NASA parlak ve esrarengiz bulutların sırrını çözmek için parlak ve esrarengiz bulutlar oluşturdu

Atmosferin üst katmanında parlak bulutlar oluşturmak isteyen araştırmacılar, gökyüzüne büyük bir su kütlesi gönderdi (NASA)
Atmosferin üst katmanında parlak bulutlar oluşturmak isteyen araştırmacılar, gökyüzüne büyük bir su kütlesi gönderdi (NASA)
TT

NASA parlak ve esrarengiz bulutların sırrını çözmek için parlak ve esrarengiz bulutlar oluşturdu

Atmosferin üst katmanında parlak bulutlar oluşturmak isteyen araştırmacılar, gökyüzüne büyük bir su kütlesi gönderdi (NASA)
Atmosferin üst katmanında parlak bulutlar oluşturmak isteyen araştırmacılar, gökyüzüne büyük bir su kütlesi gönderdi (NASA)

NASA araştırmacıları, "kutupsal mezosferik bulutlar" diye bilinen ve Güneş battığı halde parlamaya devam eden bulutları keşfetmek için bunları yapay olarak oluşturdu.
Bu parlayan bulutlar, özellikle yaz aylarında, yüksek enlemlerde ve alacakaranlıkta ortaya çıkıyor. Dünya yüzeyinin 76 ila 85 kilometre üzerinde, atmosferin mezosfer katmanında bulunan buz kristallerinden oluşuyor. Bu kristaller de bulutları aydınlatarak kararan gökyüzünde parlak görünmelerini sağlıyor.
Bilim insanlarına göre bu bulutlar, olağanüstü bir manzara oluşturmakla kalmıyor, aynı zamanda bilimsel açıdan da önemli veriler sunuyor.
Alaska Üniversitesi'nden uzay fizikçisi Richard Collins, "Bu bulutlar, sadece üst atmosferde, yaşamın kenarında meydana geliyor. Burası inanılmaz derecede soğuk ve kuru" diyor ve ekliyor:
"Üst atmosferdeki değişikliklerin çok hassas biçimde yansıtıyor. Örneğin sıcaklıktaki veya su buharındaki değişimleri…"
Collins ve ekibi buradan hareketle bulutların üst atmosferdeki su buharıyla ilişkili olduğunu tahmin etti. Böylece bu bulutları kendilerinin oluşturup oluşturamayacağını anlamak istedi. Ve dünya yörüngesinin altında hareket eden bir roketi suyla doldurarak, Alaska’dan fırlattı.
26 Ocak 2018'de fırlatılan Super Soaker isimli roket, 220 kilogram su taşıyordu. Roket bu su kütlesini 85 kilometre yükseklikte serbest bıraktı. Bundan sadece 18 saniye sonra, yeryüzündeki araştırmacılar soluk bir gece bulutu tespit etti. 
Ancak bu bulutu meydana getiren faktörleri anlamaları için bu yeterli değildi. Zira bulutun sıcaklığı doğrudan ölçülemiyordu. Bu nedenle bulutun oluşturulduğu koşullar bilgisayar ortamında simüle edildi ve deneyde gerçekleşmiş olması gereken sıcaklık değişimleri hesaplandı.
Bunun sonucunda bulutun oluşmasının, yalnızca sıcaklıktaki yaklaşık 25 derecelik düşüşle mümkün olduğu ortaya çıktı. Bulgulara göre sıcaklık düşüşünden teneke kutulardan salınan su buharı sorumluydu.
Bölgeye verdikleri suyla önemli bir soğutma etkisine neden olduklarını ifade eden Fizikçi İrfan Azeem, bulguları şöyle özetledi:
"Mezosferdeki kutupsal bulut oluşumu, doğrudan su buharının yol açtığı soğumayla bağlantılı. Ve biz bunu  deneysel olarak ilk kez gösterdik."
 
Independent Türkçe, Science Alert



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT