Ürdün’de iki bakan Kovid-19 tedbirlerini ihlal ettikleri için görevden alındı

Ürdün Başbakanı Beşir el- Hasavne. (AFP)
Ürdün Başbakanı Beşir el- Hasavne. (AFP)
TT

Ürdün’de iki bakan Kovid-19 tedbirlerini ihlal ettikleri için görevden alındı

Ürdün Başbakanı Beşir el- Hasavne. (AFP)
Ürdün Başbakanı Beşir el- Hasavne. (AFP)

Ürdün’de içişleri ve adalet bakanları, aktivistlerin ‘son akşam yemeği’ olarak nitelendirdikleri özel bir yemeğe katıldıkları sırada yeni tip koronavirüs (Kovid-19) önlemlerine aykırı davrandıkları için Başbakan Beşir el- Hasavne'nin talebi üzerine istifa ettiler. 
Ürdün Kraliyet Divanı, İçişleri Bakanı Semir el-Mubaydın ve Adalet Bakanı Bessam et-Telhuni’nin istifasının kabul edildiğini açıkladı. Söz konusu karar, siyasi çevrelerde Başbakan Hasavne’nin hükümetinde geniş bir değişiklik yapacağı yönündeki spekülasyonlara kapı açtı. Değişikliğin hizmet düzeyindeki bazı bakanlıklarda olması bekleniyor.
Ürdün medyasından kaynaklar iki bakanın geçen perşembe günü, ülkede cuma günleri uygulanan kapsamlı yasağın başlamasından birkaç saat önce bir restorandaki akşam yemeği davetinde bir araya geldiklerini aktardılar. Bakanlar, aynı masada sadece 6 kişinin toplanmasına izin veren 19 numaralı savunma emrine uymadıkları için görevden alındılar.
Ürdün Kralı 2. Abdullah, İçişleri Bakanlığı görevine Başbakan Yardımcısı ve Yerel Yönetim Bakanı Tevfik Mahmud Kırışan’ı, Adalet Bakanlığı’na da Hukuk İşlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Ahmed Nuri Muhammed ez-Ziyadat’ı getirdi.
İki bakan ise savunma emirlerini ihlal ettikleri ve 9 davetli ile bir araya geldikleri yönünde medyada yer alan haberleri yalanladı. Bakanlar, akşam yemeğinde 45 dakikadan fazla kalmadıklarını, işletmeler için akşam saat 21.00’da, bireyler için de 22.00’da yürürlüğe giren cuma yasağını ihlal etmediklerini ve sosyal mesafe kuralına uyduklarını savundular.
Aktivistlerin ve sosyal medya sitelerinin "etik açıdan" değerlendirilen karara tepkileri çeşitlilik gösterirken ilgili kaynaklar Şarku’l Avsat’a verdikleri demeçte restorandaki yetkililerden birinin açıklamalarını aktardılar. Kaynakların verdiği bilgilere göre yetkili, bakanlardan birine Kovid-19 önlemlerine uyması gerektiği konusunda tavsiyede bulundu ancak karşılık alamadı. Restoranın ihlali sonucu şikayette bulunuldu ve bu durum üst düzey makamlar tarafından gözden geçirildi.
Söz konusu görevden alma kararı, Hasavne hükümetinde üçüncü kes geçekleşti. Daha önce de eski İçişleri Bakanı Tevfik el-Halalme, Kovid-19 salgınını önlemek amacıyla yetkililer tarafından ülke genelinde beş gün boyunca uygulamaya konulan karantina tedbirlerine aykırı olarak 10 Kasım 2020'dki parlamento seçimleri sonrasında yapılan mitinglerden ve protestolardan duyduğu hoşnutsuzluğun ardında görevinden istifa ettiğini bildirmişti.
Başbakan ikinci bakanlık değişikliğini duyururken, kaynaklar Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamalarda söz konusu değişikliğin 32 bakandan oluşan kabineyi azaltmak için çok sayıda bakanlığı etkileyeceğini ileri sürdüler. Söz konusu iki bakanlığa ek olarak Su ve Tarım Bakanlığı, Çalışma Bakanlığı ve Kültür Bakanlığı gibi bazı hizmet mercilerinin de süreçten etkilenmesi bekleniyor.
Gözlemciler, Başbakan Hasavne’nin söz konusu yaklaşımı ile bir sonraki aşama ve kraliyet direktifleriyle tutarlı bir iç reform gündemi başlatmak için hükümetinde kapsamlı bir değişiklik yapmak ve ekibini yerleştirmek istediğini öne sürdüler. Ayrıca Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nin son iki yılda ülkedeki kamu özgürlüklerini kısıtlandığı yönündeki eleştirilerine dikkat çektiler.



Sudan Atbara'daki İHA saldırılarının arkasında kim var?

Sudan'ın doğusundaki el-Gadarif kentinde El Cezire eyaletinden kaçan yerinden edilmiş kişilerin kaldığı bir kamp, 23 Kasım 2024. (AFP)
Sudan'ın doğusundaki el-Gadarif kentinde El Cezire eyaletinden kaçan yerinden edilmiş kişilerin kaldığı bir kamp, 23 Kasım 2024. (AFP)
TT

Sudan Atbara'daki İHA saldırılarının arkasında kim var?

Sudan'ın doğusundaki el-Gadarif kentinde El Cezire eyaletinden kaçan yerinden edilmiş kişilerin kaldığı bir kamp, 23 Kasım 2024. (AFP)
Sudan'ın doğusundaki el-Gadarif kentinde El Cezire eyaletinden kaçan yerinden edilmiş kişilerin kaldığı bir kamp, 23 Kasım 2024. (AFP)

Sudan'ın kuzeyindeki Nil Nehri eyaletinin Atbara kentinde dün şafak vakti kamikaze İHA’lar tarafından vurulduğu anlaşılan evlerin enkazından çocuklar sağ olarak çıkarıldı. Olayın sorumluluğunu üstlenen olmadı, ancak suçlamalar yaklaşık 18 aydır iktidar için orduyla mücadele eden Hızlı Destek Kuvvetleri'ne (HDK) yöneltildi.

Sudan ordusunun karadaki uçaksavar savunması dört gün üst üste, hangi bölgelerden fırlatıldıkları belirtilmeksizin eyaletin farklı bölgelerini hedef alan onlarca İHA’yı engelledi.

Yerel kaynaklar Şarku’l Avsat'a, İHA'ların dün şafak vakti Sudan ordusunun en eski mevzilerinden biri olan Atbara'daki topçu birliklerinin doğu kampına ait konutları hedef aldığını söyledi.

Şehir sakinleri ise şu ifadeleri kullandılar: “Mahalleyi sarsan şiddetli bir patlama sesiyle uyandık. İHA’lar, doğrudan orduya bağlı askeri tümeni hedef aldı.”

Ülkedeki mevcut çatışmaların başladığı 15 Nisan 2023 tarihinden bu yana HDK sık sık ordunun kontrolü altındaki sivil bölgeleri hedef almakla suçlanmış, ancak İHA saldırılarıyla herhangi bir bağlantısı olduğunu her zaman reddetmişti.

Şarku’l Avsat'a konuşan bir güvenlik kaynağı, “Dün şafak vakti İHA'ları kimin fırlattığı ya da nereden fırlatıldıkları konusunda henüz yeterli bilgi yok” dedi.

Kaynak, ülkede devam eden çatışmalar ışığında, ‘hedef alınan bölgeler ordunun kontrolü altında olduğu için HDK'ye yönelik suçlamaların doğal olduğunu’ belirtti.

Birkaç gün önce Sudan'ın kuzeyindeki Nil Nehri eyaletinin Şendi kentinde bulunan Üçüncü Piyade Tümeni'ne ait havaalanı dört kamikaze İHA tarafından saldırıya uğradı.

Sudan Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, geçen yıl temmuz ayında ülkenin doğusundaki Gebeit askeri bölgesinde katıldığı askerî geçit törenini hedef alan kimliği belirsiz İHA’ların saldırısına uğradığı suikast girişiminden sağ kurtulmuştu.

Saldırı, saldırının kim tarafından ve nereden düzenlendiği, saldırının HDK'den mi geldiği yoksa ordu komutanını ortadan kaldırma girişimine üçüncü bir tarafın mı karışmış olabileceği sorularını gündeme getirdi.

Birkaç ay önce, İslami Hareket'e bağlı el-Bera bin Malik Tugayı'nın iftar buluşmasını hedef alan bir İHA saldırısında çoğu sivil olmak üzere yaklaşık 15 kişi ölmüş ve çok sayıda kişi yaralanmıştı. Bu da bazı çevrelerin hedefin arkasında dost ateşi olup olmadığını sorgulamasına yol açtı.

xc
Sudan ordusu mensupları bir askeri geçit töreni sırasında (Arşiv - AFP)

Söz konusu saldırı, Sudan Ordusu Komutan Yardımcısı Şemseddin Kebaşi'nin ordu dışındaki silahlı grupların varlığına ilişkin açıklamalar yaparak, ‘halk direnişinin’ ve silahlı kuvvetlere bağlı kamplardaki gönüllülerin (İslamcılarla bağlantılı) yasallaştırılması gerektiğine atıfta bulunmasından birkaç gün sonra gerçekleşti.

Geçtiğimiz pazar günü Atbara, Sudan ordusunun uçaksavar silahlarının sesleriyle aynı zamana denk gelen ani bir elektrik kesintisiyle sarsıldı. Bu, kamikaze İHA’larının kullanıldığı art arda dördüncü saldırı oldu.

Görgü tanıkları İHA’ların doğrudan şehrin havaalanını hedef aldığını bildirdi.

Ancak Şarku’l Avsat'a konuşan üst düzey HDK kaynakları, Nil Nehri eyaletini ya da kontrol ettiği savaş cepheleri dışındaki herhangi bir bölgeyi hedef alan son saldırılarla herhangi bir bağlantıları olduğunu reddetti.

Yaşananların büyük olasılıkla ‘Sudan ordu kampı içinde bir hesaplaşma’ olduğunu söyleyen kaynaklar, “Ordu liderlerine, askeri kurumda karar alma mekanizmasını kontrol edenlerin kendileri olduğuna dair güçlü mesajlar göndermek isteyen İslamcı akımlar var” dedi.

Kaynaklar, “Bu konu hakkında çok konuşuyoruz... Mevcut ordu komutanlarının herhangi bir yetkisi yok. Karar, savaşı başlatan ve yeniden iktidara gelmek için savaşı sürdürmek isteyen İslamcı hareketin elinde” ifadelerini kullandılar.

Adının açıklanmasını istemeyen bir askeri uzman, HDK'nin ülkenin herhangi bir bölgesine ulaşabilen İHA’lara sahip olabileceğini belirterek, “İHA’ların gerçekten HDK'den olması mümkün, ancak üçüncü bir taraftan da olabilirler” dedi.

Uzman, Nil Nehri eyaletinde dört günden fazla bir süredir devam eden saldırıların, HDK'nin çatışmayı ülkenin kuzeyine, ülkede mevcut çatışmanın patlak vermesinden bu yana çatışma kapsamı dışında kalan bölgelere taşıma kabiliyetine sahip olduğu mesajını vermeyi amaçladığını öne sürdü.

“İHA saldırılarının Sudan ordusuna sadık üçüncü bir tarafça gerçekleştirilmiş olması ihtimalini göz ardı ediyorum. Zira bu tarafların baş düşmanları olan HDK'ye fayda sağlamak için vatandaşları terörize etmek ve yerlerinden etmek gibi bir amaçları yok” diyen uzman, İHA’ları fırlatan tarafın Atbara şehri içindeki askeri ya da sivil hedeflere ulaşmasını sağlayan bir güvenlik ihlali ihtimaline işaret etti.