Mikdad’dan Pedersen’e: Siz kolaylaştırıcısınız Anayasa Komisyonu ‘kendisinin efendisidir’

BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen’in Pazar günü Şam'daki otele gelişi sırasında (EPA)
BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen’in Pazar günü Şam'daki otele gelişi sırasında (EPA)
TT

Mikdad’dan Pedersen’e: Siz kolaylaştırıcısınız Anayasa Komisyonu ‘kendisinin efendisidir’

BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen’in Pazar günü Şam'daki otele gelişi sırasında (EPA)
BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen’in Pazar günü Şam'daki otele gelişi sırasında (EPA)

Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad Şam’da yaptıkları görüşme sırasında Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen’e geçtiğimiz ay Cenevre’de beşinci toplantısını yapan Suriye Anayasa Komisyonu’nun “kendisinin efendisi” olduğunu söyledi. Mikdad ayrıca Pedersen’in “tarafsız bir kolaylaştırıcı rolünü sürdürmesi gerektiğinin” altını çizdi.
Suriye resmi haber ajansı SANA, Mikdad’ın Pedersen ile siyasi süreç ve ekonomik durum hakkında görüştüğünü ve Pedersen ile Mikdad arasında ‘tek taraflı ekonomik zorlayıcı tedbirlerin, özellikle yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını ortasında durumu daha da zorlaştırdığı konusunda bir fikir birliği olduğunu’ bildirdi.
Dışişleri Bakanı ayrıca, “Suriye topraklarındaki Amerikan ve Türk işgalinin, Türkiye’nin ülkenin kuzeydoğusundaki uygulamalarının yanı sıra Suriye'deki teröristlere verdiği desteğin, Suriye’nin egemenliğini, uluslararası hukuku ve BM Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) Suriye ile ilgili tüm kararlarını ihlal ettiğini” söyledi.
Kovid-19 salgınına rağmen Suriye halkına uygulanan tek taraflı zorlayıcı tedbirlerin insani etkilerine dikkati çeken Mikdad, Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) Haseke, Rakka ve Deyrizor’da Suriye halkına karşı suç işlediğine ve baskıcı uygulamaları olduğuna işaret etti.
Suriye Dışişleri Bakanı, BM’den ‘tüm bu uygulamalar karşısında BM sözleşmesi ve BMGK tarafından alınan uluslararası kararlar doğrultusunda sesini yükseltmesi, uluslararası insancıl hukukun dayandığı ilke ve hedeflerle tutarlı bir şekilde bu uygulamalara karşı net bir duruş sergilemesini’ istedi.
Öte yandan Mikdad ve Pedersen görüşmeleri sırasında ‘Suriye Anayasa Komisyonu’nun çalışmalarına karışılmamasını sağlamanın yanı sıra tüm bu sürecin Suriye'nin liderliği ve mülkiyeti altında olmasının ve dışarıdan dayatılan herhangi bir takvimin benimsenmemesinin önemini’ vurguladılar.
BM Suriye Özel Temsilcisi’nin ‘tarafsız bir kolaylaştırıcı rolünü sürdürmesinin önemini’ vurgulayan Mikdad, Suriye Anayasa Komisyonu’nun kurulup çalışmalarına başlamasından bu yana Suriye halkının ülkelerinin geleceğine karar vermedeki münhasır haklara sahip olduğu güvencesi ile tavsiyelerde bulunacak ve işini nasıl yürüteceğine karar verecek şekilde kendisinin efendisi haline geldiğini söyledi.
Suriye Dışişleri Bakanı, Cenevre’deki BM İnsan Hakları Konseyi 46. Oturumu’na tele konferans aracılığıyla yaptığı konuşmada, “Kim bu zorlayıcı tedbirlerin sıradan vatandaşları kapsamadığını iddia ediyorsa, yalan söylüyordur. Çünkü söz konusu tedbirler, bu vatandaşların temel ihtiyaçlarını kapsıyor” dedi. Mikdad, bir kez daha ‘Suriye'nin terörizmle mücadeleye devam etme ve topraklarındaki herhangi bir yasadışı varlığı sona erdirmek için yasal hakkını kullanma kararlılığını’ yineledi.
Mikdad konuşmasında şunları da söyledi:
“Geçtiğimiz günlerde BM öncülüğünde Cenevre'de yapılan Anayasa Komisyonu’nun beşinci tur toplantılarının sona ermesiyle, Komisyonun kendisinin efendisi olduğunu, eylem planına ve ulaşabileceği sonuçlara karar verecek tek yetkili olduğunu ve kendisine verilen görevdeki başarısının bu sürecin Suriye'nin liderliği ve mülkiyeti altında yürütülmesine bağlılık, herhangi bir tarafın çalışmalarına karımaması ve Suriye halkının kendi geleceğini belirleme konusundaki münhasır hakkına saygı gösterilmesi gerektirdiğini tekrarlamak isterim.”



Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
TT

Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)

Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani'nin açıklamaları, yardımcısı Muhsin el-Mendelavi ile yaşadığı tartışmanın ardından siyasi krize yol açarak dün yapılması planlanan oturumun ertelenmesine neden oldu.

El-Meşhedani, ‘Irak'ın kimliği’ olarak tanımladığı şeyin anayasa metninde belirtildiği gibi ‘Arap Birliği'nin kurucu üyesi’ olmakla ilişkilendirilmesini kınamış ve açıklamasında ‘bu kimliğin binlerce yıl öncesine dayandığını’ belirtmişti.

Söz konusu kimliğin bu bağlantıyla nitelendirilmesine ilişkin bir soruya cevaben el-Meşhedani, bu bağlantıyı tamamen uygunsuz bularak ‘saçma’ kelimesini kullandı ve siyasi bir krize yol açtı.

Oturumun ertelenmesine, yapılmaması konusunda ısrar etmesine ve açıklamalarını geri çekmemesine rağmen el-Meşhedani bugün X platformunda “Gerçek bir sınav anında Sünni bloklar başkan etrafında kenetleniyor” diye yazdı ve meclis başkanına destek vermek için parlamento merkezinde toplanan Sünni milletvekillerine atıfta bulundu.

Irak'ın siyasi geleneğine göre meclis başkanlığı Sünni güçlerin elindeyken, Kürtler cumhurbaşkanlığı, Şiiler ise başbakanlık koltuğuna oturuyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu, yardımcısıyla patlak veren krizi kontrol altına almak amacıyla Sünni kampı dışından el-Meşhedani'ye desteğini açıklayan ilk siyasi bloklardan biri oldu.

İnşa ve Kalkınma Bloğu Sözcüsü Firas el-Meslemavi yaptığı basın açıklamasında, “Cabbar el-Kenani, Muhammed es-Sayhud, Kazım et-Tuki ve Murtaza es-Saadi'nin de aralarında bulunduğu 5 milletvekilinden oluşan blok liderliği, oturumu etkileyen sözlü tartışmalarla ilgili olarak parlamento içinde yaşananların koşullarını belirlemek üzere Temsilciler Meclisi Başkanlığı ile kapalı bir toplantı gerçekleştirdi” dedi.

El-Meslemavi, “Yaşananlar, meclis başkanlığının toplu olarak sorumlu olduğu bir emsal teşkil ediyor. Çünkü en yüksek yasama otoritesi olan yasama kurumunun başkanlığını ve üyelerini düzenleyen usul kuralları ve Temsilciler Meclisi yasası vardır. Bu nedenle bir blok olarak çözümlerle birlikteyiz ve oturumları düzenlemek ve önemli yasaları geçirmek için uygun yolları destekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Sudani liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu’nun el-Meşhedani ve yardımcılarıyla görüşmesi, parlamentodaki Sünni blokların el-Meşhedani'yi destekleyici bir tutum sergilemek üzere bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti.

 Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)

Yanlış anlama

Sünni bir siyasetçiye göre, ‘el-Meşhedani'nin açıklamaları herhangi bir belirsizlik içermiyor, ancak Şii güçlerin yardımcısını bu yöne iten kasıtlı bir iradesi olduğu anlaşılıyor’.

Adının açıklanmaması kaydıyla Şarku'l Avsat'a konuşan Sünni siyasetçi, “El-Meşhedani ile pek çok konuda aynı fikirde olmasam da, Irak'ın kimliği ve anayasal olarak Arap Birliği üyeliğiyle ilişkilendirilmesi konusunda söyledikleri doğru. Hatalı olan Irak anayasasını hazırlayan taraftır” dedi.

Söz konusu tartışma, Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Muhsin el-Mendelavi’nin el-Meşhedani'yi telefonla arayarak “Irak'a hakaret ettin” demesiyle başladı.

Telefon görüşmesiyle yetinmeyen el-Mendelavi tartışmayı sürdürmek üzere el-Meşhedani'nin ofisine gitti ve ‘Irak'ın kimliği’ hakkındaki açıklamalarına itiraz etti. El-Meşhedani ise “Irak, Arap Birliği kurumundan daha büyüktür, 7 bin yıllıktır ve kimliğini onlarca yıllık bir kurumdan alması makul değildir” şeklinde yanıt verdi.

El-Meşhedani'nin Arap Birliği'ne ilişkin açıklamaları, meclis başkanlığı ile ilişkilerde bardağı taşıran son damla gibi görünse de el-Meşhedani televizyonda yaptığı açıklamalarda, Irak'ta önümüzdeki ay gösteriler düzenleneceğini ve bir güvenlik sorunu yaşanması halinde ‘acil durum hükümetine’ gidilebileceğini söylemek gibi başka önemli konuları da gündeme getirdi. ABD'nin Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) ile ilgili olarak tüm siyasi liderlere mesaj gönderdiğini de doğrulayan el-Meşhedani, ABD'nin yaklaşımının Halk Seferberlik Güçleri’ni yapılandırmak değil, güvenlik güçlerine entegre etmek olduğunu belirtti.

‘Boşluğu doldurmak’

Araştırmacı Yahya el-Kubeysi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Devlet içindeki Sünni temsiliyeti sadece bir boşluğu dolduruyor, çünkü bu boşluğu Şii siyasi aktörler yönlendiriyor.”

El-Kubeysi'ye göre bu durum, Federal Yüksek Mahkeme'nin Irak Temsilciler Meclisi eski Başkanı Muhammed el-Halbusi'yi görevinden alma ve parlamentodan ihraç etme kararına kadar uzanıyor.

El-Kubeysi, “Bu karar anayasal ya da yasal bir argümana dayanmıyordu; daha ziyade siyasi bir karardı. Federal Yüksek Mahkeme de bu kararı almak için bir araçtı” ifadelerini kullandı.

Araştırmacı Seyf es-Saadi'ye göre ‘Temsilciler Meclisi'nin krizi 61. madde ve fıkralarında öngörülen yasama sürecinden sapması ve siyasi bloklar ile liderlerinin meclisin genel gidişatını kontrol etmesidir. Tüm sorumluluk meclis başkanlığına atfedilemez; aksine Temsilciler Meclisi Başkanı’nın sorumluluğu milletvekillerinin sorumluluğunu tamamlayıcı niteliktedir. Milletvekillerinin çoğu kendi bloklarının direktiflerini takip etmekte ve başkanlarının kararlarına uymamakta, bu da parlamento içinde tıkanıklığa yol açmaktadır.’

Es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ‘beşinci parlamento döneminin sona erdiğini ve halen yürütme makamının performansını denetleyecek anayasal bir dayanaktan yoksun olduğunu’ ifade etti.