ABD Ulusal Güvenlik Konseyi, Biden'a İran hakkında tavsiyelerde bulunacakhttps://turkish.aawsat.com/home/article/2788256/abd-ulusal-g%C3%BCvenlik-konseyi-bidena-i%CC%87ran-hakk%C4%B1nda-tavsiyelerde-bulunacak
ABD Ulusal Güvenlik Konseyi, Biden'a İran hakkında tavsiyelerde bulunacak
Washington/Hibe el-Kudsi
TT
TT
ABD Ulusal Güvenlik Konseyi, Biden'a İran hakkında tavsiyelerde bulunacak
ABD Başkanı Joe Biden perşembe akşamı ABD Dışişleri Bakanlığı’nda açıklamalarda bulundu. Ancak gündeminde İran ile yapılan nükleer anlaşmayı yeniden canlandırma konusu yoktu. Beyaz Saray, Avrupalı müttefikleri ve uzmanlarla geçekleştirdiği görüşmelerde İran'ın uranyumu zenginleştirme çabalarını yavaşlatmanın, yükümlülüklerine uymasının ve Ortadoğu'da silahlanma yarışlarının patlak vermesini önlemenin yolları hakkında ABD Dışişleri Bakanlığı ile koordineli bir şekilde ilerliyor.
ABD Ulusal Güvenlik Konseyi dün sabah Beyaz Saray'da, Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ve Yardımcısı Jonathan Finer başkanlığında, anlaşmanın nasıl canlandırılacağını görüşmek ve Başkan Joe Biden'a tavsiyelerde bulunmak üzere bir toplantı düzenledi. Toplantıya ABD Savunma Bakanı, Dışişleri Bakanı ve ABD'nin İran Özel Temsilcisi Robert Malley katıldı.
Toplantıya dair sızan haberlere göre görüşmede, Haziran 2021’de düzenlenecek İran cumhurbaşkanlığı seçimlerinden önce nükleer anlaşmaya geri dönülmesi, Tahran ile görüşmeler ve bunun için seçimlerden sonrasını bekleme konuları gündeme geldi. Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan perşembe günü öğleden sonra düzenlediği basın toplantısında, Biden yönetiminin Avrupalı ortaklarla aktif olarak görüşmelerde bulunduğunu ve bu istişarelerin uygulanacak strateji konusunda birleşik bir Avrupa-ABD cephesinin oluşmasını sağlayacağını belirtti.
Ulusal Güvenlik Kurulu toplantısının sonuçlarına ilişkin herhangi bir açıklama ise yapılmadı. Yakın kaynaklar, ABD’nin İran Özel Temsilcisi Robert Malley’in Trump yönetimi tarafından onaylanan ABD yaptırımlarının İran'ın nükleer anlaşmanın şartlarına tam olarak uyduğu sürece kademeli olarak kaldırılmasını savunduğunu aktardılar. Ayrıca Malley’in Biden yönetiminin İran'ın kredi almak için Uluslararası Para Fonu'na (IMF) sunduğu talebi desteklemesini önerdiği de kaydedildi. Malley ise bunun, Biden yönetiminin Tahran'a Kovid-19 salgınıyla başa çıkmasına yardım etmek amacıyla atılan ve iki taraf arasındaki esir takası dosyasını ilerletmek konusunda iyi niyetli olduklarını gösteren bir adım olduğunu söyledi.
Malley, yaklaşan İran cumhurbaşkanlığı seçimleriyle ilgili yaptığı değerlendirmede aşırı muhafazakar kanattan veya ılımlı taraftan bir ismin seçilmesinin fark yaratmayacağını ve bunun müzakerelerin gidişatını etkilemeyeceğini düşündüğünü ifade etti. İran’ın Dini Lideri Ali Hamaney’in tek başına ABD ile ilgili karar alma hakkına sahip olduğunu hatırlatan Malley bu nedenle konunun İran cumhurbaşkanlığı koltuğuna kimin oturduğu değil Hamaney'in vizyonuna bağlı olduğunu kaydetti.
İran, anlaşmada öngörülen yüzde 3,67'den uranyum zenginleştirme seviyesini çok daha yükseğe, yüzde 20'ye çıkardığını ve gelişmiş santrifüjlerin çalıştırılacağını duyurmuştu. Bu da anlaşmanın açık bir şekilde ihlali anlamına geliyor.
Trump-Putin zirvesi: Anlaşma yok ama ilerleme kaydedildihttps://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/5176017-trump-putin-zirvesi-anla%C5%9Fma-yok-ama-ilerleme-kaydedildi
ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 15 Ağustos 2025 Cuma akşamı Alaska'da düzenlenen zirvenin ardından düzenledikleri basın toplantısında tokalaşırken (AFP)
Trump-Putin zirvesi: Anlaşma yok ama ilerleme kaydedildi
ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 15 Ağustos 2025 Cuma akşamı Alaska'da düzenlenen zirvenin ardından düzenledikleri basın toplantısında tokalaşırken (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında cuma akşamı gerçekleşen ve büyük ilgi gören zirvede Ukrayna'daki savaşı sona erdirecek veya ateşkes ilan ettirecek herhangi bir anlaşmayla sonuçlanmasa da iki lider de zirveyi ‘verimli’ olarak nitelendirdi. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, Trump’ın zirvenin ardından Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile uzun bir telefon görüşmesi yaptığı ve NATO liderleriyle görüştüğü belirtildi.
Alaska'da yaklaşık üç saat süren toplantının ardından basına kısa bir açıklama yapan iki lider, ayrıntılara girmeden belirli konularda ilerleme kaydettiklerini söylediler. İkili, soru almadı ve genellikle konuşkan olan Trump, gazetecilerin sorularını duymazdan geldi. ‘Barışa ulaşmak için çabalıyoruz’ yazan bir arka planın önünde duran Trump, “Bazı ilerlemeler kaydettik” dedi. ABD Başkanı, “Anlaşma sağlanana kadar anlaşma olmamıştır” diye ekledi.
Görüşmelerin, Trump'ın zirve öncesinde belirlediği hedef olan ve son 80 yılda Avrupa'nın en kanlı savaşında ateşkesin sağlanması yönünde somut adımlar atılmasını sağladığına dair herhangi bir işaret yoktu.
Ancak, Reuters'ın haberine göre 2022 yılında Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden bu yana Batılı liderler tarafından dışlanan Putin için, ABD Başkanı ile yüz yüze oturmak bile bir zafer sayılıyor.
ABD Başkanı Donald Trump, 15 Ağustos 2025 Cuma akşamı Alaska'daki zirvenin ardından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile konuşurken (AFP)
Trump, zirvenin ardından Fox News'ten Sean Hannity'ye, Putin ile ilerleme kaydettikten sonra Çin'in Rusya’dan petrol satın alması nedeniyle bu ülkeye gümrük vergisi uygulamayı erteleyeceğini söyledi.
Ancak, Rusya’dan büyük miktarda petrol satın alan bir diğer ülke olan Hindistan'dan bahsetmedi. ABD, Hindistan'ın ürünlerine toplamda yüzde 50 gümrük vergisi uyguladı ve bunun yüzde 25'i Rusya'dan petrol satın aldığı için uygulanan bir ceza.
Trump, bugün yaşananlar nedeniyle Çin'e uygulanan gümrük vergileri hakkında, “Şu an bu konuyu düşünmek zorunda olmadığımı düşünüyorum” dedi. Trump, “İki veya üç hafta sonra bu konuyu düşünmek zorunda kalabilirim, ancak şu anda bu konuyu düşünmemize gerek yok” diye ekledi.
Trump, Moskova’ya yaptırım uygulayacağı tehdidinde bulunmuştu ancak Putin'in bu ayın başlarında Trump'ın ateşkes için belirlediği son tarihi görmezden gelmesine rağmen şimdiye kadar bu tehdidini gerçeğe dönüştürmedi.
Şarku’l Avsat’ın Fox News’ten aktardığı röportajda Putin ile Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy arasında bir zirve düzenlenmesini de öneren Trump, kendisinin de bu görüşmeye katılabileceğini ilave etti. Zirveyi kimin düzenleyeceği veya tarihi hakkında ise daha fazla ayrıntı vermedi.
Putin, daha önce gazetecilere yaptığı açıklamada Zelenskiy ile görüşme konusunda herhangi bir açıklama yapmadı. Ukrayna ve Avrupalı müttefiklerinin ABD-Rusya müzakerelerinin sonuçlarını yapıcı bir şekilde kabul etmelerini ve ‘ortaya çıkan ilerlemeyi engellemeye’ çalışmamalarını beklediğini söyledi.
Moskova'nın uzun vadeli barışa ulaşmak için savaşın ‘temel nedenlerinin’ ortadan kaldırılması gerektiğini bir kez daha yineleyen Putin, bunlar ortadan kalmadan ateşkesi reddetmeye devam edeceğini ima etti.
Kiev, savaşın başlamasından bu yana Rusya Devlet Başkanı Putin ile bir ABD başkanının ilk buluşması olan zirveye ilişkin henüz herhangi bir yorumda bulunmadı.
“ABD Başkanı Donald Trump: “Anlaşmaya çok yaklaştığımızı düşünüyorum... Ukrayna bunu kabul etmeli. Belki hayır diyecekler.” Hannity, Zelenskiy'ye ne tavsiye edeceğini sorduğunda Trump, “Anlaşma sağlanmalı” dedi.
Hannity'ye verdiği röportajda Putin ile toprak takası ve Ukrayna'ya güvenlik garantisi verilmesi olasılığını görüştüğünü belirten Trump, “Bence bunlar müzakere ettiğimiz ve büyük ölçüde üzerinde anlaştığımız noktalar” dedi.
Trump, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Anlaşmaya çok yaklaştığımızı düşünüyorum... Ukrayna bunu kabul etmeli. Belki hayır diyecekler.”
Hannity, Zelenskiy'ye ne tavsiye edeceğini sorduğunda Trump, “Anlaşma sağlanmalı” dedi.
Trump, “Bakın, Rusya çok büyük bir güç, onlar ise öyle değil” diye ekledi. Analistler, savaşın her iki tarafta da binlerce sivil, çoğu Ukraynalı olmak üzere bir milyondan fazla kişinin ölümüne veya yaralanmasına neden olduğunu söylüyor.
Zelenskiy, Moskova'ya resmi olarak herhangi bir toprak teslim etmeyi reddederken ABD destekli bir güvenlik garantisi almaya çalışıyor. Öte yandan Trump, Zelenskiy ve NATO liderleriyle iletişime geçerek Alaska'daki zirveyle ilgili son gelişmeleri aktardı.
Trump, cumartesi günü Washington'a geri döndü.
Trump ve Putin görüşmelerini sürdürürken savaş tüm şiddetiyle devam etti ve Ukrayna'nın doğu bölgelerinin çoğunda hava saldırısını haber veren sirenler çaldı. Rusya'nın Rostov ve Bryansk bölgelerinin valileri, bölgelerinin bazı kısımlarının Ukrayna tarafından insansız hava araçlarıyla (İHA) saldırıya uğradığını bildirdi.
Rusya Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre Rusya Hava Savunma sistemleri gece boyunca Rusya'nın çeşitli bölgelerinde Ukrayna’ya ait 29 İHA imha edildi. İHA’lardan 10’u Rostov bölgesinde düşürüldü.
Ukrayna Hava Kuvvetleri, Sumi, Donetsk, Çernigiv ve Dnipropetrovsk bölgelerindeki cephe hatlarının gece boyunca saldırı altında kaldığını açıkladı. Açıklamada, hava savunma birimlerinin fırlatılan 85 İHA’dan 61’ini imha ettiği de belirtildi.
Yakından takip edilen zirvenin hayal kırıklığı yaratan sonu, zirvenin başlangıcındaki ihtişam ve törenlerle çelişkili bir şekilde geldi. Putin Alaska'daki hava üssüne ulaştığında Trump onu kırmızı halıda sıcak bir şekilde karşıladı. Karşılama sırasında Amerikan askeri uçakları bölgede uçuş gerçekleştirdi.
Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Putin hakkında Ukrayna'dan yüzlerce çocuğu sürgün etmek suretiyle savaş suçu işlediği gerekçesiyle arama kararı çıkardı. Rusya bu suçlamaları reddederken Kremlin, UCM’nin arama kararının geçersiz olduğunu belirterek reddetti. Rusya ve ABD, UCM üyesi ülkeler arasında yer almıyor.
“Trump, Putin'e “Size çok teşekkür ederim, çok yakında tekrar görüşeceğiz ve belki de çok yakında tekrar görüşürüz” dedi. Putin ise İngilizce olarak gülümseyerek “Bir dahaki sefere Moskova'da” diye cevap verdi.
Alaska zirvesine davet edilmeyen Zelenskiy ve Avrupalı müttefikleri, Trump'ın savaşı dondurarak ve Rusya'nın Ukrayna topraklarının beşte birini kontrol ettiğini -gayri resmi de olsa- kabul ederek Ukrayna'yı terk etmesinden çekiniyorlar.
Trump, cuma günü görüşmeler öncesinde bu endişeleri yatıştırmaya çalışarak, olası toprak tavizleri konusunda kararı Ukrayna'ya bırakacağını söyledi.
Trump, zirvenin başarılı olmasını sağlayacak sonuçlar sorulduğunda, gazetecilere verdiği yanıtta, “Hızlı bir şekilde ateşkes görmek istiyorum. Bugün olup olmayacağını bilmiyorum ama bugün olmazsa mutlu olmayacağım. Herkes 'bugün olamayacağını' söyledi. Ama şunu söylüyorum: Öldürmelerin durmasını istiyorum” ifadelerini kullandı.
ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 15 Ağustos 2025 cuma akşamı Alaska'da düzenlenen zirvenin ardından ortak basın toplantısı düzenlediler (AFP)
Zirveye ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Trump'ın Özel Temsilcisi Steve Witkoff, Putin'in Danışmanı Yuri Ushakov ve Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da katıldı.
Trump, başkanlık kampanyası sırasında Ukrayna savaşını 24 saat içinde sona erdireceğini söylemişti, ancak perşembe günü yaptığı açıklamada, bu görevin tahmin ettiğinden daha zor olduğunu kabul etti.
Trump perşembe günü yaptığı açıklamada cuma günü zirvenin iyi geçmesi halinde, Zelenskiy'nin de katılacağı ve Putin ile görüşmesinden daha önemli olacak üçlü bir zirvenin hızla düzenleneceğini söyledi.
Cuma günü yaptığı açıklamaların sonunda Trump, Putin'e “Size çok teşekkür ederim, çok yakında tekrar görüşeceğiz ve belki de çok yakında tekrar görüşeceğiz” dedi.
Putin ise gülümseyerek ve İngilizce olarak “Bir dahaki sefere Moskova'da” diye cevap verdi. Trump, ‘bu yüzden bazı eleştirilere maruz kalabileceğini, ancak bunun gerçekleşebileceğini düşündüğünü’ söyledi.
Öte yandan Zelenskiy, cuma günkü zirve öncesinde, toplantının ‘adil bir barış’ ve kendisinin de katılacağı üçlü bir görüşmenin önünü açacağını söyledi, ancak Rusya'nın savaşı sürdürdüğünü de ekledi.
Zelenskiy, Telegram uygulamasından yaptığı paylaşımda şöyle yazdı:
“Savaşı sona erdirme zamanı geldi ve Rusya gerekli adımları atmalı. ABD’ye güveniyoruz.”
