Afrika Birliği Nahda Barajı krizinde arabuluculuk yapacak

Afrika Birliği (AfB) Suudi Arabistan’ın diplomatik girişiminin ardından Nahda Barajı krizinde Sudan ve Etiyopya arasında arabuluculuk yapacak.
AfB’nin Sudan Özel Elçisi Moritanyalı diplomat Muhammed Hassan Ould Labbat, Sudan geçiş yönetimindeki yetkililerle bir dizi konuyu istişare etmek üzere Hartum’u ziyaret etti. Toplantıların gündeminde doğu sınırında Etiyopya ile yaşanan gerginlikler ve Nahda (Hedasi-Rönesans) Barajı ile ilgili çıkmaza giren müzakereler vardı. Diğer taraftan Sudan Dışişleri Bakanlığı, Etiyopya ile Sudan arasında çözülmeyi bekleyen krizlerle ilgili gelişmeleri ele almak üzere Addis Ababa’daki büyükelçisini çağırarak bir istişare toplantısı düzenledi.
AfB’nin adımı Suudi Arabistan Afrika İşlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Ahmed Abdulaziz Kattan’ın Hartum’u ziyaret etmesinin akabinde geldi. Kattan ziyareti sırasında Suudi Arabistan’ın Arap ülkelerinin su güvenliğini sıkı bir şekilde savunduğunu ve Nahda Barajı dosyasını üç ülkenin haklarını garanti altına alacak şekilde çözüme kavuşturma çabalarını vurguladı.
Ould Labbat dün Sudan Dışişleri Bakanı Meryem el-Mehdi ile görüşmesi ertelenirken Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, Sudan Egemenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu ve Sudan Başbakanı Abdullah Hamduk ile ayrı ayrı görüşmeler yaptı.
Ould Labbat, AfB Komisyonu Başkanı Musa Faki’nin AfB ile Sudan’daki geçiş yönetimi arasında ortak öneme sahip bazı konularla ilgili ayrıntılı bir mektubunu Egemenlik Konseyi Başkanı’na ilettiğini söyledi. Ould Labbat yaptığı açıklamada “AfB 2019 yılının Nisan ayından beri Sudan’daki gelişmelerle uyum içerisinde hareket ediyor. AfB geçiş yönetimindeki yetkililerin etkili, tutarlı ve Sudan halkının iradesinden hâsıl olmasını sağlamak için elindeki tüm imkanları kullandı” dedi.
Ould Labbat, mesajın içeriğinin Sudan’daki geçiş döneminin gidişatına ilişkin önemli gelişmelerden ve Sudan’ın oldukça önemli olan bazı dosyalarla ilişkilerindeki bir dizi hassas meselelerden oluştuğunu kaydetti. Ould Labbat, Başbakan ile yaptığı görüşme esnasında Nahda Barajı gibi bazı önemli Afrika konularını ve Sudan-Etiyopya sınırındaki son gelişmeleri ele aldıklarını ifade etti. Aynı zamanda AfB’nin Afrika ile ilgili problemlerde barışçıl Afrika çözümleri ilkesini gözettiğini ve ülkedeki geçiş dönemi için destek vermeye hazır olduğunu vurguladı.
Şarku’l Avsat’ın kaynaklarından edindiği bilgilere göre Afrikalı diplomat hükümetteki üst düzey yetkililerle görüşmesini tamamlamasının ardından Sudan Dışişleri Bakanı ile ertelenen görüşmesini bugün yapması bekleniyor. Kaynaklar Dışişleri Bakanlığı’nın iki gün önce çağırdığı Sudan’ın Addis Ababa Büyükelçisi Cemal eş-Şeyh ile Sudan-Etiyopya sınırındaki gerginlik, Nahda Barajı dosyası ve görevinin başına dönmeden önce net bir vizyon benimsemesi ile ilgili olarak bir toplantı düzenlediğini bildirdi.
Basında AfB’nin, Ould Labbat’ı Sudan hükümeti yetkilileriyle Etiyopya-Sudan sınır krizini görüşmek üzere gönderdiği ifadeleri yer aldı. Çıkan haberlerde Dışişleri Bakanlığı’nın Afrikalı diplomatın Hartum’daki görevlerine ilişkin sunumunu dinleyeceği söylendi.
Sudan Başbakanı Abdullah Hamduk’un başkanlığındaki Nahda Barajı Yüksek Komitesi iki akşam önce olağanüstü bir toplantı düzenledi. Söz konusu toplantıda Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nin AfB Dönem Başkanlığını devralmasının ardından Sudan’ın AfB’nin yanı sıra Birleşmiş Milletler (BM), Avrupa Birliği (AB) ve ABD’nin arabuluculuk yapmak üzere müzakerelere katılma önerisinin kabul edilmesi gerektiği vurgulandı. Sudan, ülkenin ulusal güvenliğine ve su tesisatlarına tehdit oluşturduğu gerekçesiyle Etiyopya’nın önümüzdeki temmuz ayında Nahda Barajı’nın ikinci dolum aşamasını başlatacağına yönelik açıklamalarını tekrar reddetti. Diğer taraftan Sudan hükümetine bağlı Nahda Barajı Takip Yüksek Komitesi, baraj konusunda dörtlü uluslararası arabuluculuk fikrini açıklamak üzere uluslararası taraflarla istişareye devam edilmesi yönünde bir karar aldı.
Ould Labbat, Sudan’daki Askeri Geçiş Konseyi (AGK) ile Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) arasındaki müzakerelere liderlik etmişti. Söz konusu müzakereler ülkedeki geçiş dönemini yöneten siyasi bir anlaşmanın imzalanmasıyla sona ermişti.
Etiyopya’nın, topraklarına yönelik saldırganlığını kınayan Sudan bunu egemenliğinin ve toprak bütünlüğünün bir ihlali olarak nitelendirdi. Sudan bu saldırganlığın bölgenin güvenliği ve istikrarı üzerinde tehlikeli yansımaları olabileceğini kaydetti. Aynı zamanda bunun sonuçlarından tamamen Etiyopya’nın sorumlu olduğunu söyleyerek topraklarına yönelik saldırıları derhal durdurması, diyalog seçeneğini izlemesi, üzerinde anlaşılan sınırların yeniden çiziminin tamamlanması ve işaretlerin konulması çağrısında bulundu.

Sudan Dışişleri Bakanlığı, Suudi Arabistan ve ABD’den arabulucuların, müzakerelerin devam etmesini önleyen engelleri aşmayı başardığı an, ordu heyetinin Cidde müzakerelerine geri dönmeye hazır olduğunu bildirdi.

Sudan ordusundan temsilciler, Hızlı Destek Kuvvetleri’nin başkent Hartum’da sivillerin evleri, kamu tesisleri, hastaneler ve yollardan çekilmesiyle ilgili ihtilaflar nedeniyle geçtiğimiz Çarşamba günü müzakerelerden çekildi.

Ancak Hızlı Destek Kuvvetleri, anlaşmanın başarısız olmasını, ordu heyetinin Hartum’daki askeri karargahta kuşatma altındaki komutanlarının çıkışı için güvenli bir geçit açılmasını şart koşmasına bağladı.

Bakanlık tarafından dün yapılan açıklamada, Sudan’da savaş sonrası konuların tartışılmasının önünü açacak adil bir anlaşmaya varma arzusu dile getirildi.

Söz konusu açıklamada, “Dışişleri Bakanlığı, Suudi Arabistan ve ABD’nin Cidde’deki müzakere turlarını kolaylaştırma çabalarına ve müzakereleri başarıya ulaştırma konusundaki kararlılıklarına olan takdirini yineler” denildi.

Sudan Dışişleri Bakanlığı, ordu heyetinin ülkeye dönmesine neden olan Cidde müzakerelerinin" başarısız olmasının nedeninin, Hızlı Destek Kuvvetleri’nin uzlaşmazlığı ve imzaladıkları yükümlülükleri yerine getirmemesi olduğunu da vurguladı.

Hamideti olarak bilinen, Hızlı Destek Kuvvetleri’nin lideri Muhammed Hamdan Daklu, mevcut ordu liderliğinin istifa etmesi halinde savaşı erken bir tarihte bitirme sözü verdi.

Hızlı Destek Kuvvetleri, başkent merkezindeki ordu komutanlığının ana karargahında, ordu Komutanı Korgeneral Abdulfettah Burhan, yardımcısı Korgeneral Şemseddin Kabaşi ve üst düzey subayları kuşatma altına aldıklarını öne sürdü.

Burhan ve Kabaşi, paylaşılan videolarda karargahın yakınında birden fazla kez göründü.

Öte yandan, Sudan Egemenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Malik Agar, Hızlı Destek Kuvvetleri’ni sivillere karşı akıl almaz ölçüde iğrenç suçlar işlemekle suçladı ve Darfur bölgesindeki bazı etnik grupları hedef alarak insanlığa karşı en ağır suçları işlediklerini söyledi.

Agar, St. Petersburg’daki Rusya-Afrika zirvesinde yaptığı konuşmada şunları söyledi;

“Sudan’daki mevcut krize, başkent Hartum ve eyaletlerdeki bazı şehirlere karşı topyekun bir savaş başlatan, korkunç suçlara ve benzeri görülmemiş insani acılara neden olan Hızlı Destek Kuvvetleri neden oluyor. İsyancı güçler herhangi bir angajman kuralına uymuyor, uluslararası insancıl hukuka saygı göstermiyor ve vatandaşları canlı kalkan olarak kullanıyor.”

Agar, Sudan’ın, ülkenin egemenliğine saygı gösterilmesi ve içişlerine müdahale edilmemesi koşuluyla, başta bölgesel olmak üzere tüm girişimlere sıcak baktığını da yineledi.

Afrika Birliği Nahda Barajı krizinde arabuluculuk yapacak

Hartum Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği ve ABD’nin Nahda Barajı müzakerelerine katılmasını istiyor