Libya Başbakanı Dibeybe, Devlet Yüksek Konseyi’ni hükümetinin programıyla ilgili bilgilendirdi

Menfi için Trablus’ta karşılama töreni düzenlenirken Serrac’ın sağlık durumu ile ilgili belirsizlik sürüyor

Dün Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi için Trablus’ta düzenlenen karşılama töreninden bir kare (Video kaydından alınmış ekran görüntüsü)
Dün Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi için Trablus’ta düzenlenen karşılama töreninden bir kare (Video kaydından alınmış ekran görüntüsü)
TT

Libya Başbakanı Dibeybe, Devlet Yüksek Konseyi’ni hükümetinin programıyla ilgili bilgilendirdi

Dün Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi için Trablus’ta düzenlenen karşılama töreninden bir kare (Video kaydından alınmış ekran görüntüsü)
Dün Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi için Trablus’ta düzenlenen karşılama töreninden bir kare (Video kaydından alınmış ekran görüntüsü)

Libya'da geçici yönetimin Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi, göreve gelmesinin ardından ilk kez resmi bir ziyaret için dün başkent Trablus'a geldi. Menfi’nin Trablus’a gelişi, Ulusal Mutabakat Hükümeti'nin (UMH) Başkanı Fayiz es-Serrac’ın sağlık sorunları nedeniyle gittiği İtalya’dan dönüşüyle aynı zamana denk geldi.
Öte yandan basında yer alan haberlere göre Menfi için dün akşam Trablus'taki Mitiga Uluslararası Havaalanı’nda düzenlenen resmi karşılama töreni sırasında Menfi’nin VIP salona girişinde kendisini karşılayanlar arasında bir tartışma yaşandı. Trablus’ta Menfi’yi karşılayanlar arasında hükümeti kurmakla görevlendirilen Abdulhamid Dibeybe de ön safta yer aldı. Menfi, Trablus’a gelmeden önce son iki gün içinde aralarında Bingazi, Tobruk ve Derne’nin de olduğu doğu bölgesindeki şehirlerde bazı yetkililerle bir dizi görüşme gerçekleştirdi.
Libya geçici hükümeti Başbakanı Dibeybe dün, Trablus’taki Devlet Yüksek Konseyi üyelerine yeni hükümetin programları ve hedefleri hakkında bilgilendirmede bulundu. Dibeybe, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, bilgilendirmenin, tüm yetkililerle sürekli istişare ilkesini yerine getirmenin bir parçası olduğunu belirterek, olumlu geçtiğini ifade ettiği bilgilendirme görüşmesinin, istikrarın sağlanmasına ve halkın kendisini temsil eden yetkililere olan güveninin artmasına katkıda bulunmasını umduğunu söyledi.
Dibeybe, Twitter’daki açıklamasından sonra ofisi tarafından yayınlanan açıklamada, kurulacak olan hükümetin, Temsilciler Meclisi (TM) ve Başkanlık Konseyi ile istişare ilkesini güçlendirmeye çalışacağının altını çizdi.
Açıklamaya göre Dibeybe ayrıca milletvekili ve başkanlık seçimlerinin en önemli süreçler olduğuna dikkat çekerek, seçimlerin gerçekleşmesinin sağlanması için vatandaşların hayatlarını olumsuz yönde etkileyen sıkıntıların ele alınması gerektiğini söyledi.  Seçimlerin toplumsal barış ortamında gerçekleşebilmesi için ulusal uzlaşıya varılması gerektiğinin altını çizen Dibeybe, “Ulusal egemenliği korumak ve olumsuz dış müdahaleyi önlemek için çalışılmasının yanı sıra 5 + 5 Ortak Askeri Komite ile birlikte güvenliği sağlamak, güven duygusunu arttırmak ve güvenlik ve askeri kurumları birleştirmek gibi temel konuları başarıyla sonuçlandırmaya çalışıyoruz” dedi.
Geçici hükümetin sözcüsü tarafından pazartesi akşamı yapılan kısa açıklamada, Dibeybe’nin kabul edilen yol haritasında belirtilen zaman çizelgesine göre, TM üyeleriyle hükümeti kurma görüşmelerinin devam ettiğini ve bakanlıklara aday isimlerin; yeterlilikleri, coğrafi çeşitlilikleri ve geniş katılım kriterlerine göre seçileceklerini açıklamıştı. Sözcü, aynı akşam Dibeybe’nin, Kuveyt Başbakanı Şeyh Sabah el-Halid es-Sabah'tan ülkesinin Libya geçici hükümetine verdiği desteği açıkladığı bir telefon aldığını duyurdu.
Diğer yandan TM Başkanı Akile Salih, Sirte’nin yeni Başkanlık Konseyi'nin geçici merkezi olması önerisini, ‘başkent Trablus'un önemini azaltmayı amaçlayan siyasi bir manevra değil, acil ve gerekli bir ihtiyaç olduğu aynı zamanda tüm taraflar arasında güven köprüleri kurmayı, Libya'nın bölünmesine ve paralı askere bağımlı olmasına yol açan eski deneyimlerden kaçınmayı ve önceki Başkanlık Konseyi'nin hatalarının tekrarlanmamasını amaçladığını’ söyleyerek savundu.
Salih, pazartesi günü Tobruk’taki TM’de yaptığı konuşmada, Sirte’nin Libyalılar arasında bir köprü haline getirilebileceğini söyleyerek, “Böylece Başkanlık Konseyi ve ulusal birlik hükümetinin işlerini tamamen özgürce yerine getireceğine güvenebilir, milislerin ya da başkalarının zorbalığına kurban gitmeyeceğinden emin olabiliriz” değerlendirmesinde bulundu.
Bir diğer gelişme de Salih’in birinci yardımcısı Fevzi en-Nuveyri, başkent Trablus'a 100 kilometre uzaklıkta bulunan Sabratha’da yaklaşık 90 milletvekilinin, en yaşlı milletvekili Ebu Bekir Buira başkanlığında düzenlediği istişare oturumuna katıldı. Başkanlık Konseyi Başkanı Menfi’nin birinci yardımcısı Abdullah el-Lafi, Sabratha’daki belediye meclis üyeleri ve batı bölgesi belediye başkanları ile iki ayrı toplantı yaptıktan sonra oturumu desteklediğini açıklamıştı. TM Başkanı Salih'in görevine devam etmesini istemeyen bu milletvekilleri, Salih'i görevden almak ve yerine yeni bir ismi atamak için TM iç tüzüğünü değiştirmeye çalışıyorlar.
Öte yandan Fayiz es-Serrac’ın dün İtalya’dan başkent Trablus'a dönmesinin ardından, nedeni açıklanmayan ani yurt dışı seyahati ile ilgili gizem de sona erdi. Serrac veya UMH’den herhangi bir resmi açıklama yapılmazken kaynaklar, Serrac’ın Trablus'taki Mitiga Uluslararası Havalimanı'na geldiğini, ancak resmi bir törenle karşılanmadığını söylediler.
İtalyan basını da Serrac’ın sağlık nedenlerinden ötürü İtalya’yı ziyaret ettiğini doğruladı. Ancak Serrac’ın sağlık sorunuyla ilgili farklı bilgiler verildi. İtalyan haber ajansı Nova, Serrac’ın hastaneye gitmeden uzun bir diş operasyonu geçirdiği bilgisini aktarırken Corriere della Sera gazetesi, Serrac’ın birkaç gün önce Roma'yı ziyaret ettiğini ve bu süre zarfında bir tümör nedeniyle olduğu düşünülen 5 saatlik bir ameliyat geçirdiğini bildirdi.
Bir başka gelişme de UMH İçişleri Bakanı Fethi Başağa, Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri’nin Ofis Müdürü Büyükelçi Muhammed Servet’in başkanlığındaki Mısır Dışişleri Heyeti ile başkent Mısır’ın Trablus'taki büyükelçiliğinin yeniden açılması ile ilgili düzenlemeleri görüştü. İçişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan açıklamaya göre Mısır Dışişleri Heyeti, Başağa’yı yeni yürütme otoritesinin seçilmesinden dolayı tebrik etti. Açıklamada Başağa’nın, heyete Mısır’ın Trablus Büyükelçiliği'nin yeniden açılması için pratik adımlar atıldığını söylediği belirtildi.



Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
TT

Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)

Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani'nin açıklamaları, yardımcısı Muhsin el-Mendelavi ile yaşadığı tartışmanın ardından siyasi krize yol açarak dün yapılması planlanan oturumun ertelenmesine neden oldu.

El-Meşhedani, ‘Irak'ın kimliği’ olarak tanımladığı şeyin anayasa metninde belirtildiği gibi ‘Arap Birliği'nin kurucu üyesi’ olmakla ilişkilendirilmesini kınamış ve açıklamasında ‘bu kimliğin binlerce yıl öncesine dayandığını’ belirtmişti.

Söz konusu kimliğin bu bağlantıyla nitelendirilmesine ilişkin bir soruya cevaben el-Meşhedani, bu bağlantıyı tamamen uygunsuz bularak ‘saçma’ kelimesini kullandı ve siyasi bir krize yol açtı.

Oturumun ertelenmesine, yapılmaması konusunda ısrar etmesine ve açıklamalarını geri çekmemesine rağmen el-Meşhedani bugün X platformunda “Gerçek bir sınav anında Sünni bloklar başkan etrafında kenetleniyor” diye yazdı ve meclis başkanına destek vermek için parlamento merkezinde toplanan Sünni milletvekillerine atıfta bulundu.

Irak'ın siyasi geleneğine göre meclis başkanlığı Sünni güçlerin elindeyken, Kürtler cumhurbaşkanlığı, Şiiler ise başbakanlık koltuğuna oturuyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu, yardımcısıyla patlak veren krizi kontrol altına almak amacıyla Sünni kampı dışından el-Meşhedani'ye desteğini açıklayan ilk siyasi bloklardan biri oldu.

İnşa ve Kalkınma Bloğu Sözcüsü Firas el-Meslemavi yaptığı basın açıklamasında, “Cabbar el-Kenani, Muhammed es-Sayhud, Kazım et-Tuki ve Murtaza es-Saadi'nin de aralarında bulunduğu 5 milletvekilinden oluşan blok liderliği, oturumu etkileyen sözlü tartışmalarla ilgili olarak parlamento içinde yaşananların koşullarını belirlemek üzere Temsilciler Meclisi Başkanlığı ile kapalı bir toplantı gerçekleştirdi” dedi.

El-Meslemavi, “Yaşananlar, meclis başkanlığının toplu olarak sorumlu olduğu bir emsal teşkil ediyor. Çünkü en yüksek yasama otoritesi olan yasama kurumunun başkanlığını ve üyelerini düzenleyen usul kuralları ve Temsilciler Meclisi yasası vardır. Bu nedenle bir blok olarak çözümlerle birlikteyiz ve oturumları düzenlemek ve önemli yasaları geçirmek için uygun yolları destekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Sudani liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu’nun el-Meşhedani ve yardımcılarıyla görüşmesi, parlamentodaki Sünni blokların el-Meşhedani'yi destekleyici bir tutum sergilemek üzere bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti.

 Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)

Yanlış anlama

Sünni bir siyasetçiye göre, ‘el-Meşhedani'nin açıklamaları herhangi bir belirsizlik içermiyor, ancak Şii güçlerin yardımcısını bu yöne iten kasıtlı bir iradesi olduğu anlaşılıyor’.

Adının açıklanmaması kaydıyla Şarku'l Avsat'a konuşan Sünni siyasetçi, “El-Meşhedani ile pek çok konuda aynı fikirde olmasam da, Irak'ın kimliği ve anayasal olarak Arap Birliği üyeliğiyle ilişkilendirilmesi konusunda söyledikleri doğru. Hatalı olan Irak anayasasını hazırlayan taraftır” dedi.

Söz konusu tartışma, Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Muhsin el-Mendelavi’nin el-Meşhedani'yi telefonla arayarak “Irak'a hakaret ettin” demesiyle başladı.

Telefon görüşmesiyle yetinmeyen el-Mendelavi tartışmayı sürdürmek üzere el-Meşhedani'nin ofisine gitti ve ‘Irak'ın kimliği’ hakkındaki açıklamalarına itiraz etti. El-Meşhedani ise “Irak, Arap Birliği kurumundan daha büyüktür, 7 bin yıllıktır ve kimliğini onlarca yıllık bir kurumdan alması makul değildir” şeklinde yanıt verdi.

El-Meşhedani'nin Arap Birliği'ne ilişkin açıklamaları, meclis başkanlığı ile ilişkilerde bardağı taşıran son damla gibi görünse de el-Meşhedani televizyonda yaptığı açıklamalarda, Irak'ta önümüzdeki ay gösteriler düzenleneceğini ve bir güvenlik sorunu yaşanması halinde ‘acil durum hükümetine’ gidilebileceğini söylemek gibi başka önemli konuları da gündeme getirdi. ABD'nin Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) ile ilgili olarak tüm siyasi liderlere mesaj gönderdiğini de doğrulayan el-Meşhedani, ABD'nin yaklaşımının Halk Seferberlik Güçleri’ni yapılandırmak değil, güvenlik güçlerine entegre etmek olduğunu belirtti.

‘Boşluğu doldurmak’

Araştırmacı Yahya el-Kubeysi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Devlet içindeki Sünni temsiliyeti sadece bir boşluğu dolduruyor, çünkü bu boşluğu Şii siyasi aktörler yönlendiriyor.”

El-Kubeysi'ye göre bu durum, Federal Yüksek Mahkeme'nin Irak Temsilciler Meclisi eski Başkanı Muhammed el-Halbusi'yi görevinden alma ve parlamentodan ihraç etme kararına kadar uzanıyor.

El-Kubeysi, “Bu karar anayasal ya da yasal bir argümana dayanmıyordu; daha ziyade siyasi bir karardı. Federal Yüksek Mahkeme de bu kararı almak için bir araçtı” ifadelerini kullandı.

Araştırmacı Seyf es-Saadi'ye göre ‘Temsilciler Meclisi'nin krizi 61. madde ve fıkralarında öngörülen yasama sürecinden sapması ve siyasi bloklar ile liderlerinin meclisin genel gidişatını kontrol etmesidir. Tüm sorumluluk meclis başkanlığına atfedilemez; aksine Temsilciler Meclisi Başkanı’nın sorumluluğu milletvekillerinin sorumluluğunu tamamlayıcı niteliktedir. Milletvekillerinin çoğu kendi bloklarının direktiflerini takip etmekte ve başkanlarının kararlarına uymamakta, bu da parlamento içinde tıkanıklığa yol açmaktadır.’

Es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ‘beşinci parlamento döneminin sona erdiğini ve halen yürütme makamının performansını denetleyecek anayasal bir dayanaktan yoksun olduğunu’ ifade etti.