Oxford aşısı Güney Afrika’da çıkan türe karşı daha az etkili

North Cotswold Hastanesinde AstraZeneca aşısı olan bir İngiliz (AP)
North Cotswold Hastanesinde AstraZeneca aşısı olan bir İngiliz (AP)
TT

Oxford aşısı Güney Afrika’da çıkan türe karşı daha az etkili

North Cotswold Hastanesinde AstraZeneca aşısı olan bir İngiliz (AP)
North Cotswold Hastanesinde AstraZeneca aşısı olan bir İngiliz (AP)

Oxford Üniversitesi’nden araştırmacı Sarah Gilbert dün (Pazar), Oxford ile iş birliği içinde AstraZeneca laboratuvarı tarafından geliştirilen İngiliz aşısının, koronavirüsün Güney Afrika’da mutasyona uğramış versiyonuna karşı etkili olmadığını, ancak aynı zamanda hastalığın tehlikeli formlarına karşı etkili olabileceğini belirtti. Bu konuda bir araştırma yürüten Johannesburg’daki Witwatersrand Üniversitesi aşının “Kovid-19’un hafif ve orta derecede enfeksiyonuna karşı minimum düzeyde koruma sağladığını” açıkladı.
Financial Times gazetesinin haberine göre, AstraZeneca sözcüsü, iki bin kişilik bir çalışmanın, İngiliz aşısının “Güney Afrika’da ortaya çıkan mutasyona uğramış türden kaynaklanan hastalığın orta dereceli formlarına karşı sınırlı etkinliğe” sahip olduğunu gösterdiğini belirtti. Ancak, yakın zamanda yayınlanacak olan çalışmada bunu kesin olarak doğrulamak için henüz yeterli veri olmamasına rağmen, aşının hastalığın ciddi formlarına karşı etkili olabileceğini ifade etti.
AstraZeneca, henüz incelemeye tabi tutulmayan verilerin, “Güney Afrika’da gözlemlenen virüsteki mutasyonların, virüsün aşılanan gruplar arasında bulaşmasına engel olmadığına yönelik teorik gözlemi doğruluyor gibi göründüğünü” belirtti. Açıklamada şu ifadelere de yer verildi:
“Bu çalışmada, orta veya şiddetli hastalıktan, hastaneye yatış veya ölüme yönelik korunmayı değerlendirmek mümkün değildi, çünkü (çalışmada) hedeflenen kişiler düşük düzeyde riske maruz kalmışlardı.”
Aşının geliştirilmesine yönelik çalışmaları yöneten Gilbert, BBC’ye yaptığı açıklamada, AstraZeneca-Oxford aşısının Güney Afrika’da ortaya çıkan mutasyona uğramış türüne yönelik olarak toplam vaka sayısını azaltmayabileceğini, ancak hastalığın tehlikeli formlarına, hastaneye yatış ve ölüme karşı koruma sağkayabilceğini” belirtti. Gilbert, İngiltere’de giderek daha fazla yayılmakta olan yeni türe karşı aşının yaşlılardaki etkinliğinin belirlenmesinin “biraz zaman” alabileceğini sözlerine ekledi.
Gilbert, araştırmacıların şu anda mutasyona uğramış türlere karşı aşıyı geliştirmek için çalıştıklarına dikkat çekerek, Güney Afrika’da ortaya çıkan türe karşı bir dozun hazırlandığını ve araştırmacıların aşının sonbaharda hazır olması için çalıştıklarını belirtti.
İngiltere’de aşılamada sorumlu bakan Nadhim Zahawi ise, pazar sabahı Sky News’e verdiği demeçte, Oxford-AstraZeneca aşısının, virüsün Güney Afrika’da gözlemlenen türünden kaynaklanan “tehlikeli hastalık formlarına ve hastaneye yatışlara karşı etkili” olduğunu söyledi. Bakan söz konusu türün yayılması ile mücadele için, hükümetin büyük aşılama programına “mümkün olan en kısa sürede” devam etmeyi ve bu tür ile enfekte olan vakalarının tespit edildiği alanlarda “yerel incelemeler” yapmayı planladığını belirtti.
112 bin ölümle Avrupa’da salgından en çok etkilenen ülke olan İngiltere, İngiltere’de ortaya çıkan ve daha bulaşıcı olan yeni koronavirüs türü sebebiyle kaydedilen yüksek sayıdaki enfeksiyonla mücadele etme amacıyla ocak ayında yürürlüğe konulan sıkı kapanma uygulamalarından çıkmak için aşılara güveniyor. Aşının ilk dozları bugüne kadar 12 milyondan fazla kişiye verildi. Avrupa Birliği ve diğer ülkeler, AstraZeneca aşısının kullanımını onayladı. Ancak bazı ülkeler, yaşlılarda kullanımına yönelik yeterli veri bulunmaması nedeniyle aşının sadece 65 yaşın altındaki kişilerde kullanmayı tercih etti.



Ağaçların belirli durumlarda birbirleriyle konuştuğu bulundu

Ağaçlar güneş tutulması sırasında birbirleriyle iletişim kuruyor. Araştırmacılar, İtalya ormanlarındaki tepkiyi takip ettiklerini söylüyor (Monica Gagliano/Southern Cross Üniversitesi)
Ağaçlar güneş tutulması sırasında birbirleriyle iletişim kuruyor. Araştırmacılar, İtalya ormanlarındaki tepkiyi takip ettiklerini söylüyor (Monica Gagliano/Southern Cross Üniversitesi)
TT

Ağaçların belirli durumlarda birbirleriyle konuştuğu bulundu

Ağaçlar güneş tutulması sırasında birbirleriyle iletişim kuruyor. Araştırmacılar, İtalya ormanlarındaki tepkiyi takip ettiklerini söylüyor (Monica Gagliano/Southern Cross Üniversitesi)
Ağaçlar güneş tutulması sırasında birbirleriyle iletişim kuruyor. Araştırmacılar, İtalya ormanlarındaki tepkiyi takip ettiklerini söylüyor (Monica Gagliano/Southern Cross Üniversitesi)

Ağaçlar birbirleriyle konuşuyor. Ancak bu her zaman olmuyor.

Bilim insanlarına göre, güneş tutulması yaşandığında yaşlı ağaçlar anlaşıldığı üzere ekolojik bilgilerini gençlere aktarabiliyor.

Bulgular, yetkililerin iklim değişikliği ve biyolojik çeşitlilik kaybı karşısında hayatta kalmamız açısından kritik önem taşıdığını söylediği ağaçlar hakkında araştırmacıların anlayışına katkı sağlıyor. Ayrıca bitkilerin kendi ekosistemlerine katılım gösterdiğine dair kanıtlara da yenisini ekliyor.

Avustralya'nın Southern Cross Üniversitesi'nden öğretim üyesi Monica Gagliano yaptığı açıklamada "Esasen meşhur 'wood wide web'i (ağaçların ağı; internette bilgiye erişmeyi sağlayan sistem olan 'world wibe web'e gönderme yapılmış -çn.) iş başında izliyoruz!" diyor.

Gagliano, hakemli dergi Royal Society Open Science'ta geçen ay yayımlanan çalışmanın başyazarlarından biri.

Makelenin yazarları iki saat süren kısmi güneş tutulması sırasında, olayın ladin ağaçları üzerinde nasıl bir etki yaratacağını anlamak umuduyla İtalya'nın göz alıcı Dolomit Dağları'na gitti.

Üç sağlıklı ağaca uzaktan sensörler yerleştirdiler. Bunlardan ikisi yaklaşık 70 yaşında, diğeriyse sadece 20 yaşındaydı. Sensörleri ayrıca yıllar önce bir fırtınanın vurduğu 5 ağaç kütüğüne de bağladılar.

Sensörleri kullanarak ağaçların ürettiği elektrik akımlarını kaydettiler ve şoke edici sonuçlara ulaştılar.

asdfrg
Araştırmacılar ladin ağaçlarına sensörler taktı. Hem sağlıklı ağaçlar hem de kütükler çalışmaya dahil edildi (Monica Gagliano)

Yüklü moleküller tüm canlı organizmaların hücreleri boyunca hareket ederek sinyalleri iletir. Bu faaliyet, organizmaların iletişim kurmasını sağlayan elektrik akımları yaratır.

Bu sinyalleri takip eden araştırmacılar, ladinlerin hem tutulmaya tepki verdiğini hem de bunu öngördüğünü, biyoelektrik sinyallerini saatler öncesinden senkronize ettiğini buldu. Değişiklikler suyun ve moleküllerin içinde görüldü.

Yaşlı ağaçların gençlere göre daha belirgin bir erken tepkiye sahip olması, ağaçların bu tür olayları öngörüp yanıt vermek için mekanizmalar geliştirmiş olabileceğine işaret ediyor. Ancak bilim insanları, düşündüğünüz şekilde olmasa da ağaçlar arasında seyahat eden biyoelektrik dalgaları da saptadı.

Çalışmanın çerçevesi, ağaçlar arasında dolaşıklık fikrini destekleyerek sinyallerin "kökler aracılığıyla sıvılar ve moleküler alışverişler veya hava akımları gibi madde alışverişlerine dayanmayan bir faz senkronizasyonu halinde iletildiğini" öne sürüyor.

hyjuk
Araştırmanın yazarları Alessandro Chiolerio ve Monica Gagliano ağaçların arasında oturuyor. Chiolerio, ormanı artık tek tek bitkilerden oluşan bir grup yerine bir "orkestra" olarak gördüklerini söylüyor (Simone Cargnoni)

Öte yandan araştırmacılar bu dinamiğin, bitkiler arasındaki uzun mesafeli sinyalleşmenin, çevresel değişiklikler karşısında çeşitli fizyolojik işlevleri koordine etmelerini sağlayabileceğini gösteren çalışmalarla tutarlı olduğunu söylüyor.

Sağlıklı ağaçlara göre daha az belirgin olmasına karşın kütüklerde de değişiklikler tespit edildi.

Araştırmacılar bilgisayar modellemesi ve analizi kullanarak bu bulguları test etti. Buldukları şey sonuçları destekleyerek "orman çapında uyumlu, organizma benzeri bir tepki" olduğuna işaret ediyor.

Bu sonuçların aynı zamanda dünyanın yaşlı ormanlarının korunmasının önemini de vurguladığını belirtiyorlar.

İtalyan Teknoloji Enstitüsü ve Batı İngiltere Üniversitesi'nden öğretim üyesi ve çalışmanın ortak yazarı Alessandro Chiolerio şöyle diyor:

Artık ormanı sadece bireylerden oluşan bir topluluk gibi değil, faz korelasyonlu bitkilerden oluşan bir orkestra gibi görüyoruz.

Independent Türkçe