عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
TEKNOLOJİ

İnsanlar olmasaydı yünlü mamutlar 4 bin yıl daha yaşayacaktı

2002 yapımı Buz Devri'nde (Ice Age) insan bebeğin ailesine kavuşturulması görevine bir yünlü mamut liderlik ediyordu (IMDb)
2002 yapımı Buz Devri'nde (Ice Age) insan bebeğin ailesine kavuşturulması görevine bir yünlü mamut liderlik ediyordu (IMDb)
    İstanbul/Şarkul Avsat
TT
TT

İnsanlar olmasaydı yünlü mamutlar 4 bin yıl daha yaşayacaktı

2002 yapımı Buz Devri'nde (Ice Age) insan bebeğin ailesine kavuşturulması görevine bir yünlü mamut liderlik ediyordu (IMDb)
2002 yapımı Buz Devri'nde (Ice Age) insan bebeğin ailesine kavuşturulması görevine bir yünlü mamut liderlik ediyordu (IMDb)

Uluslararası bir araştırma ekibi, iklim değişikliği ve insan avcıların, tüylü mamutların soyunun tükenmesindeki rolünü göstermek için bilgisayar simülasyonları kullandı. Henüz hakem onayından geçmeyen ve internet sitesi bioRxiv'de erişime açılan makalede insan avcılar olmasaydı mamutların 4 bin yıl daha yaşayacağı öne sürüldü.
Bilim insanları yıllardır yünlü mamutun yok oluşunun nedenini tartışıyor. Bazıları yaklaşık 15 bin yıl önceki son buz çağının ardından gezegenin ısınmaya başlamasıyla birlikte iklim değişikliğinin mamutları yok ettiğini ileri sürüyor. Max Planck Enstitüler Topluluğu'ndan bir ekip, kısa süre önce iklim değişikliğinin Kuzey Amerika'daki mamutları yok oluşa götürdüğü sonucuna varmıştı. Diğer taraftan bazıları nedenin insan avcılar olduğunu düşünüyor. Bazıları da muhtemelen iki nedenin birden etkili olduğu görüşünde.
Önceki araştırmalar son buz çağının ardından gezegen ısınırken, soğuk iklimlerde yetişen türde çayırlarda beslenerek yaşamını sürdüren yünlü mamutların kuzeye göç etmeye başladığını göstermişti. Daha eski araştırmalar bu türün büyük kısmının yaklaşık 11 bin yıl önce öldüğünü ve yalnızca küçük grupların bazı yalıtılmış alanlarda birkaç bin yıl daha hayatta kaldığını ortaya koymuştu. Bu son kalanların da yaklaşık 4 bin yıl önce soylarının tükendiği düşünülüyor.
Yani çalışmada araştırmacılar yaklaşık 21 bin yıl öncesiyle son mamutun öldüğü 4 bin yıl öncesi arasındaki yünlü mamut popülasyonlarını bilgisayarda canlandırdı. Mamutların karşılaştığı koşulları yeniden üretmek isteyen araştırmacılar iklim verilerini ve insanın o dönemdeki avlanma verilerini ekledi. Ekip yok oluşla sonuçlanabilecek etkenlerde küçük değişiklikler yaparak simülasyonları 90 binden fazla kez tekrarladı. 
Çalışmadan çıkan en muhtemel senaryo, iklim değişikliğinin mamutları daha kısıtlı çevrelere ittiği ve avcıların da bu hayvanların soylarını tükettiğiydi.
Simülasyonlar aynı zamanda, bazı mamut popülasyonlarının, insanların o dönemde henüz keşfetmediği bölgelerde varlığını düşünülenden daha uzun süre koruduğunu gösterdi. Araştırmacılar buradan hareketle avcı insan etkenini devreden çıkardı ve mamutların çoğunun 4 bin yıl daha varlıklarını sürdürdüğünü keşfetti.
 
Independent Türkçe/Phys.org

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging