Bilim insanları gerçek Mars kayasında mikrop yetiştirdi

Bilim insanları gerçek Mars kayasında mikrop (mikroskobik ölçeklerdeki canlıların ortak adı olan mikroorganizmanın kısaltması) yetiştirmeyi başardı.

Mars kayası, Dünya'da nadir bulunan, değerli bir kaynak. Öyle ki bilim insanlarının elindeki tek örnek, Kızıl Gezegen'den kopan ve Dünya'ya çarpan göktaşlarından oluşuyor.

Yeni araştırmada da Mars kökenli bir meteoritin bir parçası yer alıyor. Araştırmacılar Black Beauty (Esmer Güzellik) isimli göktaşından aldıkları küçük bir parçayı, ekstrem koşullarda hayatta kalabilen mikropları büyütmek için kullandı.

Araştırmanın bulguları, yaşamın gerçek Mars ortamında var olabileceğini göstermekle kalmadı, aynı zamanda Mars'ın kabuğundaki eski yaşam belirtilerini ararken kullanılabilecek yeni ipuçları sağladı.

Viyana Üniversitesi'nden Astrobiyolog Tetyana Milojevic, "Mars'taki en eski ve en basit yaşam formunun nasıl görüneceğini öğrenmek istedik. Bunun için çok cesur bir yöntem izledik ve son derece nadir bulunan Mars taşından birkaç gram ezmek zorunda kaldık" diye konuştu.

Uzmanlar Mars'taki olası yaşamın büyük olasılıkla Dünya'daki ekstremofillere benzeyeceğini düşünüyor. Ekstremofiller çoğunlukla tek hücreli olup ekstrem koşullarda yaşayabilen organizmalara deniyor. Bu organizmalar Antarktika'da, süper tuzlu göllerde veya volkanik kaynaklarda hayatta kalabiliyor. 

Milyarlarca yıl önce Mars atmosferinin kalın ve karbondioksit açısından zengin olduğu biliniyor. Bilim insanların elindeki göktaşı da gezegen henüz bebekken Mars kabuğunu oluşturan örnekleri barındırıyor. Dünya'da karbondioksiti işleyebilen organizmalara kemolitotroflar ismi veriliyor. Bunların, bir zamanlar Mars'ta yaşamış olabilecek türden organizmalar olduğu tahmin ediliyor. Bu nedenle araştırma ekibi de söz konusu deneyde kemolitotrofları kullandı.

Ekibin deneyinde yer alan mikrop; sıcak, asidik volkanik kaynaklarda bulunan, latince ismi Metallosphaera sedula olan bir organizmaydı. Organizma, uygun şekilde ısıtılan, hava ve karbondioksitle doldurulan bir biyoreaktörde Mars mineralinin üzerine yerleştirildi ve hücrelerin gelişimi takip edildi.

Gözlemler sonucunda mikroskobik organizmanın gerçekten de büyüdüğü ortaya çıktı. Mikroplar, hücrelerini inşa etmek için Mars materyalini kullanıp dönüştürebiliyordu. Dahası hücre inşasından geriye biomineral birikintiler bırakıyordu.

ScienceAlert'in aktardığına göre bu birikintiler, Mars'ın geçmişinde yaşam olup olmaıdğını araştıran bilim insanlarına eşsiz veriler sağlayacak. Örneğin geçen ay Mars'a ulaşan Perseverance uzay aracı, Kızıl Gezegen'de tam da bu tür biyolojik işaretler arayacak.

Milojevic, saygın bilim dergisi Nature'da yayımlanan bulguların, Perseverance görevinde ne işe yarayacağını şöyle açıkladı:

"Black Beauty ve ‘Evrenin Çiçekleri' diye nitelediğimiz diğer benzer göktaşları üzerinde yapılan astrobiyoloji araştırmaları, uzay araçlarının geri göndereceği Mars örneklerinin analizinde paha biçilmez veriler sağlayacak. Bunlar sayesinde söz konusu örneklerde canlı organizmaların neden olduğu çevresel değişimleri araştırabileceğiz."

 
Independent Türkçe, ScienceAlert