Rusya, Suriye’nin orta kesiminde İranlı güçlerin yakınına yeni bir askeri nokta kurdu

Suriye’nin kuzeydoğusundaki Kahtaniyye beldesi yakınlarında önceki gün görülen bir Rus devriyesi (AFP)
Suriye’nin kuzeydoğusundaki Kahtaniyye beldesi yakınlarında önceki gün görülen bir Rus devriyesi (AFP)
TT

Rusya, Suriye’nin orta kesiminde İranlı güçlerin yakınına yeni bir askeri nokta kurdu

Suriye’nin kuzeydoğusundaki Kahtaniyye beldesi yakınlarında önceki gün görülen bir Rus devriyesi (AFP)
Suriye’nin kuzeydoğusundaki Kahtaniyye beldesi yakınlarında önceki gün görülen bir Rus devriyesi (AFP)

Çeşitli kaynaklar, DEAŞ’ın Suriye’nin doğusunda yeniden ortaya çıkarak rejim ve destekli milislerin mevzilerine bir dizi saldırı düzenlemesinin ardından Suriye rejim güçlerinin Rus uçakların desteğiyle Hama, Humus ve Deyrizor kentlerinin arasında kalan çöl bölgelerinde geniş çaplı arama tarama operasyonları başlattığını bildirdi.
Bu adım, Rus güçlerin iki gün önce Humus’un doğusunda rejim ve destekçilerinin kontrolündeki Tedmür’ün şehir merkezine bir askeri nokta kurmasıyla eşzamanlı geldi. Muhalif Ayn El-Fırat haber sitesi, “eski bir siyasi güvenlik binasını karargah olarak kullanan rejime bağlı Hava İstihbaratı’nın karargahın içinde Rus güçleri için bir merkez hazırlamaya başladığını” yazdı. Haber sitesi, karargahın Tedmür’de İran Devrim Muhafızları Ordusu’na (DMO) ait bir mevziye yakın bir mesafede bulunduğuna işaret etti.
Bu merkez, Rus güçlerin Suriye çölünde inşa ettiği ikinci merkez olma özelliği taşıyor. Nitekim Rus güçleri geçtiğimiz günlerde Humus’un doğusundaki Karyeteyn kentinde Irak-Deyrizor-Humus yolunda İranlı mevzilerin yakınına bir gözlem merkezi inşa etmişti. Ayn El-Fırat, Rus güçlerin, Rus şirketi Wagner eliyle DMO’nun konuşlu bulunduğu Tayfur Askeri Havaalanı’na takviye getirdiğini aktardı.
Rejime yakın kaynaklar, Şam’ın, Suriye çölü ile Şam-Deyrizor yolunda güvenliği sağlamaya çalıştığını ve son aylarda saldırılarına hız veren DEAŞ örgütüne ait hücreleri bu bölgelerden ‘temizleme’ çalışmaları yürüttüğünü
kaydetti. Kaynaklar, Suriye rejim güçlerinin Rus uçakların desteğiyle, DEAŞ’ın faaliyetlerini takip etmek ve yeni bir saldırının gerçekleşmesini engellemek amacıyla Deyrizor, Humus, Hama ve Rakka kentleri arasında bulunan çölde geniş çaplı arama tarama operasyonları başlattığını dile getirdi. Kaynaklar, rejim güçlerinin Ulusal Savunma milisleriyle birlikte Et-Teym petrol sahasının bitişiğindeki Deyrizor Çölü’nde başlattığı operasyonda örgüt mensubu 8 militanı etkisiz hale getirdiğini ve örgüte ait araçları imha ettiğini bildirdi.
Deyrizor’daki kaynaklar, Deyrizor’un güneyinde rejime bağlı Filistinli Kudüs Tugayı ile 17. Tümene ait mevzilerde çarşamba günü meydana gelen ve Filistinli Kudüs Tugayı ile rejim güçlerine bağlı 1 askerin ölümü ve birkaçının yaralanmasıyla sonuçlanan patlamanın ardından Rus uçaklarının Deyrizor Çölü’nde bazı noktaları vurduğu bilgisini paylaştı. Ayn El-Fırat haber sitesi, Tedmür Çölü’nde bulunan Esraya-Es-Suhne mevzisine DEAŞ örgütü tarafından düzenlenen saldırı sonucu İran Bakır milislerinden 12 kişinin öldüğünü kaydetti.
Başkent Şam’ı, Deyrizor Çölü ve Elbu Kemal Sınır Kapısı üzerinden Irak’ın başkenti Bağdat’a bağlayan yolun güvenliğinin sağlanması, İran ve Suriye açısından hayati bir zorunluluk oluşturuyor. Çünkü bu güzergah Suriye ile İran arasında askeri bir koridor görevi görüyor. Washington, İran sevkiyatlarının Suriye’ye ulaşmasını engellemek amacıyla bu hattı kesmeye çalışıyor. DEAŞ da bu güzergahı zaman zaman hedef alıyor. Kaynaklar, rejimin söz konusu yolun güvenliğini sağlamak adına başlattığı operasyonların devam edeceğine işaret ederek, “bu yolun bölge güvenliğini yeniden hedef almak isteyen her türlü girişime karşı kapalı kalacağını” belirttiler.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) DEAŞ’ın dönüşünün güçlü olduğunu göstermek için rejim güçleri ve destekli milislerin mevzilerine saldırarak çöl bölgelerindeki etkinliğini sürdürdüğünü ve perşembe günü Deyrizor’un 13 kilometre güneyindeki Et-Teym petrol sahasının çevresinde bulunan rejim güçlerinin mevzilerine sürpriz bir saldırı düzenlediğini aktardı.
DEAŞ’ın Hama’nın doğusunda rejim güçlerine düzenlediği yeni bir sürpriz saldırının ardından Halep-Hama-Rakka üçgenindeki çöl bölgelerindeki birkaç noktada rejim ve destekli güçleri ile örgüt arasında şiddetli çatışmaların gerçekleştiğine işaret eden Gözlemevi, geçtiğimiz saatlerde iki taraf arasında şiddetli çatışmaların meydana geldiğini, karşılıklı saldırılar gerçekleştiğini ve iki taraftan da ölü ve yaralıların olduğuna dair teyitli bilgilerin geldiğini belirtti.
Rejimin, püskürtmeyi başardığı bu saldırıda ağır kayıplar verdiğini kaydeden Gözlemevi, aralarında yerel Bakır Tugayı mensubu 11 milisin bulunduğu rejim güçleri ve desteklediği gruplardan 19 kişinin öldüğünü aktardı.
Deyrizor’daki kaynaklar, Deyrizor’un batı kırsalındaki Et-Tebenni beldesi yakınlarında Fatimiyyun milislerinin içinde bulunduğu seyir halindeki bir araca drone ile düzenlenen saldırı sonucu Fatimiyyun milislerinden 1’inin öldüğünü, birkaçının da yaralandığını belirtti. Kaynaklar ayrıca Deyrizor Çölü’ndeki Cebel El-Beşeri bölgesinde Fatimiyyun Tugayı’na ait bir noktaya düzenlenen saldırıda 3 Fatimiyyun milisinin öldüğü bilgisini paylaştı. Kaynaklara göre Cebel El-Beşeri bölgesinde Zeynebiyyun Tugayı’na ait bir depo imha edildi.
Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) kontrol ettiği Deyrizor’un doğu kırsalında kimliği belirsiz kişilerce düzenlenen motosikletli suikast eylemlerinin artması üzerine SDG’nin motosikletlere el koyma uygulamasına başlaması, bölge halkının tepkisine neden oldu.
Motosiklet, mevcut ağır ekonomik koşullarda bölge halkının temel ulaşım aracı sayılıyor. North Press Ajansı’nın haberine göre, SDG motosikletlere el koymak için Deyrizor’un doğu kırsalında bulunan Eş-Şecil beldesinin girişine kontrol noktası kurdu. Bu uygulama, SDG’nin Aralık 2020’de aldığı “Deyrizor kırsalına bağlı köy ve beldelerde motosikletle gezilmesini yasaklama” kararı uyarınca başlatıldı.



Gazze ateşkesi: Arabulucular yeni görüşmelerde anlaşmanın düğümlerini nasıl çözecek?

Gazze şehrinin güneyindeki ez-Zeytun mahallesinde İsrail'in düzenlediği hava saldırıları sırasında yükselen dumanı izleyen Filistinliler (AFP)
Gazze şehrinin güneyindeki ez-Zeytun mahallesinde İsrail'in düzenlediği hava saldırıları sırasında yükselen dumanı izleyen Filistinliler (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Arabulucular yeni görüşmelerde anlaşmanın düğümlerini nasıl çözecek?

Gazze şehrinin güneyindeki ez-Zeytun mahallesinde İsrail'in düzenlediği hava saldırıları sırasında yükselen dumanı izleyen Filistinliler (AFP)
Gazze şehrinin güneyindeki ez-Zeytun mahallesinde İsrail'in düzenlediği hava saldırıları sırasında yükselen dumanı izleyen Filistinliler (AFP)

Gazze Şeridi'nde ateşkes konusunda durgunlaşan görüşmelerde yeni tartışmalar yaşandı. İsrail'den ateşkes olasılığı ve Gazze Şeridi’nin tamamını işgal etme operasyonunun engellenmesi konusunda sızıntılar geldi.

Bu tartışmalar, ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff ile Katar Başbakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani arasında yapılan görüşmeyle başladı. Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, bu tartışmaların arabulucuların önceki anlaşmazlıkları giderme çabalarının bir parçası olduğunu düşünüyor. Bunların başında Hamas'ın silahsızlandırılması ve İsrail'in Gazze Şeridi'nden çekilmesi geliyor. Uzmanlar, bu görüşmeleri müzakerelerin kaybedilen zamanında yeni bir fırsat olarak değerlendiriyorlar. Söz konusu görüşmelerde, savaşın iki tarafı arasında uzlaşma sağlamak için önceki önerilerde değişiklikler yapılabilir veya görüşmeler yeniden çökebilir ve ardından tansiyon yükselebilir.

Gazze Şeridi'nde ateşkes konusunda yeni görüşmeler yapılacağına dair söylentiler yeniden gündeme geldi. İsrail Yayın Kurumu dün İsrailli bir kaynağa atıfta bulunarak, Gazze konusunda ‘anlaşma sağlanması ihtimalinin kapısının kapalı olmadığını’ bildirdi. Kaynak, ABD yönetiminin arabulucular aracılığıyla Hamas ve İsrail'e, kabinenin cuma günü onayladığı Gazze işgal operasyonu başlamadan önce müzakerelere dönmeleri için baskı uyguladığını belirtti.

İsrail Bakanlar Kurulu savaşı sona erdirmek için beş kuralı onayladı. Bu kurallar şunlar: ‘Hamas'ın silahsızlandırılması, tüm esirlerin geri getirilmesi (yaşayan ve ölenler), Gazze Şeridi'nin silahsızlandırılması, İsrail'in Gazze Şeridi üzerinde güvenlik kontrolü sağlaması ve Hamas'a veya Filistin Yönetimi'ne bağlı olmayan alternatif bir sivil yönetim kurulması.’

Arabulucular, ‘önümüzdeki iki hafta içinde İsrail ve Hamas'a sunulması beklenen kapsamlı bir anlaşma hazırlamak’ için çalışıyor. İsrail Yayın Kurumu, ‘arabulucuların bir anlaşma sağlanabileceğine ve İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki operasyonunun engellenebileceğine inandığını’ belirtti, ancak Hamas'ın silahsızlandırılması, Gazze Şeridi'nden tamamen çekilmesi ve savaşın sona erdirilmesine ilişkin garantilerle ilgili önceki anlaşmazlıkların nasıl çözüleceği konusunda bir açıklama yapmadı.

İsrail Kanal 12 televizyonu da bilgi sahibi bir kaynağa dayanarak, “Yakında kısmi bir anlaşma olasılığı var” ifadesine yer verdi. Bu açıklama, İsrail Maliye Bakanı Bezalel Smotrich'in, Başbakan Binyamin Netanyahu'yu aldatmakla suçlayarak, hükümetten çekilme ve onu devirme tehdidinde bulunduğu uzun bir açıklama yayınlamasının ardından geldi.

DFRGT
Nuseyrat'taki bir yemek dağıtım noktasında sıcak yemek almak için sıraya giren Filistinli çocuklar (AFP)

Yedioth Ahronoth gazetesi dün, “Smotrich gerçekten yeni bir ateşkesin kokusunu alıyor; bu yüzden bu şekilde davranıyor. Çünkü ABD, Katar ve Mısır müzakere masasına dönmek için çaba sarf ediyor; savaşı siyasi bir anlaşma ile derhal sona erdirmek için çalışıyorlar” diye yazdı.

Netanyahu'ya yakın bir kaynağa göre, Netanyahu bu konuda ilk etapta onay verdi, çünkü Hamas’ın daha sonraki bir aşamada müzakereleri tekrar patlatacağından ve İsrail'in Gazze Şeridi'ni işgal etme planına geri döneceğinden tamamen emin.

El-Ahram Siyasi ve Stratejik Araştırmalar Merkezi'nde İsrail uzmanı olan Dr. Said Ukkaşe, arabulucuların savaşı sona erdirmek için müzakereleri sürdürmekten başka çareleri olmadığını düşünüyor. Anlaşmazlık konularında her iki tarafı da tatmin edecek değişikliklerle orta yol çözümleri sunabileceklerini ve herhangi bir başarısızlığın Gazze Şeridi'nin yeniden işgal edilmesine yol açacağını vurgulayan Ukkaşe, İsrail'in ortaya koyduğu önerilerin manevra amaçlı olmadığını, iç baskıları önlemek ve topu Hamas’ın sahasına atmak için yapılan hamleler olduğunu ve bunun da Hamas'ın öneriyi reddetmesine yol açarak İsrail'in Gazze Şeridi'ni işgal etme konusunda daha büyük bir birliktelik sergilemesine neden olacağını düşünüyor.

Filistinli siyasi analist Nizar Nazzal ise arabulucuların hamlesinin askeri operasyonu durdurmak ve bir anlaşmaya varmak için zaman kaybetmek olduğunu, ancak önceki anlaşmazlıkların, özellikle silahsızlanma maddesi konusunda bir anlaşmaya varılmasını engelleyeceğini söyledi. Nazzal, İsrail'in bu hamlesinin, özellikle Avrupa'dan gelen baskıları önlemek için yapıldığını belirtti.

DFRGTY6
İsrail'in Gazze şehrinin güneyindeki ez-Zeytun mahallesine düzenlediği hava saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler (AFP)

Söz konusu İsrail sızıntıları, Amerikan Axios sitesinin, Witkoff ve Katar Başbakanı'nın İspanya'da ‘Gazze savaşını sona erdirmek ve esirleri serbest bırakmak için bir plan görüşmek’ amacıyla bir araya geldiğini doğrulamasının ardından geldi. Bu gelişme, Tel Aviv sokaklarında binlerce kişinin Gazze Şeridi'ndeki savaşın sona ermesini talep eden gösteriler düzenlemesiyle aynı zamanda yaşandı.

Arabulucular, İsrail ile Washington'un geçtiğimiz temmuz ayı sonunda müzakerelerden çekilmesinden bu yana yeni bir tutum açıklamadı. Hamas liderlerinden Usame Hamdan ise dün arabulucuların çabalarının devam ettiğini söyledi.

Witkoff geçen hafta İsrail'i ziyaretinde, Trump yönetiminin ‘her şey ya da hiçbir şey’ şeklinde savaşı sona erdirecek kapsamlı bir anlaşma istediğini; ‘parçalı bir anlaşma’ istemediğini bildirdi. Müzakerelere katılan bir İsrailli yetkili ise birkaç gün önce Axios’a yaptığı açıklamada, ‘oyunun sonu’ planına ulaşılmasında bir sorun olmadığını, ancak bu planın Hamas tarafından kabul edilmeyeceğini ve bu nedenle anlamsız olacağını, özellikle de İsrail ile Hamas arasında savaşın sona erdirilmesi konusunda büyük bir uçurum olduğunu belirtti. Bu nedenle, bu aşamada kapsamlı bir anlaşma hakkında konuşmak muhtemelen anlamsız olacak.

Bu bekleyiş sırasında Netanyahu dün televizyonda yaptığı konuşmada, Hamas silahlarını bırakırsa Gazze savaşının yarın sona ereceğini söyledi ve Hamas'ı yenmekten başka seçenek olmadığını vurguladı.

Ukkaşe, İsrail'in önümüzdeki dönemde müzakere süreci ile askerî harekât hazırlıkları arasında paralel bir çizgi izleyeceğini öngörüyor ve Netanyahu hükümetinin Hamas'ın silahlarını bırakmayı reddetmesini Gazze Şeridi'ni yeniden işgal etmek ve harekete sorumluluk yüklemek için kullanacağını tahmin ediyor. Nazzal, Washington'un Arap dünyasının, özellikle Suudi Arabistan ve Mısır'ın öfkesine ve Arapları yatıştırma çabasına rağmen müzakerelere geri döndüğünü, ancak savaşı sona erdirmek konusunda ciddi olmadığını belirtti.