İsrail’den 1950’lerde kaybolan “Yemen Çocukları’nın” ailelerine tazminat

1950’lerde Aden Havaalanı’ndan nakledilen Yemenli Yahudiler. (Getty)

Tel Aviv yönetimi uzun süren anlaşmazlığın ardından, kuruluşunun ilk yıllarında çocuklarının yetkililer tarafından kaçırılarak evlatlık verildiğini söyleyen çoğu Yemenli Yahudi ailelere tazminat ödenmesi kararını onayladı.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, söz konusu davanın ülkenin en “trajik” dosyalarından biri olduğunu söyledi.
Söz konusu karar, İsrail hükümeti ile çoğu Yemen’den gelen yaklaşık bin ailenin temsilcileri arasında yıllarca süren adli anlaşmazlıkların, komite oturumlarının, gösterilerin ve müzakerelerin ardından geldi. Netanyahu “Çocukları ellerinden alınan ailelere devlet ve İsrail hükümeti tarafından tanınma ve maddi tazminat ödenme zamanı geldi” dedi.
Bu, “Yemen Çocukları” davası olarak biliniyor ve Balkanlar, Kuzey Afrika ve diğer Ortadoğu ülkelerinden göç eden onlarca ailenin yanı sıra çoğu Yemen’den İsrail’e giden binden fazla aileyi kapsıyor. Aileler, çocuklarının İsrail hastanelerinden kaçırıldığını ve Holokost’tan sağ kurtulan çocuksuz ailelere evlatlık verildiklerini söylemişlerdi.
Geçtiğimiz yıllarda İsrail tarafından resmi olarak yapılan açıklamalarda söz konusu çocukların tedavi altındayken yaşamlarını yitirdikleri savunulmuştu. Ancak birçok aile buna inanmadı. Çocuklarının, durumları hakkında asla bilgi vermeyen yetkililer tarafından onlardan alındığını ve daha sonra evlat edinildiklerini veya tıbbi deneylere tabi tuttuklarını söylediler. Aileler, aralarından çoğunun çocuklarının cenazelerini teslim almadığını veya defnedildikleri yerlerin bildirilmediğini ve ölüm belgelerinin hatalarla dolu olduğunu fark ettiklerini bildirdiler. Ayrıca çocuklarının ortadan kaybolmalarının üzerinden 18 yıl geçmesinin ardından askerlik hizmetlerini yerine getirmeleri için ordudan ihtar gönderildiğini aktardılar.
İsrail hükümeti tazminat için 162 milyon şekellik (41 milyon euro) tahsis etti. Çocukların defnedildikleri yerler bilinmiyor. Çocukların ailelerine 150 bin şekel verilecek. Maliye Bakanı Yisrael Katz’ın yaptığı açıklamaya göre akıbeti bilinmeyen çocukların aileleri 200 bin şekel alacak. Ayrıca tazminat ücretlerinin dağıtımının denetlenmesi için bir komite oluşturulacak.
Ailelere yardım konusunda öncü kuruluşlardan biri olan, kâr amacı gütmeyen Amram Derneği yaptığı açıklamada söz konusu planın konuya ilişkin uygun ve kapsamlı bir yanıt sunmadığını bildirdi. Açıklamada ayrıca söz konusu kararda “sorumluluk üstlenme sürecindeki en önemli unsurun, yani devlet tarafından resmi bir özrün eksik olduğu” vurgulandı.
Amram Derneği, birçok ailenin kuruma güven duymamaları veya başka nedenlerle komitelerle iletişime geçmediğini belirterek hükümete daha kapsamlı bir çözüm bulma çağrısında bulundu. Netanyahu’nun Ofisi verdiği cevapta, ailelerin maruz kaldığı durumu “Korkunç” ve “Dayanılamaz” olarak nitelendirerek paranın Yemen ile diğer Arap ve Balkan ülkelerinden göç etmiş ailelerin çektiği acıları yok etmeyeceği ancak bir nebze de olsun rahatlama sağlamasının umut edildiği belirtildi.
Çocuklarını kaybeden ailelerin de yer aldığı Achim Vekayamim Derneği, Facebook sayfası üzerinden yayınladığı açıklamada “devletin, olanların sorumluluğunu kabul etmeyerek saçma ve önemsiz tazminatlarla aileleri susturmaya çalıştığını” bildirdi.