Hamas Hareketi’nde İsrail ile esir takası anlaşması hakkında bilgi sahibi bir kaynak, Mısır’ın gözetiminde yürütülen Tel Aviv ile takas anlaşmasının, devam eden bir mesele olduğunu, durdurulmadığını fakat İsrail’in Hamas’ın taleplerine ciddiyetle yaklaşmadığını bildirdi.
Şarku’l Avsat’a konuşan kaynak, İsrail’in esir takasıyla ilgili zaman zaman yeni teklifler gönderdiğini ancak Hamas’ın bu konudaki tavrının başından beri net olduğunu ve “aynı şekilde talep edilen bedelin de açık olduğunu” söyledi. Hamas’ın tüm teklifleri dinlediğini, herkese kulak verdiğini, kimseye kapıyı kapatmadığını ve kapatmayacağını fakat bununla birlikte bu anlaşmayı başarılı bir şekilde gerçekleştirmek istediğini belirten kaynak, “Fakat bu, Hareket’in talep ettiği bedel olmadan olmayacak” dedi. Kaynak konuşmasının devamında, “İsrail, esirlerin karşılığında mali proje vaatleri, sağlık malzemeleri ve aşı teklif etti ancak bu kabul edilmedi. (Hamas’ın) talebi şu, esirlere karşılık sadece esirler ve onları da Hareket seçecek” ifadesini kullandı.
Kaynağın aktardığı bu bilgiler, İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz’ın esirlerle ilgili açıklamasından birkaç gün sonra geldi. Gantz, İsrail hükümetinin Mısır’ın yardımıyla Gazze’deki kayıpların iadesi için çalıştığını belirterek, “Onları savaşa gönderen kişi olarak şahsen kendilerinden sorumlu hissettiğim Aron Şaol ve Hadar Goldin adlı iki askerin iadesi için yapılan çalışmadaki çabalarımız durmayacak” dedi. Gantz, İsrail’in, kayıp askerlerin iadesi için Arap çevresiyle ilişkilerini kullandıklarını söyledi.
Bu dosya üzerinde yıllardır çalışan İsrail, bu konudaki son girişimini geçen yıl yapmıştı. Zira Tel Aviv, Hamas’a, koronavirüsle mücadelede Gazze’ye daha fazla tıbbi destek sağlamayı, İsraillileri öldüren esirlere (elinde İsrailli kanı bulunanlara) ait listenin dışındaki esirleri veya önde gelen isimleri serbest bırakmayı ve Gazze’de mali projeleri hayata geçirmeyi teklif etmişti.
Nitekim İsrail o dönemki teklifinde yeni bir adım atarak, İsraillileri öldürmemiş olan Filistinli esirleri serbest bırakmayı önermişti. Daha önceki tekliflerinde ise Filistinlilerin cesetlerini teslim etmeyi teklif ediyordu. Fakat Hamas, 2011’de Filistin tarafının “Esirlere Vefa” ve İsrail’in “Şalit Anlaşması” diye adlandırdığı anlaşmada yaptığı gibi teklifi reddetti ve lider konumundaki esirlerin serbest bırakılmasında ısrar etti. Ancak İsrail, Hamas’a, Şalit Anlaşması’nın bir daha tekrarlanmayacağını bildirmişti. İsrail, 2011’de Mısır’ın arabuluculuğunda Hamas ile vardığı anlaşma uyarınca, İsrail askeri Gilad Şalit’e karşılık bin 27 Filistinliyi serbest bırakmıştı.
İki taraf da seçim öncesi başarı kaydetmek istiyor
Hamas ve İsrail arasındaki görüşmeler hakkında bilgi sahibi olan kaynaklar, bu dosyada hızlı bir atılım gerçekleşmeyeceği görüşündeler. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, iki tarafın da seçimlerden önce başarı kaydetmek istediğini ancak büyük tavizler veremediğini ve bu nedenle durumun karmaşık göründüğünü belirttiler.
Hamas, İsrail ile esir takası konusunda yakın zamanda bir anlaşma imzalamayı beklemiyor çünkü İsrail’in erken seçimlere yaklaştığının farkında ve bunun için de bütün taleplerinde ısrar ederek, geri adım atmıyor. Hamas’ın Gazze Sorumlusu Yahya es-Sinvar Nisan başında, Hareket’in ‘insani anlaşma’ yapmaya hazır olduğunu ilan etmişti. Hamas, Sinvar’ın teklifini gerçekleştirmeye hazır. Sinvar İsrail’in hasta, yaşlı, çocuk ve kadın esirleri bırakmasını teklif etmiş ancak bunun karşılığında Hamas’ın nasıl bir adım atacağını belirtmemişti.
Sinvar’ın söz konusu adıma karşılık Gazze’deki esirlerin durumu hakkında bilgi vereceği ve belki de içlerindeki sivilleri serbest bırakacağı yönünde tahminler yürütülüyor. İsrail ise bu fikri kapsamlı bir anlaşmaya dönüştürmek istiyor.
Gazze’de 2014 yılında çıkan savaşta Hamas ikisi asker Hadar Goldin ve Aron Şaol olmak üzere dört kişiyi esir aldı. İsrail bu kişilerin öldürüldüğünü söylerken Hamas haklarında şu ana kadar bir bilgi vermedi. İsrail vatandaşı sivil Avraham Mengistu (Etiyopya uyruklu) ve Haşim Bedvi es-Seyyid (Arap uyruklu) Gazze savaşının sonrasında bölgeye geldiklerinde tutuklanmışlardı.
İsrail’de halihazırda 5 bin Filistinli tutuklu bulunuyor. Bunlardan 41 kadın, Damon cezaevinde bulunurken, 180 çocuk ise Ofer, Majdou ve Damon hapishanelerinde tutuklu durumda.
Gazze Şeridi'nin güneyinde Han Yunus'taki bir kampta yağmurlu bir günde yerinden edilmiş Filistinli kadın (Reuters)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta barınakları basan yağmur sularının içinden hayvanlarla çekilen arabalar geçiyor (EPA)
