Asgari ücret Japonya, Almanya, İngiltere ve Fransa’da nasıl işliyor?

Çin’in başkenti Pekin’de bir fabrikada maske ile çalışan işçiler (Reuters)
Çin’in başkenti Pekin’de bir fabrikada maske ile çalışan işçiler (Reuters)
TT

Asgari ücret Japonya, Almanya, İngiltere ve Fransa’da nasıl işliyor?

Çin’in başkenti Pekin’de bir fabrikada maske ile çalışan işçiler (Reuters)
Çin’in başkenti Pekin’de bir fabrikada maske ile çalışan işçiler (Reuters)

ABD Başkanı Joe Biden’ın saatte 15 dolara çıkarmaya çalıştığı asgari ücret, diğer ülkelerde farklı şekillerde görülebiliyor.
Japonya, Almanya, İngiltere ve Fransa’da asgari ücret sistemi şu şekilde işliyor;
Japonya’da çeşitli asgari ücret paketleri var ve 47 valilikten her biri, işveren ve işçi temsilcileri ile Çalışma Bakanlığı arasındaki yıllık ulusal müzakerelerin sonuçlarını göz önünde bulundurarak, kendi asgari ücretini belirliyor.
Ülkedeki asgari ücret kentsel alanlarda daha yüksek. Tokyo, saatte bin 13 yen (9.68 dolar) ile ilk sırada geliyor. En düşük ücret ise, 792 yen ile güneydoğudaki Akita veya Okinawa’nın kuzey bölgesi gibi kırsal alanlarda görülüyor.
1 Nisan’da mevcut mali yılın başlangıcında asgari ücret sadece 1 yen artırıldı, bu da son 16 yılın en düşük artışı oldu.

Almanya
Yoğun tartışmaların ardından Almanya 1 Ocak 2015’te ulusal asgari ücreti uygulamaya koydu
İşverenler ve sendikaların temsilcilerinden oluşan, bağımsız bir başkanın başkanlık ettiği özel bir komite bunu gözden geçirmekle sorumlu.
Ülkede minimum miktar, saat başına 9,50 euro (11,50 dolar) olup, diğer Avrupa ülkelerine kıyasla nispeten az olarak kabul ediliyor.
Komite, saatlik ücretin 1 Temmuz 2022’ye kadar kademeli olarak 10.45 euroya (12.70 dolar) artırılmasını önerdi.
Asgari ücretin uygulamaya konulmasıyla ilgili tartışmaların çoğu, bu hareketin işverenleri çalışanları işten çıkarmaya itip itmeyeceğine odaklandı.
IW düşünce kuruluşu tarafından yayınlanan bir araştırma, asgari ücretlerin işsizlikte artışa yol açmadığını ortaya koydu.
Tersine, Almanya’da yaygın olan yarı zamanlı çalışma, artan yoksulluk riskiyle ilişkilendirildi.

İngiltere
İngiltere’de asgari ücret veya Ulusal Geçim Ücreti, mevcut haliyle 2016’da oluşturuldu. Ücretteki her türlü artış, bağımsız bir organ olan Düşük Ücret Komisyonu’nun tavsiyesi üzerine hükümet tarafından kararlaştırılıyor.
Yeni sistemi kurmanın amacı, asgari ücreti 2020 yılına kadar ortalama ücretin yüzde 60’ı seviyesine çıkarmaktı. Hükümet komitesine göre bu sağlandı.
25 yaşın üzerindeki çalışanlar için saatlik asgari ücret 1 Nisan 2020’de yüzde 6,2 artırılarak 8,72 sterline (11,98 dolar) yükseltildi. Bu oran, çalışanın yaşına bağlı olarak, 16 yaşın altındaki çıraklar için 4,15 sterline (5,69 dolar) kadar düşebiliyor.
Yaklaşık 2 milyon İngiliz’in, Nisan ayında yürürlüğe giren asgari ücretin 8,91 sterline (12,21 dolar) yükselmesinden fayda sağlaması bekleniyor. Bu ücreti alacakların yaşı da 25’ten 23’e düşürüldü. 
Şu anda asgari ücretle ilgili kamuoyu önünde bir tartışma olmasa da, işsizlik yardımları veya düşük gelirli insanlar için asgari gelir hakkında çok fazla tartışma var.

Fransa
Fransa’nın asgari ücret sistemi (SMIC), 2020’de 50. yılını kutladı.
2008 yılından bu yana her yıl otomatik olarak enflasyon ve satın alma gücüne göre yeniden hesaplanan asgari ücret, Ocak ayında, yüzde 1’in biraz altında bir artışla saat başına 10,25 euroya (12,45 dolar) yükseldi. 
Yaklaşık 2,25 milyon işçi veya özel sektör işgücünün yüzde 13’ü, 2020’nin başında SMIC’teki yüzde 1,2’lik artıştan faydalandı.
Yarı zamanlı veya küçük şirketlerde çalışanlarda asgari ücret alanların oranı, tam zamanlı sözleşmeli çalışanlara kıyasla 3 kat daha fazla.
Her yıl bazı sendikalar, düşük gelirli işçilere ‘yardım eli’ uzatmak için hükümete asgari ücreti otomatik artıştan daha fazla oranda yükseltmeye çağırıyor.
Ancak, bu en son 2012’de gerçekleşti. Çünkü hükümetler, daha büyük artışların düşük vasıflı işçilerin istihdam fırsatlarına zarar vereceğinden endişelendi.
Fransız hükümeti bunun yerine, asgari ücretliler için 2019 sonunda ayda 90 euroya (109 dolar) yükseltilen bir ikramiye getirdi. 2019’un sonunda yaklaşık 4,3 milyon hane bu ikramiyeyi aldı.
Aynı zamanda hükümet, düşük ücretli işçi çalıştıran şirketlerin sosyal ücretlerini düşürdü ve bu da Fransa’da işçi çalıştırmanın avantajını artırmaya yardımcı oldu.



Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
TT

Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)

ABD Başkanı Donald Trump, 11 ay sonra görev süresi dolacak olan Jerome Powell'ın yerine FED'in yeni başkanı olarak seçeceği ismi alışılmadık bir şekilde erken açıklamayı düşünüyor.

Wall Street Journal'ın (WSJ) yakın tarihli bir haberinde yer alan bu karar, Trump'ın yönetim kurulunun faiz oranlarını düşürme konusundaki yavaş yaklaşımından duyduğu hayal kırıklığının bir sonucu olarak ortaya çıktı. Powell'ın halefi, üç ila dört aylık geçiş döneminin çok öncesinde, bu yaz ya da eylül veya ekim aylarında açıklanabilir.

ghyj
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu toplantısında (EPA)

Trump'ın mevcut para politikasına karşı sabırsızlığının artması, onu seçim sürecini hızlandırmayı düşünmeye sevk etti. Şarku’l Avsat’ın WSJ’den aktardığına göre erken bir duyuru, başkan adayının mayıs ayında resmi olarak göreve başlamadan önce bile piyasa beklentilerini etkilemesine ve para politikasını yönlendirmesine olanak sağlayabilir.

Favori adaylar

FED başkanlığı için aralarında şu isimlerin de bulunduğu çok sayıda kişi yarışıyor:

  • Kevin Warsh: Eski bir FED yöneticisi ve Başkan George W. Bush'un danışmanı olan Warsh favoriler arasında. Trump, Warsh ile sekiz yıl önce bu pozisyon için ve geçen sonbaharda da Hazine Bakanlığı için görüşmüştü. Geçmişte bir ‘şahin’ (istihdamdan çok enflasyonla ilgilenen) olarak tanınmasına rağmen Warsh geçtiğimiz günlerde Trump'ın erken bir aday göstermesi halinde şaşırmayacağını belirtti. Ancak Trump'a yakın bazı isimler Warsh'ın fazla bağımsız olacağından endişe ediyor.
  •  Kevin Hassett: Ulusal Ekonomi Konseyi'nin şu anki direktörü olan Hassett'in bu göreve ilgisiz olduğu bildirildi.
  • Scott Bessent: ABD Hazine Bakanı'nın ismi çeşitli adayların müttefikleri tarafından dillendiriliyor. Uzun süredir yatırımcı olan Bessent, kamuoyu önünde mevcut görevine bağlı olmasına rağmen FED Başkanı olma fikrine sıcak baktığını ifade etti. Temsilcilere “Başkan Trump ne isterse onu yapmaktan mutluluk duyacağını” söyledi.
  • David Malpass: Trump'ın ilk döneminde atadığı Dünya Bankası eski başkanı, düşük faiz oranlarını desteklemesi ve FED'in ‘eski’ modellerini eleştirmesi nedeniyle Başkan'ın gözüne girmeyi başardı.
  • Christopher Waller: FED Yönetim Kurulu Üyesi Waller, Trump tarafından 5 yıl önce FED Yönetim Kurulu’na atanmış olsa da zayıf bir aday olarak görülüyor. Waller, yönetimin büyüme odaklı bir para politikası arzusu doğrultusunda, temmuz sonundaki bir sonraki FED toplantısında mümkün olan en kısa sürede faiz indirimi çağrısında bulunan ilk isim olarak Beyaz Saray'ın dikkatini çekti.

Beyaz Saray'ın tutumu ve FED'in bağımsızlığı

Beyaz Saray Sözcüsü Kush Desai, yönetimin ‘ekonomik büyümeyi, istihdamı ve yatırımı hızlandırmak için zemin hazırladığını ve para politikasının bu gündemi tamamlama ve ABD'nin ekonomik toparlanmasını destekleme zamanının geldiğini’ belirtti.

dfgrthy
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu'nun bir toplantısına başkanlık ederken (AFP)

Siyasi baskılara rağmen FED Başkanı Jerome Powell, siyasetin Merkez Bankası’nın görüşlerini etkilemediğini sürekli olarak savundu. Powell bir Senato komitesine verdiği demeçte, faiz oranlarını düşürme konusundaki temkinli yaklaşımını şu sözlerle savundu: “Eğer burada bir hata yaparsak, bedelini insanlar öder... ödeyecektir.”

Erken açıklamanın riskleri ve dinamikleri

Erken bir açıklama, hem Trump hem de gelecek başkan için potansiyel dezavantajlar barındırıyor. Bu adım yeni başkanı zor bir duruma sokabilir, potansiyel olarak gelecekteki meslektaşlarının kamuoyu önünde eleştirilmesine yol açabilir veya çok uyumlu olarak algılanabilir, bu da Senato onayını tehlikeye atabilir. Ekonomist Douglas Rediker'in belirttiği gibi, ‘Trump seçimini ne kadar erken yaparsa, o kişinin karşılaşacağı zorluklar o kadar artar ve Powell'ın gerçek halefi olma ihtimali o kadar azalır.’

Dahası, Powell'ın FED'deki görev süresi 2028 yılına kadar devam ediyor, yani başkan olarak görev süresi sona erdikten sonra 18 ay daha Yönetim Kurulu’nda kalmayı seçebilir, ki o bu konuda yorum yapmayı reddetti.

Trump'ın sadık bir başkan arzusu, daha kolay bir faiz politikası isteğiyle uyumlu olsa da, mevcut Yönetim Kurulu üyeleri görevden erken ayrılmadığı sürece üyelerin çoğunluğunu atayamayacağı için, 12 üyeli faiz belirleme komitesini etkilemekte büyük bir zorlukla karşı karşıya. FED, Başkan Richard Nixon'ın faiz oranlarını düşük tutması için FED Başkanı’na gizlice baskı yaptığı 1970'lerden bu yana bağımsızlığını şiddetle koruyor.