ABD’li yetkililer Joe Biden yönetiminin, 44 yaşındaki Rus muhalif lider Aleksey Navalny’nin zehirlenmesine ve çok sayıda destekçisiyle birlikte tutuklanmasına tepki olarak Moskova’ya yönelik ilk büyük yaptırımlarını uygulamaya hazırlandığını aktardılar. Bu adımın, Washington ile Moskova arasındaki gerginliğin artmasına neden olabileceği ve aynı zamanda iki ülke arasındaki ilişkileri gözden geçirmeye devam ettiği bir dönemde ABD’nin benimseyeceği yeni yaklaşımı yansıttığı düşünülüyor.
Başta ABD ve Almanya olmak üzere Batı ülkeleri, Rusya Federal Güvenlik Servisinde görevli ajanları geçtiğimiz ağustos ayında , Navalny'yi zehirlemek için iç çamaşırına yasaklanmış bir kimyasal olan Noviçok koymakla suçluyorlar. Navalny zehirlenmesinin ardından Almanya’da aylarca tedavi görmüştü. Daha sonra sağlığına kavuşan Navalny, Moskova'daki evine geri döndü. Çok geçmeden denetimlik serbestlik anlaşmasının şartlarını ihlal ettiği gerekçesiyle tutuklandı. Navalny’nin bu ayın başlarında yaklaşık üç yıl hapis cezasına çarptırılması Rusya genelinde kitlesel protestolara ve uluslararası toplumdan yapılan kınamalara yol açtı.
Biden yönetiminin Rusya’ya yaptırım uygulama eğilimi, ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken’ın Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell başkanlığındaki AB Dışişleri Konseyi ile görüşmesinin ardından netleşti. ABD'li üst düzey diplomatlar, AB’nin Moskova’ya Rus muhalif lider Alexei Navalny ve destekçilerine yönelik uygulamalara tepki olarak AB’nin insan hakları yaptırımları sistemi çerçevesinde yaptırım uygulama kararını memnuniyetle karşıladılar.
Eski ABD Başkanı Donald Trump yönetimi, Navalny'nin zehirlenmesine tepki olarak bir yaptırım paketi hazırlamış ancak uygulamaya koymamıştı. Ocak ayı başlarında, yani Kremlin’i cezalandırmak ya da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile doğrudan karşı karşıya gelmek istemeyen Trump’ın görev süresi sona ermeden önce hazırlanan yaptırımlar paketinin Trump yönetimi tarafından neden uygulanmadığı bilinmiyor.
Biden yönetiminden bir yetkili, "Bu, insan hakları ihlalleri karşısında boş durmayacağımızı söylememiz için yeterlidir” ifadelerini kullandı.
Navalny'ye yönelik uygulamaların ve özellikle geçtiğimiz hafta bir mahkemenin Rus mıhalifin cezaevine nakledilmesi kararı almasının ardından Rusya’ya yaptırım uygulanması çağrısında bulunanlar, ABD'nin iki ülke arasındaki ilişkilere yönelik yaptığı geniş kapsamlı incelemesini tamamlamasını bekleme eğilimindeler. ABD basını, 2005- 2009 yılları arasında Avrupa ve Avrasya İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı olarak görev yapan Daniel Fried'in “Bu geniş kapsamlı incelemeyi yapmakta haklılar. Fakat Navalny söz konusu olduğunda acil önlem almaları gerekiyor” şeklindeki yorumunu aktardı. Fried, Rusya Devlet Başkanı Putin’in Navalny’yi cezaevine göndermesinin engellenemeyeceğini ancak Putin’in en azından ABD'nin harekete geçmeye hazır olduğunu anlaması gerektiğini söyledi.
Kremlin her ne kadar Rusya Federal Güvenlik Servisi’nin (FSB) Navalny’nin zehirlenmesi olayına karıştığını inkar etse de ABD Dışişleri Bakanlığı, FSB’yi açıkça hedef almaya devam ediyor. ABD’li yetkililer, daha önce Mart 2018'de İngiltere’de eski bir Rus ajanı olan Sergey Skripal ve kızı Yulia’nın Noviçok ile zehirlendiğine işaret ederek Rus yetkililerin Putin’in düşmanlarına Noviçok kullanarak suikast girişiminde bulunma girişimlerinin ilk kez yaşanmadığını söylüyorlar.
ABD Ulusal Güvenlik Konseyi’nin (NSC) Rusya ile ilgili kapsamlı incelemesi henüz tamamlanmamış olsa da Biden yönetimi, önceki yönetimin üç çerçevede uygulanabilecek yaptırımlar öneren bir yaptırım paketi miras aldığından Navalny davasına sıfırdan başlamış sayılmaz. Paket, Navalny'yi alıkoyan kişilere karşı Magnitsky Yasası, 1991 tarihli Kimyasal ve Biyolojik Silahların Kontrolü ve Ortadan Kaldırılması Yasası ve kitle imha silahlarını yayanların ve destekçilerinin mal varlıklarını dondurmaya yönelik 13382 sayılı Yürütme Kararı çerçevesinde yaptırımlar uygulanmasını öngörüyor.
Trump'ın yaptırım paketi ayrıca bazı Rus yetkililerin ABD’ye giriş vizelerinin kaldırılmasını ve kitle imha silahları üretmek için kullanılabilecek bazı çift kullanımlı ürünlerin Rusya'ya ihracatının sınırlandırılmasını hedefliyor.
Yetkililer, NSC’nin tek taraflı sert kararlar almama ve Biden'ın büyük dış politika hamlelerinde ABD'nin ortaklarıyla yakın bir çalışma içerisinde olma taahhüdü doğrultusunda hareket etme tercihi nedeniyle, Biden yönetiminin Trump'ın ulusal güvenlik ekibinin bıraktığı paketi benimsemeyeceğini öne sürdüler.
Diğer yandan AB ekim ayında altı Rus yetkiliye ve bir devlet bilim enstitüsüne yaptırım uygulamıştı. Geçtiğimiz hafta da Navalny'ye yönelik davranışlarından ötürü üst düzey dört Rus yetkiliye karşı yeni yaptırımlar uyguladığını açıkladı.
Rusya Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, ‘22 Şubat’ta AB Konseyi tarafından uydurma bir bahane ile alınan, Rus vatandaşlarına yönelik tek taraflı yasadışı tedbirler uygulama kararının hayal kırıklığı yarattığına’ işaret edildi. Açıklamada şu ifadeler yer aldı:
“Geçtiğimiz yıllarda hiç bir etkisinin olmadığı görülen suni bahaneler yaklaşımı ve Rusya ile ilişkilerde yaptırım ve baskı politikası uygulaması, AB’nin yeniden gözden geçirilmesine yönelik yeni bir fırsatı daha boşa harcadı.”
Bakanlık, açıklamasında, Brüksel'deki yetkililerin Rusya ile diyalogu iyileştirmek için bu fırsattan yararlanmak yerine, ‘ittifaklar yaklaşımına ve Rusya karşıtı klişelere boyun eğdiklerini ve içgüdüsel olarak yaptırımlar düğmesine bastıklarını’ belirtti. Bunun sağduyulu bir adım olmadığı vurgulanan açıklamada, önce siyasi bir karar alındığı, ardından da bu kararı uygulamaya koymak için plan yapıldığı öne sürüldü.
Açıklamada ayrıca “Bu yeni yanlış adım, AB Konseyi tarafından Rusya karşıtı medya kampanyalarının daha önce eşi benzeri görülmemiş bir şekilde beslendiği koşullarda atıldı” denildi. Moskova'nın Navalny'nin serbest bırakılması çağrılarını ‘kabul edilemez ve saçma’ bulduğu belirtilen açıklamada, bu eylemlerin başka bir ülkenin iç işlerine müdahale anlamına geldiği vurgulandı.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell pazartesi günü yaptığı açıklamada, AB ülkelerinin Navalny'nin tutuklanmasıyla bağlantılı kişilere yaptırım uygulamaya karar verdiğini duyurmuştu. Borrell, yaptırımların bir hafta içinde onaylanmasının beklendiğini de sözlerine eklemişti.
Avrupa'nın ardından Biden yönetimi Rusya'ya yönelik ilk yaptırımları açıklamaya hazırlanıyor
Avrupa'nın ardından Biden yönetimi Rusya'ya yönelik ilk yaptırımları açıklamaya hazırlanıyor
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة