"Akıllı dövmelerin" yolu açılıyor: Işık yayan elektronik dövme geliştirildi

Araştırmacılar, yeni teknolojinin modadan gıda güvenliğine birçok sektörde kullanılabileceğini söylüyor (İtalya Teknoloji Enstitüsü)
Araştırmacılar, yeni teknolojinin modadan gıda güvenliğine birçok sektörde kullanılabileceğini söylüyor (İtalya Teknoloji Enstitüsü)
TT

"Akıllı dövmelerin" yolu açılıyor: Işık yayan elektronik dövme geliştirildi

Araştırmacılar, yeni teknolojinin modadan gıda güvenliğine birçok sektörde kullanılabileceğini söylüyor (İtalya Teknoloji Enstitüsü)
Araştırmacılar, yeni teknolojinin modadan gıda güvenliğine birçok sektörde kullanılabileceğini söylüyor (İtalya Teknoloji Enstitüsü)

University College London’dan (UCL) ve İtalya Teknoloji Enstitüsü’nden araştırmacılar, televizyon ve akıllı telefon ekranlarındaki ışık yayma teknolojisini kullanan geçici bir dövme geliştirdi.
Bu yeni tür "akıllı dövmenin" pek çok kullanım alanı olabilir. Organik ışık yayan diyotlar (OLED) diye bilinen cihazların kullanıldığı yeni teknoloji, suyla uygulanan geçici dövmelerle aynı şekilde yapılıyor. OLED’ler geçici dövme kağıdının üzerine işleniyor. Yeni yüzeyin üzerine bastırılarak ve su sürülerek aktarılıyor.
Süreci hakemli mühendislik dergisi Advanced Electronic Materials’daki bir makaleyle açıklayan araştırmacılar, bunun diğer elektronik dövme (Bir yüzeye uygulanabilir ve esnek elektronik devreler -çn.) devreleriyle de birleştirilebileceğini ifade etti. Örneğin bir sporcu susuzluk yaşadığında veya güneş yanıklarından korunması için güneşten çekinmesi gerektiğinde ışık yanmaya başlayabilir. OLED’li dövme ürün paketlerinin veya doğrudan meyvelerin üzerine uygulanabilir ve bir ürünün son kullanma tarihinin geçtiğini ya da yakında tüketilemez hale geleceğini bildirebilir. Veya yalnızca parlayan dövmeler şeklinde moda için kullanılabilir.
UCL Fizik ve Astronomi Bölümü’nden makalenin kıdemli yazarı Profesör Franco Cacialli, "İlk kez tanıttığımız, dövme olarak uygulanabilen OLED’ler ölçeklenebilir ve çok ucuza üretilebilir. Farklı formlardaki elektronik dövme devreleriyle birleştirilebilir ve epey geniş bir kullanım yelpazesi oluşturabilir" diye konuştu:
"Kullanım alanları arasında moda yer alabilir. Mesela parlayan dövmeler veya ışık yayan tırnaklar ortaya çıkarılabilir. Spor alanında ise dehidrasyon sinyali veren ter algılayıcılarıyla bir araya getirilebilir. Sağlık hizmetlerinde bir hastanın durumu değiştiğinde ışık yayabilir veya eğer bu dövme derinin ötesine geçerse, örneğin kanser hücrelerini hedefleyebilecek, ışığa duyarlı terapilerle birleştirilebilir."
Bu teknolojinin kullanılabileceğini kanıtlayan çalışmanın, yalnızca ilk adım olduğunu belirten Cacialli şunları ekledi:
"Gelecekteki zorlu görevler arasında OLED’lerin havayla temas sonucunda hızla bozunmasını engellemek için kaplanmaları ve aynı zamanda cihaza pil veya süper kapasitörlerin entegre edilmesi yer alıyor."
Araştırmacıların geliştirdiği OLED cihaz, toplamda 2,3 mikrometre (bir milimetrenin 400’de birinden daha az) kalınlığında. Devre iki elektrot arasında elektrik alan uygulandığında ışık yayan bir polimer türü olan elektrolüminesans polimer içeriyor. Elektrotlarla ticari dövme kağıdının arasına ise yalıtkan bir katman yerleştiriliyor.
Ekip teknolojiyi geliştirdikten sonra dövme olarak uygulanabilen ve yeşil ışık yayan OLED’leri bir cam yüzeye, plastik bir şişeye, bir portakala ve kağıt ambalaja uyguladı.
İtalya Teknoloji Enstitüsü’nden araştırmacı ve makalenin diğer kıdemli yazarı Profesör Virgilio Mattoli, "Elektronik dövme hızla büyüyen bir araştırma alanı" dedi ve ekledi:
"İtalya Teknoloji Enstitüsü’nde daha önce insanların cildine dövmeyle uyguladığımız elektrotlara öncülük ettik. Bunlar elektrokardiyogram (EKG) gibi teşhise yönelik testlerin gerçekleştirilmesinde kullanılabiliypr. Bu teknolojinin faydası; düşük maliyetli, kolay uygulanır ve kolay kullanılır olması, su ve sabunla kolayca yıkanabilmesi."
OLED’ler ilk kez 20 yıl önce televizyonlarda kullanılmaya başladı. Bu teknolojinin avantajları arasında esnek, eğimli yüzeylerde kullanılabilmeleri ve sıvı haldeki çözücülerden üretilebilmeleri yer alıyor. Bu da basılabilir oldukları anlamına geliyor ve yeni OLED tasarımlarının düşük maliyetle üretilmesini sağlıyor.
 
Independent Türkçe/University College London



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT