaklanmanın, pandemi sonrasında ekonomik büyümeye ve beklenen kalkınmaya geçmek için sürdürülebilirlik ilkelerine itimat etmenin önemi vurgulandı.
Dün Kral Abdulaziz Uluslararası Konferans Merkezi’nde “Yeni Ekonomik Kalkınma” başlığı altında düzenlenen ve türünün dördüncüsü olan Geleceğe Yatırım Girişimi oturumları; bakanlar, politika yapıcılar ve uluslararası yatırımcılar dahil olmak üzere en az 140 önde gelen konuşmacının katılımıyla gerçekleşti. Ekonomik büyüme, iklim değişikliği, sürdürülebilirlik ve çevreye yatırım dosyalarının ele alındığı konferansa katılanlar, gelecek aşamadaki en ciddi zorluğun enflasyon ve faiz olduğunu düşünüyor.
Önümüzdeki yıllarda dünyanın daha fazla enerjiye ihtiyaç duyduğu bir zamanda, Geleceğe Yatırım Girişimi oturumları ise karbon emisyonlarının azaltılması ve farklı enerji kaynaklarını ele almanın önemini vurguladı. Suudi Arabistan Enerji Bakanı Prens Abdulaziz bin Selman ise konferansta yaptığı konuşmada ülkesinde enerji sektörüne dair oldukça büyük projeler olduğunu doğruladı.

Büyük projeler
Enerji sektörü, yüzde 50’sinin gaz kullanımına dönüştürülmesi, geri kalanının ise enerji kaynaklarına bağlı olması konusunda Suudi Arabistan'ın büyük projeleri olduğuna değinen Prens Abdulaziz, “Yüzde 55 oranında temiz enerjiye bağlı olarak, emisyonları yararlı malzemelere dönüştürerek Almanya gibi olacağız. Yenilenebilir enerji ve gaza geçtiğimizde emisyonlarda önemli bir azalma olacak” ifadelerine başvurdu.
Ülkesinin karbon emisyonlarını azaltmaya kararlı bir hükümet ve ülke olduğunu vurgulayan Suudi Enerji Bakanı, “Salgınla mücadele ettiğimizi vurgularken aynı zamanda bundan yararlanmaya çalışıyoruz. Nitekim Kovid-19 meselesini her şartta insani mesele olarak görüyoruz” dedi. Bununla birlikte iyileşme planlarının olduğunu, ancak herkesin bu konuda hemfikir olması gerektiğini ifade etti.

Paris Anlaşması
Konferansın ikinci diyalog oturumunda konuşan Bakan, “Paris Anlaşması’nı şiddetle savunuyor, devleti ve şirketleri hedeflerine ulaşmaları için destekleme yönünde elimizden gelenin en iyisini yapıyoruz. Aramco ve SABIC’i emsalleriyle karşılaştırdığımızda, emisyonları azaltma konusunda birçok hedefe ulaştıklarını göreceğiz” ifadelerine başvurdu. Aynı zamanda Suudi Arabistan’ın koronavirüs salgınının ekonomik yansımalarını azaltmak için hem OPEC+ hem de G20 ülkeleriyle iş birliğinde bulunduğunu dile getirdi.

Çoklu yaklaşım
Dünyanın karşı karşıya kaldığı durumun çok taraflı bir uyum, tutarlılık ve uyumlu çabalar gerektirdiğini belirten Enerji Bakanı, “İklim değişikliği konusunda uyanık davrandık. Emisyonları azaltma konusunda dolu bir geçmişe sahibiz. Karbon kullanımı ve döngüsel ekonomiyi iyileştirmeye çalışacağız. Hidrokarbonları dönüştürmeyi ve emisyonları azaltmayı sağlayacak, emisyonları boşa harcamak yerine onlardan yararlanacağız” dedi.
Suudi Arabistan Kamu Yatırım Fonu (PIF) Başkanı Yasir er-Rumayyan da dün konferans açılışında yaptığı konuşmada koronavirüs salgınının ekonomik kalkınma alanında muazzam bir fırsata tanıklık eden dünya genelindeki ekonomi algısını değiştirdiğini, aynı zamanda çeşitli teknolojik sektörlerde yatırım fırsatları sunduğunu belirtti.
“Teknoloji sektöründeki gelişmeleri hem birincil hem de ikincil pazarlarda yakından takip ediyoruz. Salgın, hem teknik sektörlerdeki yatırım fırsatlarını, hem de çoğu diğer sektörün çektiği acıları ortaya çıkardı” ifadelerinde bulunan Rumayyan, birçok uluslararası milletvekilinin teknoloji şirketlerinin büyük rolünden korktuklarını ifade etti.

Yatırım stratejileri
Yatırım kararının küresel toplumun çeşitli bileşenleri üzerindeki etkilerine dikkat çekme zamanı geldiğini hatırlatan Rumayyan, “Bugün düşünce, yeni sektörlerin meydana çıkmasıyla paralel olarak doğrudan yatırım stratejileri çevresinde şekilleniyor” dedi.
Vizyon 2030’un hayata geçirilmesi programındaki ikinci aşamanın ilanını da içeren PIF stratejisinin yakın zamanda başlatıldığını açıklayan Rumayyan, bunu finansal piyasalar dışındaki yeni projeleri öne çıkarma yönündeki başka adımların izleyeceğini bildirdi. Tüm bunların Suudi Arabistan’ın gayri safi milli hasılanın büyümesi üzerinde etkisi olacağını, hem daha fazla iş hem de yatırım fırsatlarını beraberinde getireceğini de ekledi.

Yenilenebilir enerji
Kısa süre önce Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman tarafından başlatılan The Line projesi hakkında “Kentsel tasarım dünyasında devrim niteliğinde bir fikir olan bu proje, yüzde 100 yenilenebilir enerji ile çalışacak. Projenin hedefleri arasında gelecek nesillerin bu akıllı şehirde çevrelerindeki doğanın tadını çıkarma arzusu da yatıyor” ifadelerini kullanan Rumayyan, yenilenebilir enerji projelerinin önemini vurguladı.
Dünyanın önde gelen varlık  yöneticisi BlackRock şirketi CEO’su Laurence Fink, dünya genelinde yatırım alanında ciddi miktarda fon akışının olduğunu, çoğu gelişmekte olan ülkede Eylül ayına dek sürü bağışıklığının sağlanmasının beklendiğini bildirdi. Pandemi döneminde tüketimdeki azalma ve tasarruf hacmindeki artışa işaret eden Fink, ekonomik büyümeye eşlik edecek enflasyon baskılarına dikkat edilmesi gerektiğini vurguladı.

Ekolojiye yatırım
Uzun vadede iklim değişikliği ile ilgili yatırımlara dair iyimser olduğunu dile getiren Fink, “İklim değişikliği ve tasarruf yoğunluğu ile ilgili kapsamlı yatırım ihtiyacı ve uzun ömürlü varlıklara olan ciddi ihtiyaç göz önüne alındığında, 2021 ve sonrasına dair temel faktörler, uzun vadeli yatırımcılar için çok avantajlı” ifadelerini kullandı.

Çin para birimi
Goldman Sachs CEO’su David Solomon finans sektöründeki işlere oldukça ilgi gösterildiğini söylerken Bridgewater yatırım müdürü Ray Dalio ise Çin’in dünya ticaret merkezi olma yolunda tarihsel bir aşamadan geçtiğini, Çin para birimini küresel bir para birimine çevirme yönünde açıkça hareket edildiğini ifade etti.
Çevreye uyumlu yatırımlar ve küresel yönetişim yönündeki önemli rolün varlığına rağmen, önümüzdeki aşamadaki en büyük zorluğun yüksek enflasyon ve faiz olduğunu öne süren Credit Suisse Group CEO’su Thomas Gottstein ise, bazı küresel varlıkların yüksek seviyelerde değerlendiğini, 2021’deki piyasaların ise iyi seviyelerde olacağını belirtti.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Nufüz edici bombalar Hizbullah'ın dolarlarını yok mu etti?

Fotoğraf: Majalla
Fotoğraf: Majalla
TT
TT

Nufüz edici bombalar Hizbullah'ın dolarlarını yok mu etti?

Fotoğraf: Majalla
Fotoğraf: Majalla

Tevfik Şenbur

İsrail ve Hizbullah arasında başlayan savaş, iki taraf arasında var olan angajman kurallarını alt üst etti. Askeri operasyonlar Hizbullah'ın Lübnan’ın güneyde ve Bekaa Vadisi'ndeki çoğu köy ve beldedeki ve başkent Beyrut’un güney banliyölerindeki karargahlarına ve liderlerine kadar uzandı. Hizbullah’ın çok sayıda birinci ve ikinci dereceden üst düzey komutanına suikast düzenlendi. Tüm bunların Hizbullah’ın mali olanaklarını kısıtlamayı amaçladığı anlaşılıyordu. Başını ABD'nin çektiği bazı ülkeler de Hizbullah'ın küresel finans sistemine erişimini engellemeyi amaçlayan çeşitli yasalar çıkararak Hizbullah’ın mali olanaklarını kısıtlamaya çalışmışlardı.

Basında yer alan haberler, Hizbullah'ın Beyrut’un güney banliyölerindeki merkezine düzenlenen yoğun bombardımanların Hizbullah'ın sığınaklarında ve karargâhlarında paranın saklandığı çelik kasaları imha ettiğini gösterdi.

İsrail her biri 2000 libre (bir ton ağırlığında) olan 80 adet Mark 84 (MK-84) nüfuz edici bomba (NEB) kullandı. Askeri uzmanlara göre bu nüfuz edici bombalar, tahkimatları delecek ve yerin 50 ila 70 metre altına kadar inerek burada patlayacak şekilde tasarlanandı. Bu bilgi, Hizbullah'a ve tesislerinin, özellikle de Hizbullah'a bağlı el-Karz el-Hasen Vakfı'na ait fonların büyük bir kısmının tutulduğu çelik kasalarla birlikte yok edildiği ya da yakıldığı inancını doğuruyor.

Uzmanlar Hizbullah'ın 2006 Lübnan Savaşı deneyiminden sonra birçok mevzisinin ve karargahının yok edilmesinin ardından savaşa hazırlandığını ve şimdi Lübnan'ın doğu dağlarındaki müstahkem sığınaklarda stratejik bir miktarda nakit rezervi bulundurduğunu belirtiyorlar.

Bu binlerce ölü, yaralı ve engelli ailesiyle birlikte aylık maaşlarını ve sosyal yardımları almayı bekleyen Hizbullah kurumlarındaki binlerce unsur, çalışan, yönetici ve destekçinin yanı sıra kendilerine özel bütçe ayrılan Hizbullah’a bağlı onlarca sağlık, eğitim, sosyal ve medya kurumu için kötü bir haber. Hizbullah'ın fonlarının bir kısmı halen kullanılabilir olsa da yerinden edilmelerin ve savaşın maliyetleri, özellikle savaşın uzaması halinde, Hizbullah'ın periyodik mali yükümlülüklerini yerine getirmeye devam edip edemeyeceği konusunda soru işaretlerini gündeme getirdi.

cdfgrbhty
Hizbullah'a bağlı el-Karz el-Hasen Vakfı'na ait bir ATM (el-Karz el-Hasen Vakfı internet sitesi)

Öte yandan uzmanlar, 2006 Lübnan Savaşı deneyiminden sonra birçok mevzisinin ve karargahının yok edilmesinin ardından savaşa hazırlandığını ve şimdi Lübnan'ın doğu dağlarındaki müstahkem sığınaklarda stratejik bir miktarda nakit rezervi bulundurduğunu belirtiyorlar. ABD’li yolsuzluk vakaları araştırmacısı Stuart W. Bowen'ın 12 Ekim 2014 tarihinde New York Times tarafından yayınlanan soruşturmasına göre Hizbullah’ın gizli yollardan elde ettiği milyarlarca dolar olduğu tahmin edilen Irak’ta da fonları bulunuyor.

Hizbullah mali ağı

Hizbullah'ın fonlarının ölen Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın bir açıklamasına göre İran'dan ve başta Venezuela ve Irak olmak üzere diğer ülkelerden geldiği iyi biliniyor. Hizbullah Afrika, ABD ve başka yerlerde faaliyet gösteren gruplar, bireyler ve iş insanları tarafından da destekleniyor. Bazıları Paraguay, Arjantin ve Brezilya'nın kesiştiği sınır üçgeninde, Venezuela, Meksika ve hatta ABD ve Avrupa Birliği (AB) üyelerinde uyuşturucu kaçakçılığı, kara para aklama ve diğer yasadışı faaliyetler de dahil olmak üzere yasadışı faaliyetlere karıştılar.

Lübnan'daki finans ve bankacılık sisteminin çöküşünden faydalanan Hizbullah, faaliyet alanını ve müşteri kitlesini genişletti. Hizbullah ile olan bağlantıları nedeniyle bankaların kapılarını kapatmasının ardından el-Karz el-Hasen Vakfı'nın kapılarını açtığı bu kişilere teminat olarak altın karşılığında tüketici kredisi sağladı. 

Nasrallah, Hizbullah’a yöneltilen suçlamaları reddederek bunları ‘Hizbullah’ın imajını ve mücadelesini lekelemeye yönelik bir girişim’ olarak nitelendirmişti. Pek çok ülke ve uluslararası örgüt Nasrallah'ın savunmasını kabul etmedi ve Hizbullah’ı organize suç işleyen örgütler listesine alarak fonlarının yanı sıra kendisi ve kurumlarıyla olan ilişkilere yasaklar getirdi.

Altın teminatlı fonlara ne olacak?

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı habere göre Lübnan'daki finans ve bankacılık sisteminin çöküşünden faydalanan Hizbullah, faaliyet alanını ve müşteri kitlesini genişletti. Hizbullah ile olan bağlantıları nedeniyle bankaların kapılarını kapattığı kişilere Karz-i Hasen Vakfı'nın kapılarını açtı. Bu kişilere teminat olarak altın karşılığında tüketici kredisi sağladı. Hizbullah çevresi dışında da yaygınlaşmaya başlayan el-Karz el-Hasen Vakfı şubelerine ATM'ler koyuldu.

Çeşitli bölgelerdeki birkaç döviz bürosuyla temasa geçen Hizbullah, bu sayede onlarla büyük miktarlarda döviz ticareti yapabildi. Ayrıca Lübnan Merkez Bankası’ndan arabulucular aracılığıyla döviz alım satımı yapmak için onay aldı.

Hizbullah, İsrail ile mevcut savaşın patlak vermesinden önce de mali sıkıntı içindeydi. Hizbullah reklam panolarında, afişlerde ve internette ‘Mücahitleri Donatma Kampanyası’ adı altında bir bağış toplama kampanyası başlatarak Hizbullah üyelerini donatmak için nakit bağış çağrısında bulunuyordu. Ayrıca, geçmişte Rusya ve Türkiye'de zorunlu askerliğe alternatif olarak uygulanan bedelli askerlik hizmetine benzer şekilde, cihat edebilecek durumda olanların Hizbullah’a bin dolar bağışlayarak bundan muaf tutulabileceklerini öne süren reklamlar da yapıldı. 

Para için

ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi'nin 8 Haziran 2017 tarihinde Hizbullah ile mali işlemlerin kısıtlanması ve önlenmesine ilişkin gerçekleştirdiği toplantının çıktılarına göre Hizbullah’ın çevresindeki her dört erkekten biri örgütten maaş alıyor. Hizbullah saflarında savaşmak üzere örgüte katılanların çoğu işsiz kişiler ve örgüte para için katılıyorlar.

Sahadaki son gelişmelerin bankacılık sistemindeki sorumlu olduğu kişilere karşı taahhütlerini yerine getirmemesi beklenen Hizbullah'ın mali imkanlarının ve kurumlarının planlarını ve bütçelerini alt üst edeceğine şüphe yok.

Sahadaki son gelişmelerin, İsrail tarafından Hizbullah’ın ana merkezinin, finans ofislerinin ve döviz bürolarının kasıtlı olarak hedef alınmasından dolayı sorumlu olduğu kişilere karşı yükümlülüklerini 2006 savaşındakinden çok daha derin bir kriz nedeniyle yerine getirememesi beklenen Hizbullah'ın mali imkanlarının ve kurumlarının planlarını ve bütçelerini alt üst edeceğine şüphe yok.

Hizbullah’ın mali kanalları suikastlar ve bombardımanlarla hedef alındı

2006 Lübnan Savaşı sırasında sahada olan ekipler bu kez neredeyse hiç bulunmadığından, yerinden edilenlere yönelik mali hizmetlerin köreldiği gözlemlenebilir. 2006’daki savaş sırasında yerlerinden edilenlerin barınaklarını ziyaret eden ekipler, onlara çeşitli mali yardım ve hizmetler sunuyordu. Hizbullah’ın İsrail ordusunun finans merkezlerine yönelik saldırıları sonucunda kaybettikleri altın teminatlarını iade edememesi halinde sorumlu olduğu kişilerin öfkesi daha da artacak. Bu kişilerden bazıları daha önce, bankaların tüketici kredilerinin geri ödenmesine ilişkin tutumunun aksine, kendilerine verilen kredileri düşük resmi döviz kuru yerine gerçek dolar kuru üzerinden geri ödemekte ısrar ettiğinde el-Karz el-Hasen Vakfı aleyhine sloganlar atmışlardı.

cdvfgtr
Fonları Lübnan bankalarında tutulan mevduat sahiplerinin çığlıkları beş yıldır dinmek bilmiyor (AFP)

Columbia Üniversitesi Avrupa Enstitüsü Direktörü Adam Tooze, geçtiğimiz ay Foreign Policy dergisinde yayınlanan “Why Hezbollah is Rich, and Lebanon is Poor” (Neden Hizbullah Zengin de Lübnan Fakir?) başlıklı makalesinde İran'ın gayri safi yurtiçi hasılasının (GSYİH) 400 milyar dolardan fazla olduğunun tahmin edildiğini ve 2018 yılı itibariyle Hizbullah'a doğrudan ya da paravan şirketler aracılığıyla yılda yaklaşık 700 milyon dolar sağlandığını, dolayısıyla İsrail'le mevcut savaşı sırasında Hizbullah'ı desteklemeye gücünün yettiğini yazdı.

Hizbullah’a yönelik mali kısıtlamaların, Lübnan'da halihazırda geçerli olan ‘nakit ekonomisi’ piyasalarında işlem gören yabancı para birimlerinin hacmi üzerinde olumsuz bir etki yaratması ve bunun da para otoriteleri üzerinde açığı kapatmak ve alternatif bir para birimi sağlamak için baskı oluşturması kaçınılmaz.

İran, Mali Eylem Görev Gücü (FATF) tarafından terörizmi desteklediği gerekçesiyle kara listeye alındı ve bu yüzden mali sistem üzerinden faaliyetlerini yürütemiyor. İsrail savaş uçakları birkaç gün önce, İran'dan Hizbullah'a askeri mühimmat ve çeşitli yardım malzemeleri taşıdığı iddia edilen ve Beyrut Havaalanı’na inmek üzere olan bir İran uçağını bombalamakla tehdit etti. Uçak rotasını değiştirdi ve Tahran'a geri döndü. Bu olayı Beyrut'un güneyindeki el-Cenah bölgesinde ez-Zehra Hastanesi yakınlarındaki bir binada bir dairenin bombalanması ve buradaki bir ofisin hedef alınması izledi. Saldırıda İran ve Suriye'den Hizbullah'a para aktarımından sorumlu olan Muhammed Cafer Kasir öldürüldü. Hizbullah'ın İran Devrim Muhafızları Ordusu’nun (DMO) yurt dışı operasyonlarından sorumlu kolu Kudüs Gücü tarafından finanse edilmesinde kilit bir isim olan Kasir, özellikle petrol satışı ve diğer yasadışı faaliyetler için kullanılan birkaç paravan şirketi yönetiyordu.

Hizbullah’a yönelik mali kısıtlamaların, Lübnan'da halihazırda geçerli olan ‘nakit ekonomisi’ piyasalarında işlem gören yabancı para birimlerinin hacmi üzerinde olumsuz bir etki yaratması ve bunun da para otoriteleri üzerinde açığı kapatmak ve alternatif bir para birimi sağlamak için baskı oluşturması kaçınılmaz. Diğer seçenek ise Lübnanlı yetkililerin, ailelere ihtiyaçlarını karşılamaları için döviz cinsinden olan birikimlerini kullanmaları yönünde baskı yapan bir politika benimsemeleri olacaktır. CADABRA adıyla bilinen bu politikanın ismi sihirbazlar tarafından birisinin isteği dışında elindekini çalmak için söylenen söze atıfla kullanılıyor.