Arap Parlamentosu’nun gündeminde insan hakları var

Arap Parlamentosu’nun gündeminde insan hakları var
TT

Arap Parlamentosu’nun gündeminde insan hakları var

Arap Parlamentosu’nun gündeminde insan hakları var

Arap Parlamentosu’nun üçüncü yasama döneminin üçüncü genel oturumu Arap Birliği Genel Sekreterliği’nde başladı. Oturumda Arap İnsan Hakları Gözlemevi’nin açılışı duyuruldu.
Adil el-Usumi başkanlığındaki Arap Parlamentosu, “Arap ülkelerindeki insan haklarına ilişkin durumları izleme, belgeleme ve insan hakları konularına ilişkin uluslararası ve Arap sözleşmelerinin onaylanması noktasında görev yapacak Arap Gözlemevi mekanizmasını onayladı. Ayrıca bu kapsamda, bazı Arap ülkelerinde insan hakları durumlarına ilişkin yetkili olmayan taraflar tarafından yayınlanan siyasallaştırılmış ve hatalı rapor iddialarına yanıt verecek. Raporlarda yer alan asılsız iddialara ve suçlamalara karşı Arap ülkelerinin doğru ve sağlam bilgilerini ve imajlarının ortaya koyacak.
Gözlemevi, çalışma sistemine göre Arap ülkelerindeki insan hakları durumlarına ilişkin Birleşmiş Milletler (BM) ve kuruma bağlı kuruluşlar tarafından yayınlanan uluslararası raporları inceleyecek ve uygun politikalar önerecek.

Arap coğrafyasının gündemi
Arap Parlamentosu Başkanı el-Usumi’nın gündeminde son dönemlerde Arap bölgesinin tanık olduğu ve “iyimserlik ve umut kaynağı” olarak gördüğü “olumlu gelişmeler” vardı.
Usumi yaptığı açıklamada, el-Ula Zirvesi’nin sonuçları ile alınan kararların, Arap bölgesinin karşı karşıya kaldığı zorlukları ortaya koyduğunu kaydetti.
Arap Parlamentosu’nun dört daimi komitesi geçtiğimiz cuma ve cumartesi günü görüşmeler gerçekleştirdi. Söz konusu toplantılarda Dışişleri, Siyasi İşler ve Ulusal Güvenlik Komitesi, Arap dünyasındaki siyasi durum ve gelişmeler ile siber güvenliği koruma noktasında bir kanun tasarısı oluşturulması konularını görüştü. Arap Parlamentosu ilişkilerini bölgesel ve uluslararası düzeylerde güçlendirmenin yanı sıra ilgili komitelerle ortak toplantılar düzenlenmesi değerlendirildi.
El-Usumi dün Arap Parlamentosu’nun üçüncü genel oturumunda yaptığı konuşmada, “Arap Parlamentosu, memnuniyetle karşıladığı Yemen’deki yeni hükümeti destekliyor” ifadelerini kullandı. Uluslararası toplumu da Husi milisler tarafından gerçekleştirilen terör saldırılarını durdurma noktasında sağlam bir tavır sergilemeye çağırdı.
El-Usumi, Kahire’nin ev sahipliğinde gerçekleştirilen Filistin ulusal diyalogunu da takdir etti. Filistinli grupların birleşmesinde önemli bir adım olarak değerlendirdiği Filistin genel seçimlerinin yapılması için tarih belirlenmesi gerekliliğine verdiği desteği vurguladı.
Arap Parlamentosu Başkanı el-Usumi, Libya yürütme otoritesinin seçim sonuçlarını, Sudan’da yeni hükümetin kurulmasını, Sudan’ın terörizmi destekleyen devletler listesinden çıkarılmasını, Somali Cumhurbaşkanı tarafından güvenlik ve istikrarı artırma noktasında yapılan ulusal diyalog çağrısını ve Irak’ta erken seçim tarihi belirlenmesini memnuniyetle karşıladıklarını bildirdi. Ayrıca Arap Parlamentosu’nun Lübnan’da halkın kalkınması ve istikrarı noktasında yeni bir hükümetin kurulmasını desteklediğini kaydetti.
Mısır Parlamentosu Başkanı Dr. Hanefi Cibali ve Arap Parlamentosu Başkanı Adil el-Usumi, iki taraf arasında iş birliğini güçlendirme, deneyim alışverişinde bulunma ve çeşitli uluslararası ve bölgesel forumlarda Arap Parlamentosu’yla olan çabaları koordine etme noktasında bir protokol imzaladı. Söz konusu protokol aynı zamanda Temsilciler Meclisi’ndeki Parlamento Eğitim Enstitüsü ile Arap Parlamentosu’na bağlı Arap Parlamentosu Diplomasi Merkezi arasında eğitim, nitelik, kapasite geliştirme, eğitim programlarının uygulanması ve uzman mesleki diplomalar alanlarında ortaklık ve iş birliği temellerinin atılmasını da kapsıyor.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.