Çift maske Kovid-19’a karşı yüksek koruma sağlıyor

Hindistan’daki bir öğrenci daha fazla güvenlik için maskesinin yanı sıra yüz koruyucu siperlik takıyor (AFP)
Hindistan’daki bir öğrenci daha fazla güvenlik için maskesinin yanı sıra yüz koruyucu siperlik takıyor (AFP)
TT

Çift maske Kovid-19’a karşı yüksek koruma sağlıyor

Hindistan’daki bir öğrenci daha fazla güvenlik için maskesinin yanı sıra yüz koruyucu siperlik takıyor (AFP)
Hindistan’daki bir öğrenci daha fazla güvenlik için maskesinin yanı sıra yüz koruyucu siperlik takıyor (AFP)

Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını ile nasıl mücadele edileceğine yönelik devam eden çalışmaların ışığında, araştırmacılar bu virüsün yayılmasını etkili bir şekilde engelleyebilecek bir yöntem olduğunu açıkladılar.
Ethen Kim Lieser tarafından kaleme alınan ve National Interest dergisi tarafından yayınlanan raporda, halk sağlığı alanında önde gelen ABD Hastalıkları Kontrol ve Önleme Merkezi’nin (CDC) aynı anda çift maske takmanın koronavirüsün yayılmasına ve virüs ile enfekte olunmasına karşı yüksek düzeyde koruma sağlayabileceği belirtildi.
Lieser, CDC’deki araştırmacıların, kişinin, cerrahi maske veya kumaştan üretilmiş sadece bir maske takması durumunda, viral partiküllerin yaklaşık yüzde 40’ının engellendiği keşfedilen laboratuvar deneyleri ile farklı maske takma yöntemlerinin kapsamlı etkililiğini araştırdıklarını söyledi.
Bununla birlikte, başka bir cerrahi maskenin üzerine kumaştan üretilmiş bir maske takmanın, viral parçacıkların yaklaşık yüzde 80’ini engelleyebileceği keşfedildi. Araştırmacılar, iki maske takılması durumunda virüsün aktarılmasının yüzde 95 oranında önlenebileceğini ifade ettiler. Ayrıca maskelerin yüze daha sıkı bir şekilde takılmasının, maskelerin genel etkinliklerini önemli ölçüde artırabileceğini keşfettiler. Tıbbi maskelerin etkinliğini arttırmanın yolu ise “iplerinin düğümlenmiş ve burun telinin bükülmüş” olduğundan emin olunmasıdır.
Bu, maskenin yanında köşelerinden iplerini bir araya getirerek kulağa takılan kısmının bağlanması, ardından yan taraflardaki boşlukları azaltmak için fazla kısımları bükülmesi ve düzleştirilmesi ile yapılabilir. Alman haber ajansı DPA’nın aktardığına göre, CDC Başkanı Rochelle Walensky, geçtiğimiz günlerde Beyaz Saray’da koronavirüs salgınına ilişkin verdiği brifingde “Herhangi bir türden maske takılmasındaki performans, takılmamasından çok daha iyidir” dedi. Walensky uygun maskenin takılmasının ise “en iyi performansı verdiğini” söyledi. Yetkili ayrıca CDC’nin “maskenin sıkılığını nasıl iyileştireceklerine dair yeni seçenekler sunmak için” web sitesindeki direktiflerini güncelleyeceklerini belirtti.
Beyaz Saray’ın koronavirüs ile mücadele danışmanı Anthony Fauci de dahil olmak üzere diğer önde gelen sağlık uzmanları da, çift maske takılmasına desteklerini ifade ettiler. Fauci, NBC tarafından yayınlanan “Today” programına verdiği yeni bir röportajda, “Bir katmanlı kumaşınız varsa, üzerine başka bir katman daha koyun, daha etkili olması mantıklıdır. Bu yüzden çift maske takan veya N95 maskelerinin kopyalarını yapan kişiler görüyorsunuz” dedi.
Diğer yandan, Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü Direktörü, uzun zaman önce maske veya bir kumaşın yanı sıra koruyucu gözlük veya yüz koruyucu siperlik takmanın koronavirüse karşı daha iyi bir koruma sağlayacağını belirtmişti. Harvard Üniversitesi’nden bir tıp uzmanı ise, virüsün yayılmasını azaltmak için tüm ABD’lilerin N95 maskeleri takması gerektiğini belirtti. Harvard Üniversite’sindeki Sağlıklı Binalar Programı (Healthy Buildings) (binalardaki insanların fiziksel, psikolojik ve sosyal sağlığını ve refahını destekleyen bir alan) Direktörü Joseph Allen şunları söyledi:
“Aslında ülkedeki herkesin yüzde 95 koruma sağlayabilen maskeler olmadan dışarı çıkmaları için herhangi bir sebep yok.”
Georgia Üniversitesi’nde yapılan güncel araştırmalardan biri de, genellikle koşu ve doğa sporlarında kullanılan boyunu, ağzı ve burnu örten kumaşların bile, koronavirüse karşı, pamuklu maskelere eşdeğer düzeyde koruma sağladığını keşfettiler. Bu tek katmanlı kumaş, herhangi bir maske olmamasına kıyasla solunum damlacıklarında ortalama yüzde 77 azalma sağlarken, iki katmanlı bir maske yüzde 81 azalma sağladı, iki veya üç katmandan oluşan kumaşlar solunum damlacıklarında yüzde 96 azalma sağladı.
Duke Üniversitesi tarafından yapılan başka bir araştırmada, N95 filtreli maskeler, en yüksek koruma derecesini elde ederken, polipropilenden üretilmiş maskeler ikinci sırada yer aldı. Onu iki kat pamuktan maske ve bir kat sentetik malzemeden yapılmış maskeler izliyor.



Uzmanlar armudun faydalarını saymakla bitiremedi

Antiinflamatuvar özelliğe sahip armut, kanser ve kalp hastalıklarına karşı faydalı (Unsplash)
Antiinflamatuvar özelliğe sahip armut, kanser ve kalp hastalıklarına karşı faydalı (Unsplash)
TT

Uzmanlar armudun faydalarını saymakla bitiremedi

Antiinflamatuvar özelliğe sahip armut, kanser ve kalp hastalıklarına karşı faydalı (Unsplash)
Antiinflamatuvar özelliğe sahip armut, kanser ve kalp hastalıklarına karşı faydalı (Unsplash)

Yine armut mevsimi geldi ve bu sonbahar meyvesi, kronik hastalık riskini ve iltihaplanmanın zararlarını azaltmaya fayda sağlayabilecek birçok faydalı besin sunuyor.

Peki armudun aynı zamanda lif açısından en zengin ikinci meyve olduğunu da biliyor muydunuz?

Bir tanesi 6 gram lif içeren armut, 7 gram barındıran orman meyvelerinin hemen arkasından geliyor.

Bu yumuşak çekirdekli meyve ayrıca önerilen günlük değerin yaklaşık yüzde 21'ini karşılıyor; Amerikalı yetişkinlerin çoğu bu miktarı almıyor. UCSF Health'e göre beslenme yoluyla toplam 25 ila 30 gram lif tüketilmeli.

Houston Methodist'te sağlıklı yaşam diyetisyeni olan Amanda Beaver, "Sanırım çoğu kişi lifi yalnızca bağırsaklara iyi gelmesi veya kabızlığı önlemesiyle ilişkilendiriyor" diyor. 

Mide-bağırsak sağlığında önemli roller oynasa da lifin faydaları bunun çok ötesine de uzanıyor.

Lif, sindirimi kolaylaştırır, bağırsak sağlığını destekler, kan şekerini düzenler, kolesterol seviyelerini dengeler ve daha uzun süre tokluk hissi verir.

Beaver'a göre bu karbonhidrat türü kalp hastalığı, tip 2 diyabet ve kalın bağırsak kanseri riskini azaltabilir.

Diyetisyen, "Kalp hastalığı Amerikalıların bir numaralı katili, bu nedenle lifin en önemli faydalarından biri kalp ve damarlara yönelik" ifadelerini kullanıyor.

Sadece 100 kalori olan orta boy bir armut bu faydaları sağlayabilir ancak kabuğunu soymamak gerekiyor.

USA Pears'a göre armuttaki lifin çoğu kırmızı, sarı veya yeşil kabuklarda yer alıyor. Antioksidanların çoğu da kabukta. Antioksidanların, iltihapların kansere ve kalp hastalığına yol açabilen etkileriyle savaştığı saptanmıştı.

Ancak ister bütün bir armut yiyin, ister doğrayıp salatanıza katın, armutlar çeşitli kritik vitaminleri ve temel mineralleri içerir.

Bir armutta 8 miligram C vitamini var ve bu, soğuk aylarda solunum yolu virüsleri yayılırken bağışıklık sistemini güçlü tutmayı sağlayabilir.

ABD Ulusal Yaşlanma Konseyi'ne göre bu çok yönlü meyve, sodyumu dengeleyebilen, kan damarlarını gevşetebilen ve kan basıncını düşürebilen potasyum açısından da iyi bir kaynak.

Cleveland Clinic'e konuşan kayıtlı diyetisyen Beth Czerwony, "Armut çok sağlıklı ve çoğu insan bu meyveyi çok iyi tolere eder" diyor.

Canınız tatlı bir şeyler çekiyorsa mükemmel bir atıştırmalıktır.

Independent Türkçe


Uzun yaşamın genetik sırrı çıplak kör farede saklı olabilir

Çıplak kör fareler, tuhaf görünümleri ve kansere karşı dayanıklılıklarıyla biliniyor (Reuters)
Çıplak kör fareler, tuhaf görünümleri ve kansere karşı dayanıklılıklarıyla biliniyor (Reuters)
TT

Uzun yaşamın genetik sırrı çıplak kör farede saklı olabilir

Çıplak kör fareler, tuhaf görünümleri ve kansere karşı dayanıklılıklarıyla biliniyor (Reuters)
Çıplak kör fareler, tuhaf görünümleri ve kansere karşı dayanıklılıklarıyla biliniyor (Reuters)

Bilim insanları, doğanın en tuhaf hayvanlarından birinin uzun yaşamın sırrını barındırabileceğini ortaya koydu.

Çıplak kör fare güzelliğiyle bilinmese de bu kel kemirgen, kansere karşı direnci ve neredeyse 40 yıla kadar ulaşabilen uzun yaşam beklentisiyle epeydir ilgi görüyor.

Hakemli dergi Science'ta yayımlanan yeni bir çalışmada bu yeraltı hayvanının karmaşık bir DNA onarım mekanizması geliştirdiği tespit edildi ve araştırmacılar bunun, uzun ömürlerinin anahtarı olabileceğini söylüyor.

Çin'in Şanghay kentindeki Tonji Üniversitesi'nden bilim insanları makalede, buruşuk farelerin cGAS proteininde evrimsel mutasyonlar geliştirdiğini söylüyor; cGAS, DNA zincirlerindeki hasarı algılayıp onarmada rol oynayan ve bağışıklık tepkilerini tetikleyebilen bir protein.

Bu mutasyonların, hayvanın yaşlanmaya bağlı genetik hasarı onarma becerisini geliştirebileceğini saptadılar. Öte yandan fareler ve insanlar gibi diğer türlerde cGAS, DNA onarımını baskılayabiliyor.

Çalışmayı yürüten bilim insanları, cGAS'in DNA üzerindeki bu farklı etkisinin, çıplak kör farenin uzun ömrünün yanıtı olabileceğini düşünüyor.

Ayrıca tuhaf görünümüne rağmen hayvanın genetik yapısının farelere kıyasla insanlara "şaşırtıcı derecede" daha çok benzediğini ve bu nedenle uzun yaşamın sırlarını incelemek için "değerli bir model" haline geldiğini belirtiyorlar.

Cambridge Üniversitesi'nde DNA onarımı ve yaşlanma üzerine çalışan Profesör Gabriel Balmus, BBC'ye yaptığı açıklamada keşfin heyecan verici olduğunu ve kemirgenlerin neden bu kadar uzun yaşadığını anlamada "buzdağının sadece görünen kısmı" olduğunu söylüyor.

Prof. Balmus, "Çıplak kör farenin biyolojisini tersine mühendislikle çözebilirsek, yaşlanan toplumun çok ihtiyaç duyduğu bazı tedaviler geliştirebileceğimizi düşünüyorum" diyor.

Yeni keşiflere ileriye dönük bir bakış açısı sunan bir akademik inceleme türü olan Perspective'deki ilgili bir makalede, biyolog John Martinez şöyle diyor:

Chen ve ekip arkadaşlarının bulguları, çekirdekteki çıplak kör fare cGAS'inin uzun yaşamı etkileyen beklenmedik rolünü açıklıyor. cGAS'ın hem kısa hem de uzun ömürlü diğer organizmaların çekirdeğinde oynayabileceği rolleri belirlemek için daha fazla araştırma yapılması gerekecek ama cevap başlangıçta tahmin edilenden çok daha karmaşık olabilir.

Independent Türkçe


Kylie Jenner ve Alexander Skarsgård, Charli XCX'in filminde başrollerde

Kylie Jenner ve Alexander Skarsgård'ın, The Moment'ta Charli XCX'le oynaması bekleniyor (Reuters)
Kylie Jenner ve Alexander Skarsgård'ın, The Moment'ta Charli XCX'le oynaması bekleniyor (Reuters)
TT

Kylie Jenner ve Alexander Skarsgård, Charli XCX'in filminde başrollerde

Kylie Jenner ve Alexander Skarsgård'ın, The Moment'ta Charli XCX'le oynaması bekleniyor (Reuters)
Kylie Jenner ve Alexander Skarsgård'ın, The Moment'ta Charli XCX'le oynaması bekleniyor (Reuters)

Charli XCX, A24 filmi The Moment'ın oyuncu kadrosunu açıkladı.

Yönetmenliğini, şarkıcının sık sık birlikte çalıştığı Aidan Zamiri'nin üstleneceği filmin senaryosu, Zamiri ve Bertie Brandes tarafından "Charli XCX'in orijinal bir fikrinden" uyarlandı.

Bir Instagram paylaşımında, filmde Charli'nin yanı sıra Kylie Jenner, Alexander Skarsgård, Rachel Sennott, Rosanna Arquette, Kate Berlant ve Jamie Demetriou gibi yıldızlarla dolu bir oyuncu kadrosunun yer alacağı duyuruldu.

Charli XCX, A24 filmi The Moment'ın oyuncu kadrosunu açıkladı.

Yönetmenliğini, şarkıcının sık sık birlikte çalıştığı Aidan Zamiri'nin üstleneceği filmin senaryosu, Zamiri ve Bertie Brandes tarafından "Charli XCX'in orijinal bir fikrinden" uyarlandı.

Bir Instagram paylaşımında, filmde Charli'nin yanı sıra Kylie Jenner, Alexander Skarsgård, Rachel Sennott, Rosanna Arquette, Kate Berlant ve Jamie Demetriou gibi yıldızlarla dolu bir oyuncu kadrosunun yer alacağı duyuruldu.

Swift, yeni albümü The Life of a Showgirl'den çokça konuşulan ve eleştirilen şarkıya, "Bana 'Sıkıcı Barbie' diyormuşsun, sense cesaretini kokainden alıyorsun" sözleriyle giriyor.

Daha sonra şöyle söylüyor:

Eski sevgilimle çak yapıp beni görmezden geldiğine sevindiğini söyledin. Yüzümü görmenin mideni bulandırdığını söyleyen bir şarkı yazdın…

Birçok hayran Swift'in bu parçayla, Charli'nin eleştirmenlerce beğenilen 2024 albümü Brat'teki Sympathy is a Knife'a cevap verdiğine inanıyor.

Swift, Amazon Music için albümündeki her şarkıyı sesli olarak analiz ederken, bu şarkının "tek taraflı, düşmanca bir ilişki" hakkında olduğunu açıklamıştı.

Şarkıcı Actually Romantic için "Başka birinin sizinle, bilmediğiniz, tek taraflı, düşmanca bir ilişki yaşadığını fark etmekle ilgili bir şarkı. Ve aniden çok fazla şey yapmaya başlıyorlar ve aslında sizin hiçbir şeyden haberiniz yokken onların kafasında kira ödemeden yaşadığınızı size hissettirmeye başlıyorlar" demişti.

Bu, onların size kızması veya sizinle bir derdi olması şeklinde kendini gösteriyor ama siz bunu alıp sevgi olarak, ilgi ve şefkat olarak kabul ediyorsunuz ve birinin sizi hiç düşünmediğiniz bir anda, gerçekliğinin bu kadar büyük bir parçası haline getirmesinin ne kadar da gurur verici olduğunu anlıyorsunuz. Düşününce aslında gerçekten romantik.

Independent Türkçe